Mất ngủ mệt mỏi: Nguyên nhân (lối sống, bệnh lý), Cách phòng bệnh

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, áp lực từ công việc và các mối quan hệ xung quanh đã khiến nhiều người rơi vào tình trạng mất ngủ, mệt mỏi. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống mà còn làm giảm sút nghiêm trọng sức khỏe của họ. Để tìm hiểu rõ hơn về mất ngủ, mệt mỏi, mời bạn đọc theo dõi thêm những thông tin chi tiết do Dược Bình Đông cung cấp trong bài viết dưới đây.

1. Tìm hiểu về mất ngủ, mệt mỏi

Mất ngủ, mệt mỏi là tình trạng mà bất cứ ai cũng có thể gặp phải. Theo kết quả của một số thống kê, có tới 25% số người trong độ tuổi từ 18 đến 30 gặp phải tình trạng mất ngủ mệt mỏi. Điều này cho thấy tình trạng này đang ngày càng trẻ hóa. 

• Chứng mất ngủ là tình trạng khó đi vào giấc ngủ, trằn trọc khó ngủ hoặc bị thức giấc giữa đêm mà không ngủ lại được.
• Mệt mỏi là khi cơ thể bạn cảm thấy thiếu sức sống, kiệt sức, không muốn làm việc hoặc thực hiện các hoạt động thường ngày.

Mất ngủ và mệt mỏi là hai triệu chứng riêng biệt nhưng chúng có thể tác động qua lại lẫn nhau. 

Khi cơ thể quá mệt mỏi, luôn trong trạng thái căng thẳng, bạn sẽ khó đi vào giấc ngủ, gây ra tình trạng mất ngủ. Ngược lại, khi bạn mất ngủ, cơ thể sẽ không đủ thời gian để nghỉ ngơi và hồi phục, từ đó sức khỏe bị giảm sút và bạn luôn cảm thấy mệt mỏi. 

Độ tuổi bị mất ngủ, mệt mỏi ngày càng trẻ hóa

1.1. Biểu hiện khi bị mất ngủ, mệt mỏi

• Luôn cảm thấy buồn ngủ, uể oải
• Sau khi ngủ dậy, vẫn cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng
• Thiếu tập trung
• Giảm trí nhớ
• Bị rối loạn tâm sinh lý

1.2. Đối tượng thường bị mất ngủ, mệt mỏi

Đối tượng dễ gặp phải tình trạng này thường là phụ nữ, người lớn tuổi, người đang mắc các bệnh lý, người đang có lối sống thiếu khoa học, người thường xuyên phải làm ca đêm,…

Bạn có thể tìm hiểu thêm các đối tượng thường bị mất ngủ, mệt mỏi:

• Mất ngủ tuổi dậy thì: Nguyên nhân, dấu hiệu và Cách khắc phục
• “Thủ phạm” khiến phụ nữ bị mất ngủ và cách giải quyết hiệu quả
• Chữa bệnh mất ngủ ở nam giới: Nguyên nhân, Triệu chứng, Giải pháp
• Mất ngủ tuổi trung niên: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách chữa

Phụ nữ dễ gặp phải tình trạng bị mất ngủ

1.3. Mức độ nguy hiểm của tình trạng mất ngủ, mệt mỏi

Mất ngủ, mệt mỏi kéo dài sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả thể chất và tinh thần của bạn. 

Tình trạng này khiến cơ thể suy nhược, tinh thần kém tập trung, giảm hiệu suất công việc, sa sút trong học tập, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội, gia đình, bạn bè,… Ngoài ra, chúng còn tăng nguy cơ mắc các bệnh tâm thần kinh như trầm cảm, rối loạn lo âu,… Trong đó, bệnh trầm cảm cần được quan tâm đặc biệt khi người bệnh có thể tự làm tổn thương bản thân, thậm chí tự sát.

1.4. Khi nào thì nên đến gặp bác sĩ?

Hiện nay, nhiều người vẫn còn đang chủ quan khi bị mất ngủ mệt mỏi mà không biết rằng tình trạng này kéo dài sẽ rất nguy hiểm.

Do đó, khi nhận thấy mình có một số triệu chứng, biểu hiện dưới đây, bạn cần đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị sớm.

• Tình trạng mất ngủ diễn ra liên tục, với tần suất từ 3 lần/ 1 tuần và kéo dài trong 1 tháng liên tục, hoặc đã áp dụng các cách cải thiện giấc ngủ mà vẫn bị khó ngủ.
• Tình trạng mệt mỏi kèm theo các triệu chứng như sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân, đau đầu, chóng mặt, tim đập nhanh, không đều, cảm giác hụt hơi, khó thở, bị chán ăn, đau bụng dữ dội,…

Nên đi khám nếu tình trạng mất ngủ, mệt mỏi kéo dài

2. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất ngủ, mệt mỏi

Mất ngủ và mệt mỏi có thể đến từ nhiều nguyên nhân. Dưới đây là 3 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng này:

2.1. Lối sống

• Thói quen ăn uống thiếu khoa học: Ăn quá no hoặc ăn thức ăn khó tiêu trước giờ ngủ sẽ khiến bạn bị khó ngủ, mất ngủ. Ngược lại, ăn quá ít và không đủ chất sẽ khiến bạn rơi vào trạng thái mệt mỏi, uể oải.
• Ít vận động: Khi bạn vận động thường xuyên, cơ thể sẽ tiết ra 1 loại hormone khiến bạn ngủ ngon hơn. Tuy nhiên, khi bạn ít vận động, hormone này không được giải phóng và làm bạn khó ngủ, mất ngủ. Ngoài ra, lười vận động còn làm trì trệ hoạt động trao đổi chất của cơ thể, làm cơ thể suy yếu, mệt mỏi.
• Thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh: Thức khuya, ngủ không theo giờ giấc cố định, học tập và làm việc quá sức,… ảnh hưởng rất lớn đến thể trạng, có thể gây ra mất ngủ và mệt mỏi.
• Lạm dụng chất kích thích: Sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích, các chất gây nghiện không chỉ khiến bạn bị mất ngủ mà còn gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, khiến cơ thể mệt mỏi không ngừng.

2.2. Bệnh lý

• Bệnh lý thể chất: Có rất nhiều bệnh lý khiến cho cơ thể rơi vào tình trạng mất ngủ, mệt mỏi như bệnh viêm khớp, hen suyễn, thiếu máu, bệnh tuyến giáp, suy tim, suy tuyến thượng thận,… 
• Bệnh lý về tâm thần: Các vấn đề liên quan đến tâm lý như trầm cảm, suy nhược thần kinh, tâm thần phân liệt, rối loạn lưỡng cực,…cũng là một trong những nguyên nhân chính gây nên tình trạng mất ngủ, mệt mỏi. 

Bệnh suy nhược thần kinh khiến bạn khó ngủ về đêm

2.3. Các nguyên nhân khác

• Do tuổi tác: Những người cao tuổi thường bị ngủ ít, khó ngủ, mất ngủ, gây ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe.
• Do sử dụng thuốc: Mệt mỏi, mất ngủ có thể là tác dụng phụ phổ biến của nhiều loại thuốc thông thường như thuốc trị dị ứng, trầm cảm, hen suyễn, huyết áp cao, cảm lạnh,…
• Do môi trường bên ngoài: Việc ở nơi có tiếng ồn lớn, ánh sáng mạnh hoặc nhiệt độ quá nóng, quá lạnh đều gây ra tình trạng mất ngủ và mệt mỏi.

3. Cách khắc phục tình trạng mất ngủ, mệt mỏi

Mệt mỏi và mất ngủ là tín hiệu cho thấy cơ thể bạn cần được thư giãn và bổ sung năng lượng cần thiết. Dưới đây là một số phương pháp khắc phục tình trạng mất ngủ, mệt mỏi mà bạn có thể tham khảo: 

3.1. Phương pháp Tây y

Để điều trị mất ngủ, bác sĩ thường sẽ chỉ định 1 số loại thuốc như thuốc ngủ, thuốc an thần, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau, thuốc kháng histamin hay một số loại thuốc chiết xuất từ thảo dược.

Việc sử dụng các loại thuốc này cần được bác sĩ chẩn đoán, kê đơn và giám sát. Người bệnh tuyệt đối không tự ý sử dụng để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Điều trị mất ngủ, mệt mỏi theo đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ

Để hiểu hơn về công dụng và cách sử dụng thuốc trị mất ngủ một cách an toàn và hiệu quả nhé, bạn đọc có thể tham khảo thêm bài viết Thuốc trị mất ngủ: lựa chọn như thế nào? Nên sử dụng ra sao?

3.2. Phương pháp Đông y

Đông y điều trị mất ngủ mệt mỏi sẽ tập trung vào nguyên nhân gây bệnh để điều trị tận gốc, giúp cơ thể tự cân bằng, điều chỉnh và chống lại bệnh tật, từ đó mà triệu chứng cũng dần được thuyên giảm.

Trong Đông y có rất nhiều vị thuốc có tác dụng an thần, ích khí, bổ ngũ tạng,… được ứng dụng để để điều trị mất ngủ, mệt mỏi. Tùy theo triệu chứng, nguyên nhân gây mất ngủ, mệt mỏi mà có thể kết hợp các vị thuốc với nhau để trị bệnh. Dưới đây, Công ty Đông Y Dược Bình Đông sẽ giới thiệu một số vị thuốc tiêu biểu và các bài thuốc tham khảo: 

3.2.1. Lạc tiên 

• Tính vị: Vị ngọt, hơi đắng, tính mát.
• Quy kinh: Tâm, Can.
• Công năng: An thần, giảm đau, thanh nhiệt, giải độc, lợi thủy, 
• Chủ trị: mất ngủ, lo âu, tim hồi hộp, suy nhược thần kinh, nóng gan, đau nhức xương khớp lâu ngày, cơ thể mệt mỏi, …
• Bài thuốc Lạc tiên chữa mất ngủ, suy nhược thần kinh:
  • Chuẩn bị: 150g Lạc tiên,130g lá Vông, 2,2g tim Sen, 10g lá Dâu, 90g đường.
  • Thực hiện: Nấu thành cao lỏng. Ngày dùng 5g (khoảng 2- 4 thìa to) trước khi ngủ.

3.2.2. Long nhãn

• Tính vị: Vị ngọt, tính bình, ấm, không độc
• Quy kinh: Tâm, Tỳ.
• Công năng: Bổ ích Tâm Tỳ, an thần, dưỡng huyết.
• Chủ trị: Hỗ trợ cải thiện tình trạng thần kinh mệt mỏi, mất ngủ, thiếu máu.
• Bài thuốc bổ huyết, điều trị chứng thiếu máu, cơ thể suy nhược, thể trạng mệt mỏi, đoản hơi
  • Chuẩn bị: 16g Long nhãn, 16g Thục địa, 12g Đương quy, 12g Hoàng kỳ
  • Cách dùng: Sắc uống ngày một thang, chia 2 lần, uống khi còn ấm.

3.2.3. Táo nhân

• Tính vị: Vị ngọt, tính bình.
• Quy kinh: Tâm, Can, Đởm và Tỳ
• Công năng: Định tâm, an thần, bổ can đởm
• Chủ trị: Hỗ trợ an thần, trị chứng mất ngủ, suy nhược thần kinh, ra nhiều mồ hôi, tăng tuổi thọ.
• Lưu ý, những người có thực tà, uất hỏa thì không được dùng.
• Bài thuốc trị mất ngủ do tâm khí bất túc, tim đập nhanh, dễ hồi hộp, hay quên, trí nhớ suy giảm:
  • Chuẩn bị: 100g Táo nhân, 100g Phục thần
  • Cách dùng: Tán vụn trộn đều, lấy 20g cho vào túi vải, hãm với nước sôi trong bình kín trong 20 phút, uống trong ngày.

3.2.4. Bạch phục linh

• Tính vị: Vị ngọt, nhạt, tính bình.
• Quy kinh: Tỳ, Thận, Tâm, Phế.
• Công dụng: Ninh tâm an thần, thẩm thấp, lợi thủy, kiện tỳ hòa trung. 
• Chủ trị: Mất ngủ, yếu tim, nhịp tim nhanh, tỳ khí hư nhược, đàm ẩm, phù nề, tiểu tiện khó, tiêu chảy, chứng thấp nhiệt (viêm bàng quang, chướng bụng).
• Bài thuốc trị suy nhược, cơ thể mệt mỏi và gầy yếu: 
  • Chuẩn bị: 12g Bạch phục linh, 12g Mẫu đơn, 16g Hoài sơn, 16g Sơn thù, 32g Sinh địa (hoặc Thục địa), 32g Trạch tả.
  • Cách dùng: Tán thành bột mịn rồi vo thành viên. Mỗi ngày dùng từ 20-30g.

3.2.5. Phòng đảng sâm

• Tính vị: Vị ngọt, tính bình
• Quy kinh: Tỳ, Phế
• Công dụng: Kiện tỳ ích phế, bổ trung ích khí, 
• Chủ trị: Tỳ phế hư nhược, tim đập mạnh, thở dồn, ăn kém, phân lỏng, ho suyễn, nội nhiệt, hư tính, tiêu khát (đái tháo đường).
• Bài thuốc chữa suy nhược cơ thể mệt mỏi và ăn không ngon
  • Chuẩn bị: 20g Phòng đảng sâm, 20g Bạch truật sao, 20g Ba kích, 20g Đương quy
  • Thực hiện: Sắc uống trong ngày, uống khi còn ấm. Hoặc tán thành bột mịn, thêm ít mật ong làm thành viên hoàn, mỗi ngày dùng từ 12-20g.

3.2.6. Ngũ vị tử 

• Tính vị: Vị chua, tính ôn
• Quy kinh: Phế, Thận
• Công dụng: An thần, chí hãn sáp tinh chỉ tả sinh tân chỉ khát, liễm phế, bổ thận. 
• Chủ trị: Mất ngủ, ngủ hay mê, hen suyễn, mất nước, khát nước, sau sốt nhiễm khuẩn, hồi hộp đánh trống ngực, tim đập mạnh loạn nhịp, quên lẫn.
• Bài thuốc chữa cảm nặng, mệt mỏi khát nước
  • Chuẩn bị:  10g Nhân sâm, 10g Mạch môn, 5g Ngũ vị tử
  • Cách dùng: Sắc uống

Có nhiều bài thuốc Đông y trị tình trạng mất ngủ, mệt mỏi

3.3. Phương pháp khác

Ngoài việc điều trị bằng các phương pháp Đông y, Tây y, bạn còn có thể dùng các phương pháp khác để làm giảm mệt mỏi và có giấc ngủ ngon. Đây chủ yếu là những cách sử dụng các nguyên liệu tự nhiên, sẵn có, cách sử dụng đơn giản nên được nhiều người áp dụng. Sau đây là một cách có thể giúp bạn thư giãn, dễ chịu, giảm mệt mỏi và ngủ ngon hơn:

Uống trà thảo mộc

Mỗi lần trước khi đi ngủ, bạn có thể uống một tách trà ấm để giúp giải tỏa căng thẳng, thư giãn đầu óc và dễ chìm vào giấc ngủ sâu. Một số loại trà bạn có thể tham khảo như trà Gừng, trà Hoa đậu biếc, trà hoa Cúc, trà Mộc lan, trà hoa Oải hương, trà Lạc tiên, trà cây Nữ lang,… Xem thêm “Bí quyết cải thiện giấc ngủ bằng các loại trà giúp ngủ ngon“.

Sử dụng tinh dầu

Tinh dầu là giải pháp giảm stress hiệu quả. Mùi hương từ tinh dầu có thể làm giảm cảm giác uể oải, mệt mỏi và mang đến nguồn năng lượng tích cực. Một số loại tinh dầu chứa chất an thần nhẹ, giúp bạn cảm thấy thoải mái, dễ chịu và dễ ngủ hơn. Bạn chỉ cần nhỏ tinh dầu Bạc hà hoặc tinh dầu hoa Oải hương vào khăn giấy để hít trực tiếp hoặc dùng máy khuếch tán tinh dầu.

Sử dụng tinh dầu để giúp thư giãn đầu óc, dễ ngủ hơn

Ngâm chân trước khi ngủ

Đây là phương pháp vô cùng đơn giản nhưng có tác dụng làm giảm mệt mỏi cực tốt. Việc ngâm chân bằng nước ấm sẽ giúp làm giãn mạch để máu lưu thông tốt hơn. Nếu bạn thực hiện ngâm chân trước khi đi ngủ sẽ giúp cải thiện tinh thần, trí não, tăng cường sức khỏe và hỗ trợ điều trị một số bệnh mãn tính.

Ngâm chân trước khi ngủ có tác dụng làm giảm mệt mỏi cực tốt

3.4. Biện pháp hỗ trợ

Để cải thiện chứng mất ngủ, mệt mỏi không chỉ điều trị bằng thuốc mà còn cần kết hợp các biện pháp hỗ trợ khác. Điều này sẽ giúp hiệu quả điều trị tốt hơn, nhanh chóng cải thiện các chứng mất ngủ mệt mỏi, ngủ không ngon giấc. Sau đây là một số biện pháp hỗ trợ điều trị tình trạng mất ngủ, mệt mỏi:

Xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng

Bạn cần xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, bổ sung các thực phẩm giàu chất sắt và ăn đủ bữa, đặc biệt là không nên bỏ bữa sáng. Ngoài ra, bạn có thể chia nhỏ bữa ăn và ăn nhiều lần trong ngày để ổn định đường huyết, tránh tình trạng mệt mỏi do tụt đường huyết. Bên cạnh đó, việc uống đủ nước là rất cần thiết, đồng thời nên hạn chế các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, các loại thức uống có chứa cafein. Ngoài ra bạn có thể xem thêm bài viết: “Điểm danh nhóm Thực Phẩm (Món ăn, Thức Uống, Trái Cây) hỗ trợ giấc ngủ“.

Xây dựng một chế độ sinh hoạt khoa học, lành mạnh

Bạn cần đi ngủ đúng giờ, không thức khuya, không làm việc quá sức và duy trì lối sống tích cực, lạc quan. Một chế độ sinh hoạt khoa học, hợp lý sẽ giúp bạn được thư giãn và có một cơ thể khỏe mạnh.

Hoạt động thể chất

Việc vận động sẽ giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, tăng cường sức khỏe. Do đó, bạn hãy thường xuyên vận động, chọn một môn thể dục yêu thích như Yoga, đi bộ, nhảy dây,… để tập luyện. Xem thêm bài viết “Top 7+ bài tập yoga giúp ngủ ngon, dễ thực hiện“.

Thư giãn

Bạn có thể áp dụng một số biện pháp thư giãn như: nghe nhạc, đọc sách, vẽ tranh,… sẽ giúp tinh thần thoải mái, giải tỏa căng thẳng mệt mỏi và dễ ngủ hơn.  

Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ

Bên cạnh các biện pháp trên, bạn còn có thể sử dụng thêm các sản phẩm hỗ trợ nâng cao sức khỏe, giảm mệt mỏi, để có giấc ngủ ngon hơn. Điển hình như sản phẩm bảo vệ sức khỏe hỗ trợ giấc ngủ Bát Tiên Bình Đông của Công ty Đông Y Dược Bình Đông YHCT. Sản phẩm này có chứa các loại thảo như Bạch Phục Linh, Lạc Tiên, Thục Địa, Mạch Môn, Phòng Đảng Sâm, Hoài Sơn, Hoàng Tinh, Sơn Thù Du,… Đây đều là các thảo dược quý có công dụng bồi bổ, tăng cường sức khỏe, hỗ trợ làm giảm mệt mỏi, cải thiện giấc ngủ, giúp ăn ngon và ngủ sâu hơn.

Bát Tiên Bình Đông hỗ trợ giảm mệt mỏi, cải thiện giấc ngủ

4. Phòng tránh mất ngủ mệt mỏi

Như bạn đã biết, tình trạng mất ngủ mệt mỏi sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần của người bệnh. Do đó, bạn cần chủ động nâng cao sức khỏe để phòng tránh tình trạng này xảy ra. Sau đây là một số phương pháp phòng tránh mà bạn nên chú ý:

• Xây dựng một chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể.
• Sắp xếp thời gian cho công việc, học tập phù hợp để tránh tình trạng căng thẳng quá mức.
• Thường xuyên tập thể dục thể thao để tăng sức đề kháng, có một cơ thể cường tráng, khỏe mạnh hơn.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm hoặc 6 tháng 1 lần để phát hiện sớm các bệnh lý và điều trị kịp thời.

Tập thể dục thường xuyên để phòng tránh chứng mất ngủ, mệt mỏi

5. Tổng kết

Mất ngủ, mệt mỏi là tình trạng phổ biến, có thể bắt gặp ở bất cứ ai và bất cứ độ tuổi nào. Do đó, việc chủ động xây dựng một chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh để chủ động tăng cường và bảo vệ sức khỏe là vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo sản phẩm Bát Tiên Bình Đông của Công ty Đông Y Dược Bình Đông YHCT – một thương hiệu đã có hơn 70 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp các sản phẩm chăm sóc sức khỏe cho người Việt. 

Sản phẩm là giải pháp tuyệt vời giúp bồi bổ cơ thể, tăng cường sức khỏe, giúp ăn ngon và ngủ ngon giấc hơn, đồng thời hỗ trợ điều trị các tình trạng mất ngủ, mệt mỏi chán ăn, chán ăn mất ngủ, suy nhược cơ thể,… một cách hiệu quả và nhanh chóng

Nếu bạn cần tìm hiểu kỹ hơn về sản phẩm này, vui lòng liên hệ qua số hotline (028)39 808 808 để được tư vấn cụ thể, nhiệt tình.

6. Câu hỏi thường gặp