Mất ngủ mãn tính: Nguyên nhân, Triệu chứng, Cách điều trị

Theo Học viện Y học giấc ngủ Mỹ, ước tính có khoảng 10% người trưởng thành bị mất ngủ kéo dài. Mất ngủ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Cùng tìm hiểu về nguyên nhân, biện pháp điều trị và phòng tránh tình trạng mất ngủ mãn tính qua bài viết sau của Dược Bình Đông. 

1. Đôi nét về tình trạng mất ngủ mãn tính

Mất ngủ mãn tính là tình trạng mất ngủ kéo dài hơn 4 tuần. Người mắc phải tình trạng này thường mất khoảng 30 – 90 phút mới bắt đầu giấc ngủ được và chỉ ngủ được 3 – 4 giờ mỗi ngày.

Người bị mất ngủ mãn tính có một số triệu chứng bao gồm: 

• Ngủ chập chờn. 
• Ngủ không sâu giấc.
• Khó vào giấc ngủ. 
• Thức giấc nhiều lần trong đêm.
• Trằn trọc đến sáng mới ngủ được hoặc không ngủ được suốt đêm.
• Không đảm bảo chất lượng giấc ngủ.
• Cảm thấy buồn ngủ nhưng không ngủ được hoặc không cảm thấy buồn ngủ vào ban đêm.

Trường hợp tình trạng mất ngủ kéo dài dưới 4 tuần sẽ được xem là mất ngủ cấp tính. Tham khảo ngay bài viết “Mất ngủ cấp tính” để biết thêm chi tiết về cách điều trị, hạn chế tình trạng mất ngủ kéo dài, chuyển sang mãn tính. 

Mất ngủ gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe thể chất và tinh thần của người bệnh. Người mất ngủ thường xuyên sẽ cảm thấy mệt mỏi, bị suy nhược cơ thể, giảm trí nhớ cũng như khả năng nhận thức. Ngoài ra, mất ngủ còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như tim mạch, đột quỵ và tăng nguy cơ tai nạn do thiếu tập trung. 

Bạn cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị khi tình trạng mất ngủ đi kèm một số dấu hiệu sau:

• Mất ngủ kéo dài trên 3 tuần.
• Mất ngủ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày.
• Xuất hiện một số triệu chứng bất thường kèm theo như: tiểu đêm nhiều lần, đau đầu kéo dài, đau ngực, khó thở, hoặc các triệu chứng thần kinh khác.
• Mất ngủ do tác dụng không mong muốn của thuốc.
• Kèm theo triệu chứng lo âu, trầm cảm.
• Có bệnh lý nền.

Mất ngủ kéo dài trên 4 tuần được xem là mất ngủ mãn tính

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ mãn tính

Mất ngủ mãn tính thường liên quan đến các yếu tố như bệnh lý hoặc thói quen sinh hoạt không lành mạnh.

2.1. Nguyên nhân bệnh lý

Một số bệnh lý có thể làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ và gây khó chịu về đêm, khiến người bệnh dễ bị mất ngủ. Những bệnh lý này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần, khiến người bệnh khó có được giấc ngủ sâu và liên tục. 

Một số bệnh có thể gây mất ngủ mãn tính bao gồm:

• Bệnh về thần kinh như trầm cảm, sa sút trí tuệ, Parkinson, Alzheimer và các bệnh thoái hóa thần kinh khác gây ra sự rối loạn trong các chu kỳ giấc ngủ, làm giảm chất lượng giấc ngủ.
• Bệnh về cơ xương khớp như bệnh viêm đa khớp dạng thấp, thoái hóa cột sống, loãng xương, thoái hóa khớp gối,… với các triệu chứng đau nhức về đêm gây ra tình trạng khó ngủ.
• Bệnh về đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày, viêm đại tràng, đầy hơi, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa, trào ngược dạ dày thực quản,… có thể gây ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Bệnh về hô hấp bao như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD, hen suyễn, viêm phế quản, viêm mũi, viêm xoang và ngưng thở khi ngủ làm gián đoạn giấc ngủ kèm với triệu chứng ho khan kéo dài, tức ngực, khó thở vào ban đêm,…
• Bệnh về thận – tiết niệu như tiểu đêm, nhiễm trùng đường tiết niệu,… gây mất ngủ kèm theo các triệu chứng nước tiểu vàng, đau lưng vùng thận, buốt tiểu,…
• Bệnh về gan như nóng gan, chức năng gan suy giảm có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất melatonin, gây ra tình trạng mất ngủ kèm theo một số triệu chứng như nổi mẩn và ngứa ngáy, mệt mỏi và khó chịu, mắt và móng tay bị vàng. Tìm hiểu thêm về tình trạng nóng gan qua bài viết “Nóng gan (rối loạn chức năng gan): Triệu chứng và cách điều trị”.
• Ngoài ra, một số bệnh lý khác như tiểu đường, tuyến giáp, tăng huyết áp, hội chứng chân không yên (RLS),… cũng có thể gây ra tình trạng gián đoạn giấc ngủ.

2.2. Nguyên nhân khác

Bên cạnh nguyên nhân bệnh lý, nhiều yếu tố cũng góp phần gây ra tình trạng mất ngủ như tâm lý, thói quen sinh hoạt và các yếu tố từ môi trường. Một số nguyên nhân phổ biến khác có thể gây mất ngủ cụ thể gồm:

• Áp lực, căng thẳng.
• Thay đổi nội tiết.
• Tuổi tác.
• Sử dụng các thiết bị điện tử như tivi, máy tính, điện thoại trước khi ngủ.
• Thói quen sinh hoạt kém khoa học như ăn uống không đúng giờ, lạm dụng bia rượu, cà phê, trà, thuốc lá, hay thức khuya,…
• Thiếu dinh dưỡng.
• Tác dụng phụ của thuốc điều trị các bệnh lý khác gây ra tác dụng phụ là mất ngủ hoặc làm gián đoạn giấc ngủ (thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị huyết áp, thuốc corticoid). 
• Không gian ngủ chật chội hoặc không trong lành, ô nhiễm tiếng ồn.

Sử dụng các thiết bị điện tử trước khi đi ngủ có thể gây mất ngủ

3. Chẩn đoán tình trạng mất ngủ 

Chẩn đoán tình trạng mất ngủ là bước quan trọng để xác định nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành hỏi bệnh sử, bao gồm thói quen ngủ, thời gian ngủ, tình trạng thức dậy vào ban đêm và các triệu chứng liên quan khác. Sau đó, bác sĩ co thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán khác bao gồm:

• Nhật ký giấc ngủ: Ghi lại thói quen ngủ trong khoảng thời gian từ 1 đến 2 tuần.
• Đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography), đo điện não đồ (EEG), đo độ trễ của giấc ngủ (MSLT)…
• Các phương pháp khác như xét nghiệm máu, MRI, CT, X-quang,… được bác sĩ chỉ định, trong một vài trường hợp, để loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn.

4. Phương pháp điều trị tình trạng mất ngủ mãn tính

Việc điều trị mất ngủ mãn tính cần thời gian và kiên trì, vì vậy, ngoài việc tuân thủ phác đồ điều trị theo chỉ định của bác sĩ, bạn cũng cần thay đổi thói quen sinh hoạt, thực hiện các liệu pháp tâm lý để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

4.1. Phương pháp Tây y

Phương pháp Tây y thường bắt đầu bằng việc xác định và điều trị các nguyên nhân bệnh lý cơ bản gây ra mất ngủ. Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ có phác đồ điều trị tương ứng bao gồm nội khoa (dùng thuốc) và ngoại khoa (phẫu thuật).

Bên cạnh điều trị nguyên nhân gây ra bệnh lý, các sĩ có thể chỉ định các loại thuốc điều trị mất ngủ bao gồm:

• Thuốc bình thần giúp giảm lo âu và căng thẳng, tạo điều kiện cho giấc ngủ sâu hơn.
• Thuốc ngủ sử dụng trong thời gian ngắn để hỗ trợ giấc ngủ.
• Thuốc kháng histamin gây an thần, giúp dễ dàng vào giấc ngủ.
• Thuốc an thần kinh thế hệ 2 (Thuốc an thần kinh mới) điều chỉnh giấc ngủ mà ít gây ra tác dụng phụ.
• Thuốc chống trầm cảm 3 vòng, đa vòng khi tình trạng trầm cảm.

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị không dùng thuốc khác như liệu pháp hành vi nhận thức (CBT-I), liệu pháp ánh sáng, sử dụng thực phẩm chức năng, vệ sinh giấc ngủ (Sleep hygiene),… 

4.2. Phương pháp Đông Y

Theo Y học cổ truyền, có nhiều nguyên nhân gây mất ngủ. Suy giảm chức năng các tạng phủ như Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận làm cho tinh khí và thần trí không được yên ổn, từ đó dẫn đến chứng mất ngủ vì các tạng phủ trong cơ thể có mối liên quan mật thiết với nhau. Vậy nên, khi dùng thuốc Đông y để chữa mất ngủ, bên cạnh điều trị triệu chứng, cần xác định nguyên nhân gây bệnh để điều trị tận gốc. 

Để cải thiện tình trạng mất ngủ mãn tính, bạn có thể sử dụng một số thảo dược như Hoa oải hương, Lạc tiên, Tía tô đất, Quế, Kỷ tử,… Khi kết hợp để tạo thành các bài thuốc hoặc sử dụng như trà giúp ngủ ngon, những thảo dược này không chỉ giúp thư giãn mà còn cải thiện chất lượng giấc ngủ một cách tự nhiên và an toàn. Tìm hiểu thêm một số loại trà giúp ngủ ngon qua bài viết “Top 6 các loại trà thảo mộc giúp ngủ ngon”.

Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc với thành phần từ các loại thảo dược có công dụng an thần, bổ tỳ, dưỡng tâm, cân bằng âm dương, giúp trị mất ngủ như:

Quy tỳ thang 

• Công dụng: Điều trị mất ngủ do tâm tỳ lưỡng hư.
• Thành phần: Bạch truật 12g, Hoàng kỳ 12g, Đương quy 10g, Long nhãn 10g, Phục linh 10g, Táo nhân 10g, Nhân sâm 10g (có thể thay thế bằng Đảng sâm 16g), Cam thảo 8g, Viễn chí 5g, Mộc hương 4g, Đại táo 3 quả, Sinh khương 3 lát.
• Cách làm: Sắc uống mỗi ngày 1 thang, chia 2 lần.

Dưỡng tâm thang 

• Công dụng: Điều trị mất ngủ do tâm và tỳ hư yếu.
• Thành phần: Hoàng kỳ 16g, Nhân sâm 12g, Phục thần 12g, Bá tử nhân 12g, Phục linh 12g, Đương quy 12g, Bán hạ (chế) 10g, Ngũ vị tử 8g, Xuyên khung 8g, Viễn chí (bỏ lõi) 8g, Nhục quế 6g, Chích thảo 4g.
• Cách làm: Sắc uống mỗi ngày một thang, chia 3 lần mỗi ngày, uống lúc đói hoặc trước khi ăn.

Khi sử dụng các bài thuốc Đông y để điều trị mất ngủ, bạn cần lưu ý sử dụng thuốc đúng thể bệnh, chú ý liều lượng và cách dùng, không tự ý điều chỉnh khi chưa có chỉ dẫn từ bác sĩ.

Bên cạnh các biện pháp trên, để cải thiện tình trạng mất ngủ mãn tính, bạn có thể sử dụng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe như Bát Tiên Bình Đông. Sản phẩm chứa các thảo dược quý như Lạc Tiên, Bạch Phục Linh, Thục Địa, Mạch Môn, Phòng Đảng Sâm, Hoài Sơn, Hoàng Tinh, và Sơn Thù Du, Ngũ Vị Tử. Đây đều là các thảo dược có công dụng dưỡng tâm an thần, bồi bổ khí huyết, giúp ăn ngon miệng, ngủ ngon, tạo giấc ngủ sinh lý, giúp tăng cường sức khỏe, giảm mệt mỏi mất ngủ.

Bát Tiên Bình Đông

Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các phương pháp điều trị không dùng thuốc khác như châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, ngâm chân, xông tắm thảo dược,… để cải thiện tình trạng mất ngủ. 

4.3. Hỗ trợ giảm tình trạng mất ngủ tại nhà

Hỗ trợ tại nhà là yếu tố quan trọng trong việc cải thiện tình trạng mất ngủ mãn tính. Các biện pháp hỗ trợ tại nhà không chỉ giúp tạo môi trường thuận lợi cho giấc ngủ mà còn khuyến khích những thói quen tốt, góp phần nâng cao chất lượng giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.

• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng để có giấc ngủ chất lượng.
• Bổ sung vào thực đơn các thực phẩm hỗ trợ giấc ngủ như chuối, sữa ấm, hạnh nhân…. Hạn chế các thực phẩm và đồ uống chứa caffeine, cồn, thức ăn cay nóng, nhiều đường hoặc dầu mỡ vào buổi tối.
• Có thói quen sinh hoạt khoa học như uống 2 lít nước mỗi ngày, không uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ, ngủ đúng giờ, không thức khuya, không làm việc quá sức,…
• Tạo không gian ngủ phù hợp và tập cách thở để giúp dễ dàng vào giấc ngủ.
• Thực hiện các động tác massage hỗ trợ giảm mất ngủ như massage tại khu vực đầu, mặt sẽ kích thích máu lưu thông đến não, từ đó giúp bạn ngủ ngon, cảm thấy khỏe khoắn, sảng khoái sau khi ngủ dậy. Tìm hiểu thêm bài viết “Liệu pháp xoa bóp chữa mất ngủ như thế nào“.
• Tắm nước ấm, ngâm chân trước khi ngủ để có thể ngủ ngon hơn, giảm mất ngủ
• Duy trì bài tập yoga có công dụng giảm căng thẳng, dễ đi vào giấc ngủ. Tìm hiểu một số bài tập giúp cải thiện giấc ngủ qua bài viết “Bài tập yoga giúp ngủ ngon”.
• Áp dụng các tư thế giúp ngủ ngon hơn. Tìm hiểu kĩ hơn qua bài viết “Tư thế giúp ngủ ngon”.
• Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ như nệm, gối ngủ, nến, tinh dầu. Để biết thêm thông tin về nguyên tắc lựa chọn sản phẩm giúp ngủ ngon, bạn có thể tham khảo bài viết “Sản phẩm giúp ngủ ngon”.
• Sử dụng sản phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ giấc ngủ để có giấc ngủ ngon hơn. Bạn có thể tham khảo sản phẩm Bát Tiên Bình Đông của Dược Bình Đông, với thành phần là thảo dược quý được bào chế dựa trên bài thuốc cổ phương “Bát Tiên Trường Thọ”, giúp dưỡng tâm an thần, bồi bổ khí huyết, giúp cải thiện giấc ngủ, giảm mệt mỏi. Đây là  sản phẩm được nhiều khách hàng phản hồi tích cực, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc hỗ trợ điều trị mất ngủ.

5. Phòng ngừa triệu chứng mất ngủ

Để phòng ngừa tình trạng mất ngủ, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:

• Kiểm soát các bệnh lý mãn tính bằng cách tái khám định kỳ và tuân thủ phác đồ điều trị.
• Duy trì lịch trình ngủ đều đặn, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.
• Tập thể dục duy trì sức khỏe.
• Duy trì lối sống lành mạnh như uống đủ 2 lít nước mỗi ngày, không uống quá nhiều trước khi đi ngủ.

Duy trì lịch trình ngủ đều đặn giúp phòng tránh mất ngủ

6. Tổng kết

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về tình trạng mất ngủ mãn tính. Mong rằng sau khi đọc xong bài viết, bạn đã “bỏ túi” cho mình những biện pháp giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ cũng như phòng tránh tình trạng mất ngủ hiệu quả.

Nếu đang gặp phải các triệu chứng khó ngủ, ngủ không sâu giấc, mất ngủ kéo dài, bên cạnh việc thay đổi chế độ sinh hoạt và áp dụng các biện pháp điều trị, bạn có thể tham khảo sử dụng Bát Tiên Bình Đông. Với thành phần 100% từ thảo dược thiên nhiên, Bát Tiên Bình Đông là giải pháp giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng mất ngủ hiệu quả, an toàn và lành tính.

Dược Bình Đông là thương hiệu uy tín, với hơn 70 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp các sản phẩm bảo vệ sức khỏe từ thảo dược đến tay người tiêu dùng. Để được tư vấn thêm về tình trạng sức khỏe cũng như các sản phẩm của Dược Bình Đông, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline (028)39808808.