Bạch thược là một vị thuốc quý xuất hiện trong nhiều bài thuốc nổi tiếng. Bạch thược được biết đến với một số tác dụng như hỗ trợ điều trị bệnh đau bụng, kiết lị, đau nửa đầu, chóng mặt hoa mắt,… Để hiểu rõ hơn về công dụng và một số bài thuốc từ Bạch thược, hãy cùng Dược Bình Đông khám phá trong bài viết này nhé.
1. Giới thiệu về Bạch thược
Bạch thược (Radix Paeoniae lactiflorae) là phần rễ đã được cạo vỏ và sấy khô của cây Thược dược (Paeonia lactiflora Pall), thuộc họ Hoàng liên (Ranunculaceae)
Thược dược còn được gọi với nhiều tên khác như Ngưu đình hay Dư dung, Kỳ tích,… Đây là loại cây thân thảo, sống lâu năm. Thân mọc thẳng, không có lông; thuộc loại cây thấp, chiều cao trung bình của cây từ 50cm đến 80cm. Lá rất dài, thậm chí lá Thược dược dài tới 30cm. Hoa mọc đơn độc, có màu trắng hoặc hồng nhạt. Thược dược phân bố rộng rãi ở những nơi có đủ nước và ánh sáng, nhất là ở vùng khí hậu ôn đới và cao nguyên, nhiệt độ hàng năm từ 15°C đến 30°C.
Hầu hết các bộ phận của cây Thược dược đều được sử dụng làm thuốc. Bộ phận được sử dụng rộng rãi nhất trong Đông y là rễ. Rễ cây sau khi được cạo sạch lớp vỏ bần và phơi/ sấy khô chính là vị thuốc Bạch thược.
Bạch thược có các đặc điểm như: Rễ hình trụ tròn, thẳng hoặc hơi uốn cong. Hai đầu phẳng có kích thước đều nhau hoặc một đầu to hơn, dài từ 5 – 18cm với đường kính 1 – 2,5cm. Mặt ngoài có màu trắng, đôi lúc có màu hồng nhạt hoặc nâu thẫm. Bạch thược khá nặng, rắn chắc và khó bẻ gãy. Mặt cắt thường có màu trắng ngà hoặc hơi phớt hồng, vỏ hẹp đôi khi thấy một vài khe nứt. Bạch thược không có mùi và có vị đắng, hơi chua.
2. Công dụng của Bạch thược
Bạch thược là vị thuốc quý không chỉ được dùng trong Đông y mà còn được nghiên cứu và chứng minh có nhiều tác dụng theo y học hiện đại. Cùng Dược Bình Đông tìm hiểu công dụng của Bạch thược theo Đông y và Tây y trong phần dưới đây nhé:
2.1. Theo Tây y
Không chỉ trong y học cổ truyền, bạch thược đã chứng minh nhiều lợi ích ngay cả trong nghiên cứu y học hiện đại. Tác dụng của vị thuốc này nhờ chứa một số thành phần hóa học như tinh bột, paeoniflorin, tamin, albinoside, benzoyl-paeoniflorin, paeonin, paeonol… với nhiều công dụng khác nhau có lợi cho sức khỏe. Theo nghiên cứu dược lý hiện đại, tác dụng của Bạch thược là:
- Điều trị rối loạn nội tiết tố: Hoạt chất Phytoestrogen có trong Bạch thược có cấu trúc tương tự như estrogen, một loại hormone sinh dục nữ. Đây là cơ sở để tăng cường điều trị các vấn đề của phụ nữ như vô kinh, bị rối loạn kinh nguyệt…
- Điều trị rối loạn lo âu và trầm cảm: Chiết xuất từ Bạch thược giúp cải thiện rối loạn lo âu, đặc biệt là rối loạn lo âu trong hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS).
- Điều trị các vấn đề về tiêu hóa: Chiết xuất Bạch thược giúp bảo vệ dạ dày thông qua hoạt động chống oxy hóa. Chiết xuất này có tác dụng bảo vệ lên đến 88,8% trước các loại tác nhân gây viêm loét dạ dày.
- Tác dụng chống viêm – điều hòa miễn dịch: Thông qua 15 glycoside, Bạch thược mang lại tác dụng trong việc điều trị các bệnh tự miễn dịch khác nhau, bao gồm lupus, bệnh vẩy nến hoặc viêm khớp dạng thấp. Đồng thời, Bạch thược còn có thể chống lại các tổn thương nội tạng, tiêu viêm giảm đau, bảo vệ hệ thần kinh và tim mạch.
2.2. Theo Đông y
Bạch thược được sử dụng làm thuốc từ lâu đời trong dân gian. Ngoài công dụng làm thuốc nó còn là loài hoa cảnh được nhiều người chơi ưa chuộng, thường được trồng ở các vườn hoa kiểng xung quanh nhà. Trong y học, Bạch thược có tác dụng giảm đau, dưỡng gan, dưỡng huyết. Thảo dược này cũng xuất hiện trong nhiều bài thuốc giảm đau, chữa thống kinh, băng huyết.
- Tính vị: Vị đắng, chua, hơi hàn
- Quy kinh: Tỳ, Can, Phế
- Tác dụng: Bổ huyết, dưỡng ẩm, bình can, thư cân, chi thống.
- Chủ trị: Huyết hư, da xanh xao, ra mồ hôi trộm, đau tức sườn ngực, âm hư phát sốt, kinh nguyệt không đều, chóng mặt đau đầu, đau bụng do can khắc tỳ, chân tay co rút.
3. Gợi ý một số bài thuốc trị bệnh từ Bạch thược
Vậy là trong phần nội dung trước, Dược Bình Đông đã thông tin đến bạn một số nội dung chính về Bạch thược và công dụng. Cùng theo dõi phần 3 để tìm hiểu một số bài thuốc trị bệnh từ vị thuốc quý này nhé.
3.1. Bài thuốc Tứ Vật Thang bổ huyết, điều kinh
- Thành phần: 12g Thục địa, 10g Đương quy, 12g Bạch thược, 8g Xuyên khung
- Cách dùng: Tán các vị thuốc trên thành bột khô mịn; đem sắc nước uống, 9g mỗi lần. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể dùng ẩm phiến thành thang sắc nước uống.
3.2. Bài thuốc chữa đau bụng kinh
- Thành phần: 8g Bạch thược, 8g Hương phụ, 3g Thanh bì, 3g Xuyên khung, 3g Sinh địa, 3g Sài hồ và 2g Cam thảo.
- Cách dùng: Đun cùng 600ml nước với lửa nhỏ. Nước thuốc sắc chia thành nhiều lần và uống hết trong ngày.
3.3. Bài thuốc trị băng huyết, trị rong kinh
- Thành phần: 8g Bạch thược, 8g Can khương, 8g Thục địa, 8g Mẫu lệ, 8g Long cốt, 8g Quế lâm, 8g Mộc giác giao, 8g Hoàng kỳ.
- Cách dùng: Đun cùng 500ml nước trong 10 phút. Nước thuốc sắc chia thành nhiều lần và uống hết trong ngày, mỗi ngày 1 thang.
3.4. Bài thuốc chữa kiết lị
- Thành phần: 12g Bạch thược, 12g Hoàng cầm, 6g Cam thảo.
- Cách dùng: Đun cùng 500ml nước đến khi lượng nước còn khoảng 250ml. Uống ngay trong ngày, mỗi ngày 1 thang.
4. Một số lưu ý khi sử dụng Bạch thược
Mặc dù Bạch thược là một loại thảo dược tuyệt vời được tìm thấy trong nhiều bài thuốc, nhưng người dùng cũng nên lưu ý một số vấn đề khi sử dụng như:
- Không dùng vị thuốc này với Thạch hộc, Miết giáp, Tiêu thạch, Lê lô, Mang tiêu, Tiểu kế.
- Không dùng nếu huyết hư hàn.
- Không dùng cho các trường hợp: Tỳ hư, khí hư, đầy hơi, chướng bụng; hàn tà xâm nhập; đau bụng, lạnh bụng, tiêu chảy; người thể nhiệt hư hàn
- Lưu ý: Bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
5. Tổng hợp thông tin về cây thuốc Bạch Thược
Bài viết trên đây, Dược Bình Đông đã cung cấp đến bạn đọc một số thông tin chính về vị thuốc Bạch thược. Hy vọng sau bài viết bạn có thể nắm được những đặc điểm chính, công dụng, cách dùng và lưu ý khi sử dụng Bạch thược.
Với công dụng bổ khí thông huyết, trị huyết hư, Bạch thược được ứng dụng nhiều trong nhiều bài thuốc chữa bệnh phụ nữ hiệu quả như điều trị băng huyết, huyết trắng, rong kinh, giảm đau bụng kinh, điều kinh nguyệt…
Bên cạnh các bài thuốc bổ huyết điều kinh từ Bạch Thược, bạn có thể sử dụng sản phẩm Song Phụng Điều Kinh của Dược Bình Đông. Sản phẩm bảo vệ sức khỏe phụ nữ này kế thừa từ bài thuốc cổ phương “Tứ vật thang” sử dụng vị thuốc Bạch thược phối cùng Đương quy, Xuyên khung, Thục địa rất hiệu quả trong dưỡng huyết, bổ huyết. Ngoài ra, sản phẩm còn được gia thêm một số thành phần như Ích mẫu, Bạch phục linh, Đại hoàng, Hương phụ, Ngải diệp giúp: điều hòa kinh nguyệt, hỗ trợ các tình trạng rối loạn kinh nguyệt, rong kinh, bế kinh, trễ kinh,…
Công ty sản xuất thuốc đông y Dược Bình Đông với hơn 70 năm uy tín trong lĩnh vực cung cấp những sản phẩm bảo vệ sức khỏe an toàn, cam kết mang đến sản phẩm chất lượng đạt chuẩn cho người tiêu dùng. Bạn đang gặp những vấn đề về rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua hotline (028)39 808 808 để được tư vấn về sản phẩm và đặt hàng nhanh chóng.
