Giấc ngủ ngon có vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và tinh thần của mỗi người. Theo Học viện Y học giấc ngủ Mỹ, ước tính có khoảng 15 – 35% người trưởng thành bị chứng mất ngủ cấp tính trong vài ngày, vài tuần hoặc hơn thế nữa. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng tới tâm lý và sức khỏe, dễ gây ra các bệnh như rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp,… Bài viết sau đây Dược Bình Đông sẽ cung cấp cho bạn những thông tin về tình trạng mất ngủ và gợi ý phương pháp điều trị hiệu quả nhất!
1. Đôi nét về tình trạng Mất ngủ cấp tính
Mất ngủ cấp tính là một hội chứng mất ngủ ngắn hạn, kéo dài từ vài ngày cho đến vài tuần, nhưng không quá 4 tuần. Khi đó, người mắc phải tình trạng này không đạt được giấc ngủ đủ 7 – 8 giờ mỗi đêm, dẫn đến giấc ngủ không sâu và không liên tục.
Các biểu hiện thường được mô tả như sau:
- Ngủ chập chờn, không sâu giấc.
- Khó đi vào giấc ngủ.
- Không ngủ được suốt cả đêm.
- Thức giấc nhiều lần trong đêm.
- Trằn trọc tới sáng mới có thể ngủ được.
- Giấc ngủ không được đảm bảo về chất lượng.
- Không cảm thấy buồn ngủ vào buổi đêm hoặc buồn ngủ nhưng không thể ngủ được.
Trường hợp mất ngủ chỉ diễn ra vài ngày đến dưới 1 tuần được xem là mất ngủ thoáng qua. Và khi tình trạng kéo dài trên 4 tuần thì được gọi là mất ngủ mãn tính. Tìm hiểu thêm qua bài viết ”Mất ngủ mãn tính (kinh niên) nguy hiểm thế nào?”
Mất ngủ cấp tính có thể xảy ra ở mọi độ tuổi và giới tính. Tuy nhiên, bệnh thường gặp ở những người trẻ tuổi có sự thay đổi về môi trường sống, công việc hay vấn đề tâm lý. Trong một số trường hợp, mất ngủ cấp tính có thể kéo dài trong vòng 2 – 4 ngày liên tiếp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Mất ngủ cấp tính xảy ra ở những người không có bệnh lý nào khiến họ dễ bị mất ngủ hoặc chưa từng bị rối loạn giấc ngủ trước đó. Bệnh mất ngủ cấp tính nếu không được cải thiện kịp thời có thể dẫn đến tình trạng mất ngủ mãn tính và khi đó, việc điều trị sẽ khó khăn hơn.
Người bị mất ngủ thường xuyên sẽ cảm thấy mệt mỏi, suy nhược cơ thể và giảm trí nhớ cũng như khả năng nhận thức. Ngoài ra, mất ngủ còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như tim mạch, đột quỵ và tăng nguy cơ tai nạn do thiếu tập trung. Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện các biểu hiện sau:
- Mất ngủ kéo dài trên 3 tuần.
- Gặp nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày.
- Xuất hiện kèm theo các triệu chứng như đau ngực, khó thở, tiểu đêm nhiều lần, đau đầu kéo dài, hoặc các triệu chứng thần kinh khác.
- Xuất hiện triệu chứng lo âu, trầm cảm.
- Có bệnh lý nền.
2. Nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ cấp tính
Tình trạng mất ngủ cấp tính thường xuất hiện đột ngột do nhiều yếu tố nhưng thường có thể tự khỏi khi nguyên nhân được giải quyết. Các nguyên nhân phổ biến ảnh hưởng tới giấc ngủ bao gồm:
2.1. Nguyên nhân tâm lý
Các yếu tố tác động bên ngoài hoặc những thay đổi trong cuộc sống rất dễ gây ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh. Khi căng thẳng, cơ thể con người sẽ sản xuất hormone Cortisol – đây là loại hormone làm tăng năng lượng của cơ thể, khiến cho người bệnh không thể đi vào giấc ngủ. Thậm chí ngay cả khi người bệnh chìm vào giấc ngủ, hormone Cortisol cũng gây ra tác động và làm gián đoạn giấc ngủ, không sâu giấc, dễ mơ thấy ác mộng,…
Người bệnh còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tâm lý, bao gồm:
- Áp lực thi cử: Đây là nguyên nhân phổ biến gây tình trạng mất ngủ ở tuổi dậy thì. Khi hệ thần kinh thường xuyên bị căng thẳng, học tập quá nhiều không được nghỉ ngơi dễ khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi, trằn trọc, ngủ không sâu giấc.
- Áp lực công việc: Áp lực về công việc khiến con người dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu. Đây chính là tác nhân khiến họ khó ngủ, ngủ không ngon giấc, hoặc hay thức giấc giữa đêm.
- Áp lực cuộc sống: Áp lực cuộc sống về tài chính, sang chấn tâm lý (ly hôn, người thân qua đời, môi trường không lành mạnh) làm cơ thể mệt mỏi, không thoải mái dẫn đến mất ngủ.
- Áp lực gia đình và xã hội: Tương tự như các vấn đề trên, áp lực từ gia đình & xã hội khiến cho tâm trí bạn luôn hoạt động dẫn đến khó ngủ.
Bên cạnh dấu hiệu mất ngủ, các vấn đề tâm lý còn gây ra tình trạng đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, khó tập trung,…
2.2. Nguyên nhân do thói quen, lối sống, sinh lý
Ngoài nguyên nhân tâm lý, nhiều yếu tố khác cũng có thể góp phần gây ra tình trạng mất ngủ cấp tính như lối sống, môi trường, sinh lý,… Cụ thể như sau:
- Thói quen sinh hoạt kém khoa học như lạm dụng bia rượu, cà phê, trà, thuốc lá, ăn uống không đúng giờ, hay thức khuya,… có thể khiến bạn bị khó ngủ, mất ngủ.
- Tác dụng phụ của một số thuốc điều trị bệnh lý khác có thể gây mất ngủ hoặc làm gián đoạn giấc ngủ, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị huyết áp, và thuốc Corticoid,…
- Môi trường quá ồn ào, không gian ngủ không trong lành, thoáng mát hoặc nơi ở quá chật chội,…
- Thiếu dinh dưỡng: Khi cơ thể bạn thiếu hụt các chất như Vitamin D, Vitamin C, Vitamin B6, Selen, Omega 3,… sẽ tác động không nhỏ đến hoạt động của hệ thần kinh, dẫn đến rối loạn giấc ngủ.
- Đau do bệnh tật, chấn thương dẫn đến mất ngủ: Nguyên nhân mất ngủ có thể xuất phát từ các bệnh tật và chấn thương. Nhiều người gặp khó khăn trong việc ngủ ngon do những cơn đau mãn tính từ bệnh lý như viêm khớp, đau lưng hay các bệnh tim mạch. Chấn thương cũng có thể gây ra cảm giác khó chịu, khiến tâm trí không thể thư giãn đủ để đi vào giấc ngủ. Ngoài ra, một số bệnh lý tâm lý như lo âu và trầm cảm cũng góp phần làm tăng nguy cơ mất ngủ.
- Thay đổi nội tiết, ức chế sản xuất hormone Melatonin (một loại hormone gây buồn ngủ) do ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy tính hoặc tivi,… khiến bạn khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc.
- Ngoài ra còn có các yếu tố ảnh hưởng từ bệnh lý như cảm cúm, sốt, ho, khó thở, đau dạ dày,…
2.3. Nguyên nhân bệnh lý
Mất ngủ cấp tính thường xảy ra do các yếu tố môi trường như tiếng ồn, ánh sáng hoặc thay đổi nơi ở. Tuy nhiên, tình trạng mất ngủ cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh lý khác và thường kèm theo các triệu chứng cụ thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ.
Các bệnh lý gây mất ngủ thường gặp đó là:
- Bệnh lý thần kinh.
- Bệnh về cơ xương khớp kèm theo tình trạng đau nhức xương khớp về đêm.
- Bệnh về đường tiêu hóa.
- Rối loạn hô hấp kèm với ho khan kéo dài, tức ngực, khó thở vào ban đêm,…
- Bệnh lý về thận – tiết niệu kèm theo tiểu đêm, tiểu buốt,…
- Bệnh lý về gan kèm theo triệu chứng nóng gan.
- Bệnh lý khác: Tiểu đường, Tuyến giáp, Tăng huyết áp, Hội chứng chân không yên (RLS),…
3. Chẩn đoán tình trạng mất ngủ cấp tính
Chẩn đoán tình trạng mất ngủ là bước quan trọng để xác định nguyên nhân và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành hỏi chi tiết về bệnh sử bao gồm thói quen ngủ, thời gian ngủ, tình trạng thức dậy vào ban đêm và các triệu chứng liên quan khác. Sau đó, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp chẩn đoán khác như:
- Theo dõi nhật ký giấc ngủ: Nhật ký giấc ngủ là việc ghi lại thói quen ngủ trong khoảng thời gian từ 1 đến 2 tuần.
- Tiến hành đo đa ký giấc ngủ (Polysomnography).
- Thực hiện đo điện não đồ (EEG).
- Đo độ trễ giấc ngủ (MSLT),…
Các hình thức chẩn đoán khác được bác sĩ chỉ định trong một vài trường hợp để loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn như:
- Xét nghiệm máu.
- Chụp MRI.
- Chụp CT.
- Chụp X-quang.
4. Phương pháp điều trị tình trạng mất ngủ cấp tính
Điều quan trọng nhất khi điều trị mất ngủ cấp tính là thực hiện những biện pháp tại nhà để thay đổi lối sống, đồng thời kết hợp thêm các phương pháp như Tây Y và Đông Y.
4.1. Phương pháp cải thiện tình trạng mất ngủ tại nhà
Mất ngủ cấp tính có thể được cải thiện bằng cách thay đổi những thói quen sinh hoạt đơn giản. Hãy thử các phương pháp dưới đây trước khi sử dụng thuốc:
- Sử dụng các thực phẩm hỗ trợ giấc ngủ: Chẳng hạn như chuối, sữa ấm, hạnh nhân,… Hạn chế các thực phẩm và đồ uống chứa Caffeine, cồn, thức ăn cay nóng, nhiều đường hoặc dầu mỡ vào buổi tối. Tìm hiểu các thực phẩm giúp ngủ ngon.
- Duy trì thói quen khoa học: Uống 2 lít nước mỗi ngày, không uống quá nhiều trước khi đi ngủ; ngủ đúng giờ, không thức khuya, không làm việc quá sức,…
- Massage hỗ trợ giảm mất ngủ: Các động tác massage tại khu vực đầu, mặt sẽ kích thích lưu thông máu lên não, từ đó giúp bạn cải thiện chất lượng giấc ngủ cũng như thêm khỏe khoắn, sảng khoái sau khi ngủ dậy. Tìm hiểu bài viết Massage hỗ trợ ngủ ngon.
- Tạo điều kiện ngủ phù hợp: Ngâm chân để cải thiện giấc ngủ tốt hơn. Nên tắm nước ấm trước khi đi ngủ khoảng 20 phút, sau đó làm giảm nhiệt độ phòng ngủ để dễ đi vào giấc ngủ và ngủ sâu hơn. Có thể ngâm chân để giúp dễ dàng đi vào giấc ngủ.
- Tập thể dục nhẹ nhàng: Duy trì bài tập hít thở, yoga, thiền có công dụng giảm căng thẳng, dễ đi vào giấc ngủ. Tìm hiểu bài viết Bài tập giúp ngủ ngon để biết thêm chi tiết.
- Tìm hiểu các tư thế nằm giúp ngủ ngon hơn như: Ngủ nghiêng bên trái, nằm ngửa,… Tham khảo bài viết Tư thế giúp ngủ ngon để chọn lựa tư thế phù hợp nhất.
- Sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ: Máy tạo tiếng ồn trắng (tạo âm thanh đều đều, giúp che lấp tiếng ồn, dễ ngủ), bịt mắt ngủ, nút tai chống ồn, đèn ngủ và máy khuếch tán các loại tinh dầu giúp cải thiện mất ngủ cấp tính. Ngoài ra còn có các sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ như Nệm, Gối ngủ, Nến, Tinh dầu. Tìm hiểu những nguyên tắc lựa chọn sản phẩm giúp ngủ ngon.
- Bí quyết tạo giấc ngủ chất lượng: Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng và tạo không gian ngủ phù hợp
4.2. Phương pháp Tây Y
Trong trường hợp đã áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà nhưng không đạt hiệu quả, việc mất ngủ cấp tính có thể được điều trị bằng phương pháp Tây Y. Phương pháp này thường bắt đầu bằng việc xác định và điều trị các nguyên nhân bệnh lý cơ bản gây ra mất ngủ. Tùy vào trường hợp, bác sĩ có phác đồ điều trị tương ứng bao gồm cả nội khoa (dùng thuốc) và ngoại khoa (phẫu thuật).
Bên cạnh điều trị nguyên nhân gây ra bệnh lý, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc điều trị mất ngủ bao gồm:
- Thuốc bình thần giúp giảm lo âu và căng thẳng, tạo điều kiện cho giấc ngủ sâu hơn.
- Thuốc ngủ sử dụng trong thời gian ngắn để hỗ trợ giấc ngủ.
- Thuốc kháng Histamin an thần, giúp dễ dàng vào giấc ngủ.
- Thuốc an thần thế hệ 2 (Thuốc mới) điều chỉnh giấc ngủ mà ít gây ra tác dụng phụ.
- Thuốc chống trầm cảm 3 vòng, đa vòng khi tình trạng trầm cảm.
Các phương pháp không dùng thuốc đó là:
- Áp dụng liệu pháp hành vi nhận thức (CBT-I).
- Liệu pháp ánh sáng.
- Dùng thực phẩm chức năng.
- Thực hiện vệ sinh giấc ngủ (Sleep hygiene),…
4.3. Giảm tình trạng mất ngủ cấp tính bằng thuốc nam dân gian, Đông y
Theo Y học cổ truyền, mất ngủ cấp tính do nhiều nguyên nhân gây ra. Trong đó, việc suy giảm chức năng tạng phủ như Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận khiến cho tinh khí và thần trí bị ảnh hưởng. Từ đó dẫn đến chứng mất ngủ do các tạng phủ trong cơ thể có mối liên hệ mật thiết với nhau. Tuy nhiên, đối với tình trạng mất ngủ ngắn hạn, cần có sự chẩn đoán của bác sĩ để có bài thuốc chính xác. Thế nên Dược Bình Đông sẽ giới thiệu những mẹo dân gian cho bạn thực hiện tại nhà để có thể cải thiện tình trạng mất ngủ.
- Tìm hiểu các vị thuốc thuốc Đông y chữa mất ngủ giúp an thần, định chí như Tâm sen, Lạc tiên, Long nhãn, Toan táo nhân, Viễn chí, Phục thần, Thảo quyết minh, Lá vông, Bán hạ,… sử dụng như trà giúp hỗ trợ ngủ ngon. Hoặc sử dụng mẹo dân gian hỗ trợ ngủ ngon cho tình trạng mất ngủ cấp tính.
- Sử dụng món ăn từ cây Đinh lăng như nem cuốn với lá Đinh lăng, kho cá với lá Đinh lăng, canh Đinh lăng hầm xương,… Bên cạnh đó, chế biến món ăn từ hoa Tam thất tươi, như xào thịt bò hoặc nấu canh xương, cũng có thể giúp cải thiện giấc ngủ.
- Bài thuốc Tâm sen, Lạc tiên, Lá vông.
Lưu ý khi dùng mẹo dân gian:
- Không sử dụng trong trường hợp mẫn cảm hoặc dị ứng với cây thuốc đó.
- Sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc xuất xứ, tránh nguyên liệu ẩm mốc và tồn dư hóa chất.
- Nên thực hiện và sử dụng trong ngày.
Bên cạnh các biện pháp Dược Bình Đông nêu bên trên, bạn còn có thể sử dụng thêm các sản phẩm hỗ trợ giảm mệt mỏi, nâng cao sức khỏe giúp có giấc ngủ ngon hơn. Điển hình như sản phẩm bảo vệ sức khỏe Bát Tiên Bình Đông của Dược Bình Đông. Sản phẩm này có chứa các loại thảo dược như Lạc Tiên, Bạch Phục Linh, Thục Địa, Mạch Môn, Phòng Đảng Sâm, Hoài Sơn, Hoàng Tinh, Sơn Thù Du,… Đây đều là các thảo dược quý có công dụng dưỡng tâm an thần, bồi bổ khí huyết, giúp cải thiện giấc ngủ, tạo giấc ngủ sinh lý, giúp tăng cường sức khỏe, giảm mệt mỏi.
Ngoài việc sử dụng các bài thuốc, các phương pháp không dùng thuốc cũng giúp cải thiện mất ngủ cấp tính rất tốt. Các phương pháp đó là châm cứu, xoa bóp bấm huyệt, ngâm chân, xông tắm thảo dược,…
5. Phòng ngừa triệu chứng mất ngủ
Triệu chứng mất ngủ ngắn hạn có thể được phòng ngừa và hạn chế bằng các cách sau:
- Kiểm soát các bệnh lý mãn tính trong cơ thể: Tái khám định kỳ theo lịch hẹn, đồng thời tuân thủ phác đồ điều trị bệnh từ bác sĩ.
- Thiết lập thói quen ngủ: Cải thiện thói quen ngủ như duy trì một lịch trình ngủ đều đặn, hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ,… giúp khắc phục tình trạng khó đi vào giấc ngủ, ngủ không ngon.
- Tập thể dục thường xuyên: Đây không chỉ là cách duy trì sức khỏe mà còn hỗ trợ giúp ngủ ngon và sâu hơn.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Uống 2 lít nước mỗi ngày. Tuy nhiên, bạn không nên uống quá nhiều trước khi đi ngủ.
6. Tổng kết
Mất ngủ cấp tính tuy bước đầu không nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dễ dàng chuyển sang giai đoạn mạn tính và khó điều trị hơn. Bệnh gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực như mệt mỏi; uể oải; hệ miễn dịch suy giảm; tăng nguy cơ rối loạn như rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, tiểu đường, nhồi máu cơ tim, đột quỵ dẫn đến tử vong,… Do đó, việc chủ động phòng ngừa và điều trị mất ngủ cấp tính là vô cùng quan trọng.
Hãy luôn chú ý tới chế độ ăn uống, sinh hoạt để phòng ngừa và cải thiện tình trạng mất ngủ hiệu quả. Sử dụng thêm các biện pháp hỗ trợ để có giấc ngủ ngon như Bát Tiên Bình Đông. Sản phẩm là giải pháp tuyệt vời giúp tăng sức đề kháng, giảm mệt mỏi và giúp ngủ ngon giấc hơn. Bát Tiên Bình Đông là sự kết hợp hài hòa giữa các thảo dược quý như Lạc Tiên, Thục Địa, Mạch Môn, Bạch Phục Linh, Mẫu Đơn Bì, Hoài Sơn, Ngũ Vị Tử, Hoàng Tinh, Phòng Đảng Sâm, Sơn Thù Du giúp bồi bổ cơ thể, hỗ trợ giảm mệt mỏi, tăng cường sức khỏe và giúp ăn ngon miệng, ngủ ngon.
Đây là sản phẩm hỗ trợ bảo vệ sức khỏe chất lượng thuộc công ty TNHH Dược phẩm Bình Đông – thương hiệu với hơn 70 năm thực hiện sứ mệnh kết hợp công nghệ hiện đại với tinh hoa thảo dược thiên nhiên tạo ra sản phẩm tiên tiến, hiệu quả phục vụ sức khỏe cộng đồng. Trên hành trình đó, Dược Bình Đông đã và đang nhận được sự tin tưởng của đông đảo người tiêu dùng. Để tìm hiểu thêm về Dược Bình Đông cũng như sản phẩm Bát Tiên Bình Đông, vui lòng liên hệ hotline 028.39.808.808.