Giải mã công dụng đặc biệt của dược liệu Sơn thù du

Từ xa xưa, dân gian đã biết cách đưa dược liệu Sơn thù du vào trong các bài thuốc Đông y để điều trị các chứng can thận hư tổn gây di tinh liệt dương, đau lưng,  mỏi gối, hoa mắt chóng mặt, ra mồ hôi nhiều và chứng rong kinh ở nữ giới. Vậy Sơn thù du có đặc điểm, công dụng và cách dùng như thế nào? Câu trả lời sẽ được hé lộ trong bài viết dưới đây của Dược Bình Đông, mời bạn đọc cùng theo dõi nhé!

1. Giới thiệu về Sơn thù du

Sơn thù du có tên khoa học là Fructus Corni officinalis, là quả chín đã phơi hay sấy khô, bỏ hạt của cây Sơn thù du (Cornus officinalis Sieb et Zuce), thuộc họ Sơn thù (Cornaceae). Dược liệu này còn được biết đến với những tên gọi khác như: Sơn thù, Thù nhục, Nhục táo, Táo bì, Chi thực, Trần du nhục, Thục toan táo.

Sơn thù du là một loài cây sống lâu năm, cao trên dưới 3m và thường mọc thành từng bụi nhỏ. Vỏ cây có màu nâu nhạt, nứt nẻ và không có lông. Cây có lá trơn, mọc đối xứng, phiến lá có hình trứng hoặc hình bầu dục. Đầu lá hơi nhọn, đáy tròn, mép lá nguyên. Mỗi lá thường có khoảng 5 – 7 đôi gân phụ, mặt trên của lá được phủ một ít lông còn mặt dưới thì không có lông.

Hoa mọc ở kẽ lá, mọc thành tán, hoa nhỏ màu vàng. Quả hạch hình trái xoan, mặt nhẵn và có màu đỏ tươi. Bên trong quả có chứa hạch hình trứng. Thông thường, Sơn thù ra hoa vào tháng 5 – 6 và sai quả vào tháng 8 – 10. Loại cây này thường phân bố chủ yếu ở miền trung Triều Tiên, Trung Quốc, hiện tại chưa thấy loại dược liệu này mọc tại Việt Nam.

Bộ phận được dùng làm thuốc của cây Sơn thù du là phần quả chín có thịt dày, màu hồng, có dầu ẩm, cùi mỏng. Người ta thường thu hoạch quả Sơn thù vào mùa thu và đông. Sau khi thu hoạch, quả sẽ được bào chế theo một trong những phương pháp sau:

• Ngâm với rượu, bỏ hạt đi, lấy vỏ và thịt quả sấy khô ở lửa nhỏ rồi dùng (theo Đông Dược Học Thiết Yếu).
• Tửu Sơn thù: Trộn đều rượu với Sơn thù nhục (cứ 1kg Sơn thù dùng 60ml rượu), cho tất cả vào trong bình đậy kín. Sau đó, cho vào nồi nước chưng cách thủy cho đến khi rượu bay hơi hết thì lấy ra, phơi khô (theo Dược Tài Học). 

2. Công dụng của Sơn thù du

Sơn thù du từ lâu đã được ghi nhận có nhiều công dụng rất hữu ích cho sức khỏe con người. Sau đây là một số tác dụng dược lý của Sơn thù theo Đồng Y và Tây y:

2.1. Theo Tây y

Trong Sơn thù du có các thành phần hóa học rất đa dạng, có thể kể đến các hoạt chất như: tannin, glucoside, axit tartric, axit ursolic, axit malic, axit gallic, morroniside, cornuside, secologanin, isoterchebin, phytochemistry, vitamin A, cornus-tannin, histidine, serine, valine, threonine,…

Một số tác dụng của Sơn thù du theo nghiên cứu Y học hiện đại:

• Chống đông máu: Dịch chiết ra từ Sơn thù có tác dụng ức chế ngưng tập tiểu cầu.
• Kháng khuẩn: Nước sắc Sơn thù có công dụng ức chế nhóm trực khuẩn thương hàn, lỵ và tụ cầu vàng.
• Ngoài ra, Sơn thù còn có tác dụng hạ huyết áp, giãn cơ, chống lão hóa, chống ung thư, chống kinh giật, làm tăng tế bào và lợi tiểu.

2.2. Theo Đông y

Theo Y học cổ truyền, Sơn thù du có những đặc điểm sau:

• Tính vị: Vị chua, chát, tính ấm
• Quy kinh: Can và Thận.
• Công dụng: Bí tinh, ôn can, liễm tinh, chỉ hãn, chỉ huyết, tráng nguyên khí, cố tinh khí, sáp tinh khí, trợ thủy tạng, phá trưng kết, noãn yêu tất.
• Chủ trị:
• Trị đau lưng mỏi gối; trị liệt dương, di tinh ở nam giới và kinh nguyệt bất thường ở phụ nữ.
• Bổ can thận, làm tinh khí bền; cầm không ra mồ hôi nhiều ở người bệnh bị suy nhược lâu ngày.
• Điều trị các chứng tiểu buốt tiểu rắt, hay đi tiểu đêm, đi tiểu nhiều lần.

3. Một số bài thuốc trị bệnh từ Sơn thù du

Trên đây là một số thông tin cơ bản về Sơn thù du cũng như công dụng theo Đông y và Tây y. Để tìm hiểu rõ hơn về một số bài thuốc trị bệnh điển hình từ vị thuốc này, bạn đọc hãy tiếp tục theo dõi nội dung dưới đây nhé!

3.1. Bài thuốc trị suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh

Bài thuốc 1:

• Thành phần: 10g Sơn thù du, 10g Bổ cốt chỉ, 10g Đương quy, 0.1g Xạ hương.
• Cách dùng: Đem tất cả các nguyên liệu trên tán thành bột mịn, luyện mật thành viên hoàn rồi uống với nước muối pha nhạt.

Bài thuốc 2:

• Thành phần: 6g Sơn thù du, 6g Thạch xương bồ, 6g Địa hoàng, 6g Hoàng bá, 6g Ngũ vị, 6g Cam cúc hoa.
• Cách dùng: Đem tất cả dược liệu trên sắc lấy nước uống mỗi ngày hoặc ngâm với rượu uống trong vòng 15 ngày, nghỉ 10 ngày rồi uống tiếp 3 – 5 lần.

3.2. Bài thuốc trị suy nhược cơ thể sau khi mắc bệnh ở trẻ em

• Thành phần: 30g Sơn thù du, 30g Đảng sâm, 12g Sinh mẫu lệ, 12g Sinh bạch thược, 12g Sinh long cốt, 3g Cam thảo.
• Cách dùng: Sắc chung tất cả các nguyên liệu trên với nhau để lấy nước thuốc uống.

3.3. Bài thuốc trị rong kinh do cơ thể yếu hoặc tiểu cầu giảm

Bài thuốc 1:

• Thành phần: 30g Sơn thù du, 4 – 8g Nhâm sâm.
• Cách dùng: Sắc thuốc lấy nước uống.
• Không dùng khi bị huyết nhiệt.

Bài thuốc 2:

• Thành phần: 15g Sơn thù du, 15g Thục địa, 12g Đương quy, 12g Bạch thược. 
• Cách dùng: Đem tất cả nguyên liệu sắc lấy nước thuốc.

3.4. Bài thuốc trị thận hư gây mỏi lưng gối, hoa mắt, váng đầu

• Thành phần: 12g Sơn thù du, 12g Hoài sơn, 10g Đan bì, 10g Phục linh, 10g Trạch tả, 24g Thục địa.
• Cách dùng: Đem tất cả dược liệu trên tán thành bột, hòa với mật rồi vắt thành viên.

3.5. Bài thuốc trị chứng ra mồ hôi sau khi ốm dậy

• Thành phần: 40g Sơn thù, 40g Đảng sâm, 6g Long cốt sống, 16g Mẫu lệ sống, 16g Bạch thược, 4g Cam thảo.
• Cách dùng: Đem toàn bộ nguyên liệu cho vào ấm sắc lấy nước thuốc uống.

4. Một số lưu ý khi sử dụng Sơn thù du

Mặc dù Sơn thù du là vị thuốc quý rất có lợi cho sức khỏe, tuy nhiên người bệnh cần phải dùng đúng cách để tránh tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là một số lưu ý cần ghi nhớ khi bạn sử dụng dược liệu này:

• Quả Sơn thù chủ yếu được dùng ở dạng sắc lấy nước uống.
• Liều lượng sử dụng phù hợp từ 6 – 12g/ngày, lúc cần có thể dùng đến 30g/ngày, tuy nhiên không nên lạm dụng quá mức. Tốt hơn hết, người bệnh cần tham khảo tư vấn, chỉ định của thầy thuốc.
• Tương kỵ với Phòng phong, Phòng kỷ, Cát cánh.
• Không dùng cho các trường hợp tiểu không thông, tiểu tiện ít, tiểu tiện rắt buốt.
• Người bị hỏa thịnh, thấp nhiệt không nên sử dụng Sơn thù.
• Không dùng dược liệu này cho thanh niên đang ở độ tuổi phát dục bị viêm tiết niệu cấp.
• Ngoài ra, trong quá trình sử dụng dược liệu đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần tích cực tập luyện thân thể và kết hợp chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý, khoa học.

5. Tổng kết

Trên đây là một số thông tin giúp bạn hiểu rõ hơn về vị thuốc Sơn thù du. Có thể thấy đây là dược liệu quý của Đông y, đóng vai trò quan trọng trong những bài thuốc trị các chứng hoa mắt, chóng mặt, đau mỏi lưng gối, hỗ trợ bổ dương, trợ ngũ tạng,… Nhờ những công dụng tuyệt vời của vị thuốc này, Dược Bình Đông đã tiến hành nghiên cứu và kết hợp Sơn thù du với các vị thuốc khác để cho ra mắt sản phẩm Bát Tiên Bình Đông.

Bát Tiên Bình Đông là sự kết hợp hài hòa giữa các thảo dược: Sơn Thù Du, Thục Địa, Hoài Sơn, Lạc Tiên, Mạch Môn, Hoàng Tinh, Mẫu Đơn Bì, Bạch Phục Linh, Phòng Đảng Sâm, Ngũ Vị Tử. Đây đều là các thảo dược quý có nguồn gốc từ thiên nhiên với công dụng bồi bổ, tăng cường sức khỏe, giảm mệt mỏi do suy nhược cơ thể nặng, giúp ăn ngon miệng và ngủ ngon hơn.

Bát Tiên Bình Đông là một sản phẩm chất lượng của công ty Dược Bình Đông. Trong hơn 70 năm hình thành và phát triển, Dược Bình Đông đã không ngừng nghiên cứu và cho ra đời những sản phẩm bảo vệ sức khỏe phù hợp với thể trạng và cơ địa của người Việt.

Nếu bạn đang quan tâm đến sản phẩm Bát Tiên Bình Đông thì có thể truy cập tại website của Dược Bình Đông hoặc nhanh chóng liên hệ ngay qua hotline (028)39 808 808 để được hỗ trợ và tư vấn về sản phẩm.

6. Các câu hỏi thường gặp