Viêm phổi là gì? Nguyên nhân, chẩn đoán và cách điều trị

Vào thời điểm giao mùa hay khi nhiệt độ không khí thay đổi thất thường là điều kiện thuận lợi bùng phát nhiều bệnh về đường hô hấp. Trong đó, viêm phổi là bệnh lý thường gặp và khá nguy hiểm nếu không được can thiệp điều trị kịp thời. Vậy các triệu chứng phổ biến ở viêm phổi là gì, nguyên nhân chính nào dẫn đến bệnh? Trong bài viết này, Dược Bình Đông xin chia sẻ một số thông tin hữu ích về bệnh viêm phổi để người bệnh hiểu và phòng bệnh một cách tốt nhất.

1. Tìm hiểu về bệnh viêm phổi

1.1. Viêm phổi là gì?

Viêm phổi là tình trạng nhu mô phổi (bao gồm phế nang, túi phế nang, ống phế nang, tổ chức liên kết khe kẽ và tiểu phế quản tận cùng) bị nhiễm trùng gây viêm. Khi đó, các phế nang và đường dẫn khí chứa nhiều dịch nhầy hoặc mủ, làm tắc nghẽn và gây ho, sốt, khó thở,… Chính vì thế mà viêm phổi được xem là một bệnh lý nguy hiểm và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong số các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp.

1.2. Đối tượng nào dễ mắc viêm phổi?

Bệnh viêm phổi có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi hay giới tính nào. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh viêm phổi, bao gồm:

• Người trên 65 tuổi.
• Phụ nữ mang thai.
• Trẻ em dưới 5 tuổi.
• Người mắc các bệnh nền mạn tính như tim mạch, hen phế quản, tiểu đường, huyết áp,…
• Người đang nằm viện, vừa trải qua những cuộc phẫu thuật hay người đang sử dụng máy thở.
• Người suy dinh dưỡng.
• Người suy giảm hệ miễn dịch.
• Người thường xuyên hút thuốc lá, hay sử dụng đồ uống có cồn.
• Người bệnh đang mắc bệnh tai mũi họng và bệnh hô hấp mạn tính.
• Người thường xuyên tiếp với hóa chất, khói bụi, môi trường ô nhiễm, điều kiện thời tiết lạnh nóng thất thường.

1.3. Bệnh viêm phổi có lây hay không?

Các chuyên gia đầu ngành đã khẳng định bệnh viêm phổi hoàn toàn có khả năng lây truyền từ người sang người qua hai con đường: trực tiếp qua đường hô hấp và gián tiếp.

Lây trực tiếp qua đường hô hấp

Khi người bệnh nói chuyện, ho hay hắt hơi sẽ phát tán virus, vi khuẩn gây bệnh vào không khí. Sau đó chúng được phát tán nhanh hơn, rộng hơn và lơ lửng trong không khí. Người khỏe mạnh khi tiếp xúc gần hay nói chuyện với người bệnh đều có nguy cơ nhiễm bệnh.

Lây truyền gián tiếp

Bên cạnh lây truyền trực tiếp qua đường hô hấp, viêm phổi còn có thể lây lan bằng con đường gián tiếp. Người khỏe mạnh dùng chung các vật dụng cá nhân với người mắc bệnh như điện thoại, quần áo, cốc, đũa,… Hoặc vô tình chạm vào các vật dụng cá nhân của người bệnh và đưa tay lên mắt, mũi, miệng cũng rất dễ bị lây nhiễm bệnh. Bởi virus, vi khuẩn gây bệnh có khả năng tồn tại trên các bề mặt lên đến vài tiếng đồng hồ.

Khi không phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh viêm phổi có thể tiến triển nặng hơn và xuất hiện các biến chứng như: nhiễm trùng huyết, tràn mủ màng phổi, áp xe màng phổi, suy hô hấp cấp hay viêm màng ngoài tim,… 

2. Các triệu chứng của viêm phổi thường gặp

Đa số bệnh nhân mắc viêm phổi đều xuất hiện một số triệu chứng như cơn ho khan kéo dài liên tục kèm theo ho có đờm. Họ luôn rơi vào tình trạng mệt mỏi, cơ thể uể oải và cực kỳ khó chịu vì các cơn ho liên tục gây phiền toái. Khi mắc bệnh, các túi khí ở phổi bị tắc nghẽn khiến người bệnh thiếu oxy và luôn cảm thấy nghẹt mũi khó thở. Đặc biệt, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau tức ngực khó thở ở bên phổi bị tổn thương và thậm chí còn ho ra máu.

Thực sự, có khá nhiều bệnh nhân không may mắc phải bệnh viêm phổi ở mức độ nặng, tình trạng sức khỏe suy giảm cực kỳ nghiêm trọng. Thậm chí, tính mạng của người bệnh có thể bị đe dọa nếu xuất hiện các triệu chứng như sốt cao 39 – 40 độ, khó thở, nhịp thở nhanh, sụt cân nhanh chóng, rút lõm lồng ngực, tức ngực. 

Do đó, bạn không nên chủ quan nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào, hãy nhanh chóng tìm đến các bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

3. Phương pháp chẩn đoán bệnh viêm phổi

Khi xuất hiện các triệu chứng viêm phổi, đặc biệt là trạng thái khó thở, người bệnh cần tìm tới bệnh viện để được thăm khám và kiểm tra. Bác sĩ chuyên khoa Hô hấp sẽ theo dõi tình trạng bệnh nhân, chỉ định người bệnh nên thực hiện các xét nghiệm dưới đây.

Xét nghiệm máu

Xét nghiệm công thức máu toàn phần để xác định tình trạng nhiễm trùng qua số lượng của tế bào bạch cầu tăng lên. Ngoài ra, bác sĩ có thể lấy máu từ ven để nuôi cấy, giúp xác định loại vi khuẩn gây ra nhiễm trùng và từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm kháng nguyên nước tiểu giúp chẩn đoán viêm phổi do vi khuẩn Legionella pneumophila và phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae.

Nuôi cấy đờm

Người mắc bệnh viêm phổi thường ho có đờm. Việc lấy đờm từ cơn ho để tiến hành xét nghiệm có thể giúp xác định loại vi khuẩn gây bệnh.

Chụp X-quang ngực

Chụp X-quang ngực giúp bác sĩ nhìn thấy được hình ảnh bên trong phổi để xác định mức độ và vị trí nhiễm trùng.

Chụp CT

Còn gọi là cắt lớp vi tính, cung cấp hình ảnh phổi chi tiết, rõ ràng hơn trong trường hợp viêm phổi nặng. Chụp CT thường được chỉ định khi việc điều trị viêm phổi không có hiệu quả.

Nội soi phế quản

Các trường hợp viêm phổi nặng hoặc tình trạng bệnh không cải thiện tích cực sau khi điều trị với kháng sinh, người bệnh thường được yêu cầu nội soi phế quản. Phương pháp này, bác sĩ sẽ dùng một ống mềm và nhỏ có gắn camera ở đầu để xem trực tiếp khí quản và phế quản của người bệnh. Dựa vào đó, bác sĩ thu thập các chất dịch và mẫu mô nhỏ để tìm nguyên nhân gây viêm phổi.

4. Nguyên nhân dẫn đến bệnh viêm phổi

4.1. Do virus 

Virus là một trong những nguyên nhân gây nên bệnh viêm phổi. Trong môi trường ô nhiễm, từ người bệnh hắt hơi,… người khỏe dễ bị lây nhiễm các loại virus, cụ thể là: virus hợp bào, virus cúm Influenza A, B, virus rhinovirus,…

Đặc biệt, nếu người bệnh mắc chủng virus gây bệnh cúm, các biểu hiện như sốt, run, ớn lạnh, ho khan,… nên rất dễ nhầm lẫn với cảm cúm thông thường.

4.2. Do vi khuẩn

Viêm phổi do vi khuẩn xâm nhập là nguyên nhân phổ biến nhất. Vi khuẩn thường trú trong hầu họng của người bệnh và lây sang người lành qua không khí. Nếu người bệnh ho, hắt hơi hay tiếp xúc gần với người không nhiễm bệnh.

Trong đó, phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) là loại thường gặp nhất ở người bệnh. Ngoài ra, còn có một số loại vi khuẩn khác như: haemophilus, legionella,…

4.3. Do các loại nấm

Viêm phổi do nấm là hiện tượng phổi bị viêm do người bệnh tiếp xúc hay hít phải bào tử của nấm. Trong đó, điều kiện lý tưởng để nấm phát triển chính là môi trường ô nhiễm, khói bụi hay khói thuốc,… Ngoài ra, một số người có thói quen sinh hoạt không khoa học sẽ dễ bị nhiễm nấm gây viêm phổi.

4.4. Hóa chất độc hại

Viêm phổi do hóa chất thường rất hiếm gặp nhưng có tỷ lệ tử vong cao. Trường hợp này xảy ra khi con người làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất độc hại gây nguy hiểm làm phổi yếu đi và các bộ phận khác cũng có thể nhiễm bệnh. Tùy vào loại hóa chất đã phơi nhiễm, mức độ tổn thương của phổi cũng khác nhau. 

Nếu công việc buộc phải tiếp xúc với hóa chất, bạn nên mặc đồ bảo hộ đầy đủ và bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết để bảo vệ bản thân tốt nhất. 

5. Phương pháp điều trị viêm phổi

Những trường hợp phát hiện sớm và được điều trị bệnh đúng cách, bệnh nhân hoàn toàn có thể bình phục trở lại và không để lại di chứng gì. Ngược lại, những trường hợp phát hiện bệnh muộn và không được điều trị kịp thời, viêm phổi có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như: phù phổi cấp, nhiễm trùng máu, viêm màng não, tràn mủ màng phổi,…

Khi bệnh được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, người bệnh sẽ dễ dàng hồi phục. Các thuốc thường được các bác sĩ chỉ định trong quá trình điều trị bao gồm:

• Thuốc kháng sinh được chỉ định cho trường hợp viêm phổi do vi khuẩn. Các kháng sinh thường được dùng là Penicillin, Sulfamid, Azithromycin, Erythromycin hoặc Clarithromycin,…
• Thuốc kháng virus được chỉ định cho trường hợp nhiễm virus, đặc biệt là viêm phổi do cúm hoặc herpes. Các loại thuốc kháng virus có thể được kê đơn như Oseltamivir, Zanamivir, Peramivir, Peramivir,…
• Thuốc kháng nấm được dùng cho trường hợp bị nhiễm nấm, bao gồm Fluconazole, Itraconazole, Voriconazole,…
• Ngoài ra, bác sĩ có thể kê toa thuốc hít hoặc xông khí dung để làm lỏng chất nhầy trong phổi và giúp người bệnh có cảm giác dễ thở, thoải mái hơn. Loại thuốc điều trị đường thở phổ biến nhất được sử dụng thường là Salbutamol.

Trong trường hợp bệnh nhân bị suy hô hấp do bệnh viêm phổi trở nặng phải sử dụng liệu pháp oxy, kéo dài hơn 48 giờ và thường xuyên thực hiện thông khí cơ học.

6. Các biện pháp phòng ngừa viêm phổi

Chắc bạn đã biết được nguyên nhân của bệnh viêm phổi là do lây qua đường hô hấp. Cách phòng chống tốt nhất là bạn cần hạn chế tiếp xúc, nói chuyện gần với người bệnh. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các biện pháp phòng ngừa mắc viêm phổi dưới đây:

• Tiêm phòng vacxin viêm phổi cho người có nguy cơ cao bị mắc bệnh, đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi dễ bị nhiễm phế cầu khuẩn.
• Vệ sinh sạch sẽ, đeo khẩu trang ở nơi tập trung đông người để bảo vệ bản thân khỏi nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng phổi.
• Thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm thấp, bạn hãy giữ ấm cơ thể và tránh tiếp xúc nhiều với không khí lạnh.
• Không nên hút thuốc lá bởi khói thuốc không chỉ gây hại cho sức khỏe của bản thân mà còn ảnh hưởng đến người xung quanh đặc biệt là trẻ nhỏ, người già, sức đề kháng rất yếu nên dễ dàng mắc bệnh viêm phổi.
• Giữ cho hệ thống miễn dịch của cơ thể được khỏe mạnh bằng cách bổ sung các món ăn bổ phổi, các thực phẩm tốt cho phổi để giúp cơ thể có đầy đủ dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, thường xuyên tập luyện thể dục, thể thao.
• Đối với bệnh nhân bị khó nuốt thì nên ăn thức ăn mềm và ăn chậm nhai kỹ để tránh sặc gây viêm phổi hít.
• Bổ sung thêm các thực phẩm chức năng dành cho phổi giúp ích rất nhiều cho những người mắc bệnh lý liên quan đến phổi, hỗ trợ, tăng cường sức khỏe của cơ quan này.

Bên cạnh biện pháp ngừa mắc bệnh viêm phổi, người bệnh cần bổ sung thêm sản phẩm hỗ trợ sức khỏe có chiết xuất từ thiên nhiên đó là Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông.

Thiên Môn Bổ Phổi kế thừa tinh hoa Y học cổ truyền với thành phần như: Gừng, Atiso, Bách bộ, Bạc hà, Kinh giới, Trần bì, Bình vôi,… Các loại thảo dược này đều được cân nhắc kỹ lưỡng để phù hợp với cơ địa của đại đa số người tiêu dùng Việt Nam.

Sản phẩm có chức năng bổ phổi, hỗ trợ làm giảm các triệu chứng như ho nhiều lâu ngày không khỏi, ho về đêm khi nằm, đau họng, khàn tiếng,… do viêm phổi gây ra. Đồng thời, sản phẩm còn giúp tăng cường vệ khí và nâng cao sức khỏe cho lá phổi.

7. Hướng dẫn chăm sóc người mắc bệnh viêm phổi đúng cách

Việc chăm sóc đúng cách sẽ giúp bệnh nhân viêm phổi nhanh chóng hồi phục và cải thiện sức khỏe. Sau đây là một số phương pháp chăm sóc người bệnh viêm phổi mà bạn có thể tham khảo:

7.1. Cải thiện lưu thông đường thở

• Cho người bệnh nằm với tư thế thích hợp dễ thở và nghỉ ngơi thoải mái, thay đổi tư thế thường xuyên.
• Luôn nhắc nhở bệnh nhân luôn đeo khẩu trang, hít vào bằng đường mũi và thở ra qua môi khép kín.
• Hướng dẫn bệnh nhân tập hít thở sâu và ho để khạc đàm, chất dịch ra ngoài.
• Theo dõi quá trình thở và luyện tập của bệnh nhân.

7.2. Bổ sung dinh dưỡng, duy trì cân bằng nước và điện giải

Chế độ ăn của người bệnh cần đảm bảo: đủ dinh dưỡng, ăn nhiều hoa quả, thức ăn mềm giúp dễ tiêu hóa. Nên cho người bệnh uống nhiều nước ấm, ít nhất 2 – 3 lít/ngày để giữ ấm cho vùng cổ họng.

7.3. Vệ sinh và nghỉ ngơi

• Cần vệ sinh răng miệng và mũi sau khi khạc đờm.
• Chú ý vệ sinh thân thể, lưu ý ở những vùng bị đè cấn do nằm lâu có thể gây loét.
• Vệ sinh không gian xung quanh để giảm thiểu vi khuẩn lây lan. Hạn chế sự tiếp xúc với những người khác để tránh lây nhiễm.

7.4. Chăm sóc và động viên tinh thần người bệnh

Để việc điều trị bệnh được hiệu quả hơn, người thân của bệnh nhân hãy luôn ở cạnh hướng dẫn, động viên tinh thần họ. Việc duy trì tâm trạng tốt sẽ giúp người bệnh nhanh chóng khỏi bệnh và phục hồi sức khỏe tốt hơn.

8. Tổng kết

Viêm phổi là bệnh thường gặp ở đường hô hấp và có thể gây biến chứng nguy hiểm đến tính mạng con người. Vì thế, người bệnh hãy luôn chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh và đến gặp bác sĩ kịp thời nếu có các dấu hiệu bất thường.

Bên cạnh đó, người bệnh nên sử dụng sản phẩm bảo vệ sức khỏe như Thiên Môn Bổ Phổi để tăng cường chức năng của phổi, hỗ trợ giảm các triệu chứng và giúp phổi khỏe mạnh hơn. Sản phẩm này được công ty Dược Bình Đông nghiên cứu không ngừng nhằm mang đến cho khách hàng giải pháp tốt nhất cho sức khỏe.

Hãy liên hệ ngay hotline (028)39 808 808 hoặc gửi yêu cầu về email: info@binhdong.vn để được tư vấn cụ thể. Ngoài ra, bạn có thể truy cập vào website của Dược Bình Đông để biết thêm nhiều kiến thức về các loại bệnh khác và cách chăm sóc sức khỏe cho bản thân và gia đình mình nhé!

9. Câu hỏi thường gặp về viêm phổi