Đương quy là vị thuốc quý nổi tiếng trong Đông y, được biết đến với nhiều công dụng như bồi bổ cơ thể, lưu thông khí huyết, đặc biệt là hỗ trợ điều trị tốt các bệnh lý ở phái nữ. Để hiểu rõ hơn về Đương quy cũng như công dụng của vị thuốc này như thế nào, mời bạn đọc cùng Dược Bình Đông theo dõi bài viết dưới đây.
1. Giới thiệu đôi nét về Đương quy
Đương quy là vị thuốc có nguồn gốc từ Trung Quốc, có tên khoa học là Radix Angelica sinensis, thuộc họ hoa tán (Apiaceae). Đương quy còn được biết đến với những cái tên khác như: Vân quy, xuyên quy, tần quy, nhân sâm dành cho phụ nữ.
Đây là một loại cây cỏ, sống lâu năm, có chiều cao trung bình khoảng 40 – 100cm. Rễ cây Đương quy rất phát triển, mọng nước, có độ dài khoảng 17-30cm, đường kính 2-3cm, phân thành nhiều nhánh và có mùi thơm nồng.
Phần thân cây hình trụ có màu tía với các đường vân tuyến tính chạy dọc thân. Các lá Đương quy ở phía dưới có kích cỡ lớn hình tam giác, còn các lá phía trên nhỏ hơn có hình lông chim, mọc so le nhau. Cuống lá dài, bẹ lá ôm lấy thân, phần mép lá có răng cưa không đều nhau và chia thùy.
Đương quy ra hoa vào thời điểm mùa hè, mang màu trắng lục nhạt, mọc thành chùm hình chóp phẳng ở phía ngọn cây và có mùi thơm như mật ong. Đương quy có quả bế đôi thuôn dài, có rìa màu tím nhạt và mùa quả vào khoảng tháng 6 -7.
Đa phần các giống cây Đương quy được phân bố, phát triển mạnh mẽ ở các vùng núi cao khoảng 2000-3000m với khí hậu mát ẩm. Tại Việt Nam, Đương quy được trồng nhiều ở các tỉnh, thành phố: Lào Cai, Lai Châu, Hòa Bình, Lâm Đồng,… Ngoài nước ta, cây Đương quy còn có thể bắt gặp nhiều ở các vùng khí hậu ôn đới như ở Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Hàn Quốc.
Nguồn dược liệu chính của cây Đương quy là phần củ tới toàn bộ phần rễ cây. Khi cây đã trưởng thành sau 3 năm, rễ sẽ được thu hoạch. Thời điểm tốt nhất để đào rễ là vào mùa thu. Những củ to, thịt chắc, dẻo, màu trắng hồng, có mùi thơm đặc biệt, nhiều tinh dầu, vị ngọt sau cay là những loại tốt. Sau khi thu hoạch, sẽ tiến hành loại bỏ tạp chất, phần lá và giữ lại phần rễ, rồi đem phơi khô hoặc sao khô để sử dụng dần.
Cách bào chế Đương quy như sau:
Đem Đương quy loại bỏ tạp chất, rửa sạch, ủ mềm, thái lát mỏng, phơi khô hoặc sấy khô ở nhiệt độ thấp.
Tửu đương quy: phun rượu lên Đương quy cho đều, cứ 100kg Đương quy dùng 10kg rượu. Ủ qua, rồi cho vào chảo sao nhẹ đến khô, lấy ra để nguội. Dược liệu này có dạng phiến mỏng hơi tròn hoặc không đều mặt cắt có vân nâu nhạt, chất dai, vị hơi đắng, mùi thơm nồng, có mùi rượu.
Đương quy được phân thành 3 loại chính với cách chế biến khác nhau:
- Quy đầu: Lấy một phần phía đầu của rễ chính.
- Quy thân: Chỉ lấy thân, loại phần bỏ đầu và phần đuôi.
- Quy vĩ: Chỉ dùng phần rễ nhánh hay rễ phụ.
2. Công dụng của Đương quy
Trong Đương quy chứa rất nhiều thành phần dinh dưỡng thiết yếu rất tốt cho sức khỏe con người, đặc biệt có giá trị cao đối với sức khỏe của phái nữ. Công dụng của vị thuốc này đã được công nhận bởi Tây y và Đông y, cụ thể như sau:
2.1. Theo Tây y
Trong vị thuốc Đương quy có chứa các thành phần hóa học như: 0,2 – 0,4% tinh dầu, Acid hữu cơ, Acid amin, Coumarin, Polyacetylen, Polysachrid, Sterol, Vitamin B1, B12, E, Brefeldin. Ngoài ra, dược này còn chứa một số nguyên tố vi lượng khác: Nhôm, đồng, kẽm, canxi, magie, crom…
Theo Y học hiện đại, Đương quy có công dụng:
- Bổ máu, hỗ trợ giải độc cơ thể, hồi phục sức khỏe, lưu thông khí huyết, tăng cường hệ miễn dịch.
- Hỗ trợ điều hòa huyết áp, giúp ổn định nhịp tim, và hạ lipid huyết.
- Làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, ung thư nhờ các hợp chất chống oxy hóa quan trong dược liệu.
- Ức chế sự co cơ của tử cung, hỗ trợ làm giãn nghỉ sự căng của tử cung.
- Hỗ trợ điều trị rối loạn kinh nguyệt, đau bụng kinh, kinh nguyệt ít, bế kinh ở phụ nữ.
- Giảm tình trạng mệt mỏi, bị suy nhược cơ thể, mang lại làn da khỏe mạnh, hồng hào.
- Hỗ trợ giảm đau nhức khớp xương, tê bì chân tay, thoái hóa khớp.
Bên cạnh đó, Đương quy còn có tác dụng khác như: kháng khuẩn, chống viêm, giảm đau, an thần, làm giãn cơ trơn phế quản, lợi tiểu, nhuận tràng, giúp tăng cơ hội thụ thai và tăng hứng thú tình dục…
2.2. Theo Đông y
Những đặc điểm về dược tính của vị thuốc Đương quy:
- Tính vị: Tính ngọt, hơi cay và tính ấm.
- Quy kinh: Can, Tâm, Tỳ.
- Tác dụng: Bổ huyết, hoạt huyết, điều huyết thông kinh, giảm đau, nhuận táo hoạt trường, tiêu sưng, dưỡng gân.
- Chủ trị: Chứng huyết hư trường táo, kinh nguyệt không đều sau sinh, tắc kinh, đau kinh, các bệnh thai tiền sản hậu, đau tê chân tay, tổn thương do té ngã, tâm can huyết hư, nhọt lở loét, khái suyễn.
3. Gợi ý một số bài thuốc từ Đương quy
Trên đây là một số thông tin cơ bản cùng với công dụng của vị thuốc Đương quy theo dược lý Đông y và Tây y. Để tìm hiểu kỹ hơn về một số bài thuốc trị bệnh từ Đương quy, mời các bạn cùng Dược Bình Đông theo dõi nội dung dưới đây:
3.1. Bài thuốc trị kinh nguyệt không đều và suy nhược cơ thể
- Chuẩn bị: 12g Đương quy, 12g Thục địa, 8g Bạch thược, 6g Xuyên khung, 600ml nước sạch
- Thực hiện: Tất cả dược liệu cho vào sắc còn 200ml nước, để nguội rồi chia làm 2 lần uống trong ngày, mỗi ngày uống 100ml.
3.2. Bài thuốc bổ máu
- Chuẩn bị: 8g Đương quy, 10g Bạch thược, 6g Quế chi, 6g Sinh khương, 6g Đại táo, 50g đường phèn.
- Thực hiện: Đem tất cả dược liệu trên cho vào ấm sắc cùng 600ml nước đến khi còn 200ml. Thêm đường vào và chia làm 3 lần/ngày, mỗi ngày dùng 1 thang.
3.3. Bài thuốc trị táo bón cho người huyết hư
- Chuẩn bị: 4g Đương quy, 12g Bạch thược, 20g Sinh địa, 8g Xuyên khung, 4g Chỉ xác, 4g Đại hoàng (tẩm rượu).
- Thực hiện: Cho tất cả vị thuốc vào ấm với 700ml nước đến khi lượng nước chỉ còn phân nửa. Với liều lượng 1 thang/ngày, chia làm nhiều lần uống trong ngày.
3.4. Bài thuốc giảm đau, an thần
- Chuẩn bị: 6g Đương quy, 6g Phục linh, 6g Nhân sâm, 6g Bạch truật 6g Cam thảo, 6g Viễn chí, 6g Phụ tử chế, 6g Xà sang, 9g Khởi tử, 9g Bạch chỉ, 9g Toan táo nhân.
- Thực hiện: Đem toàn bộ các nguyên liệu trên vào ấm sắc với 600ml nước, đến khi lượng nước thuốc chỉ còn khoảng 1/3 thì ngưng. Chia làm 3 lần uống trong ngày và mỗi ngày 1 thang duy nhất.
3.5. Bài thuốc tăng đề kháng, cải thiện tiêu hóa
- Chuẩn bị: 1kg Đương quy tươi hoặc khô; 1,5 lít mật ong rừng nguyên chất
- Thực hiện: Ngâm Đương quy vào trong mật ong theo tỷ lệ 4:6, để 1 tuần là có thể dùng được. Khi uống có thể pha thêm với nước hoặc thoa trực tiếp lên da mặt.
4. Một số lưu ý khi sử dụng Đương quy
Để đem lại hiệu quả tối ưu và ngăn ngừa những vấn đề không mong muốn phát sinh, khi sử dụng dược liệu Đương quy bạn cần chú ý những điều sau:
Các trường hợp không nên dùng Đương quy:
- Người bị chướng bụng, tiêu chảy mãn tính hay đại tiện phân lỏng.
- Người bệnh đang sử dụng thuốc chống đông máu.
- Những người mắc bệnh về đường tiêu hóa, tiểu đường, rối loạn máu.
- Người bệnh đang trong giai đoạn xạ trị và bệnh nhân ung thư nhạy cảm với hormone.
- Phụ nữ mang thai và đang cho con bú hoặc đang có dự định mang thai.
Ngoài ra, trong quá trình sử dụng dược liệu người bệnh cần tích cực tập luyện thể thao và kết hợp chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý, khoa học.
Quan trọng hơn hết, trước khi sử dụng vị thuốc Đương quy, người bệnh cần tham khảo ý kiến, chỉ dẫn của các y bác sĩ để tránh những rủi ro và phản ứng phụ không mong muốn.
5. Tổng kết
Đương quy là vị thuốc rất phổ biến trong Đông y và cũng là đầu vị trong các bài thuốc chữa bệnh phụ nữ. Điển hình như trị vô kinh, rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt ít, bế kinh, đau bụng kinh…
Hiểu được những công dụng tuyệt vời của Đương quy, Dược Bình Đông đã tiến hành nghiên cứu và kết hợp Đương quy với các vị thuốc khác để cho ra mắt sản phẩm bảo vệ sức khỏe phụ nữ Song Phụng Điều Kinh.
Sản phẩm được kế thừa tinh hoa từ bài thuốc cổ phương “Tứ vật thang” bao gồm: Đương quy, Xuyên khung, Bạch thược, Thục địa kết hợp thêm Ngải diệp, Ích mẫu, Bạch phục linh, Xuyên đại hoàng… Sản phẩm này được coi là một giải pháp cực kỳ hiệu quả giúp xua tan nỗi lo của phái đẹp với các công dụng như bổ huyết, điều kinh nguyệt và hỗ trợ giảm triệu chứng mệt mỏi, đau bụng kinh dữ dội, chữa bế kinh, bị trễ kinh.
Song Phụng Điều Kinh là một sản phẩm chất lượng của công ty Dược Bình Đông. Với hơn 70 năm hình thành và phát triển, Dược Bình Đông đã không ngừng nghiên cứu và cho ra đời các sản phẩm bảo vệ sức khỏe phù hợp với thể trạng và cơ địa của người Việt.
Nếu bạn đang quan tâm đến sản phẩm Song Phụng Điều Kinh thì có thể truy cập tại website của Dược Bình Đông hoặc nhanh chóng liên hệ ngay qua hotline (028)39 808 808 để được hỗ trợ, tư vấn sản phẩm.
