Trong Y học cổ truyền, Trần bì nổi tiếng với công dụng chữa các chứng đầy bụng, khó tiêu, kém ăn, rối loạn tiêu hóa, nôn mửa, ho có đờm,… Chính vì thế mà vị thuốc này được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe trên thị trường hiện nay. Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu rõ hơn về công dụng trị bệnh của vị thuốc Trần bì trong bài viết dưới đây nhé!
1. Giới thiệu về vị thuốc Trần bì
Trần bì (Pericarpium Citri reticulatae perettne) là lớp vỏ quả chín của cây Quýt (Citrus reticulata Blanco), họ Cam (Rutaceae), đã được phơi hoặc sấy khô và để lâu năm.
Cây Quýt có thân dựng đứng, nhỏ, cành có gai nhọn. Lá Quýt là dạng lá đơn, mọc so le, mép lá có hình răng cưa. Hoa của cây Quýt có màu trắng và mọc đơn độc trong những kẽ lá. Quả Quýt có màu vàng đỏ hoặc màu vàng cam, quả hơi tròn, dẹp. Vỏ ngoài nhẵn bóng hoặc hơi sần sùi và có mùi thơm đặc biệt. Loại cây này được trồng nhiều ở các tỉnh của Trung Quốc. Tại Việt Nam, cây Quýt cũng được trồng rải rác ở mọi nơi. Trong đó, các tỉnh Huế, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Nam Định, Quảng Trị,…là nơi trồng nhiều nhất.
Để có vị thuốc Trần bì, người ta sẽ thu hái những quả Quýt đã chín vàng (mùa vụ từ tháng 11 – 1 năm sau) rồi lấy vỏ để bào chế thành thuốc. Cách chế biến như sau:
- Dùng tay hoặc công cụ bóc lấy phần vỏ rồi đem rửa sơ qua nước để làm sạch tạp chất, bụi bẩn.
- Cắt thành từng đoạn nhỏ rồi đem phơi nắng 2-3 ngày hoặc đem đi sấy khô.
Nhiều người thường xâu vỏ Quýt lại và treo ở gác bếp. Tuy nhiên, điều này lại làm cho Trần bì dễ bẩn và mất đi tinh dầu tự nhiên. Trần Bì sau khi được phơi hoặc sấy khô sẽ có màu vàng đỏ hoặc nâu đỏ, giòn, dễ bẻ gãy. Vị thuốc này càng để lâu càng tốt. Tuy nhiên, bạn phải bảo quản trong túi hoặc hũ kín để vị thuốc này không bị ẩm mốc.
2. Công dụng của vị thuốc Trần bì
Từ xa xưa, Trần bì đã được sử dụng nhiều cho những người mắc các bệnh về hô hấp, tiêu hóa,… Công dụng của vị thuốc này đã được công nhận bởi Đông y lẫn Tây y.
2.1. Theo Tây y
Trong vị thuốc Trần bì có chứa các thành phần như: tinh dầu, vitamin B1 và C, Alpha-humulene acetate, Beta-sesquiphellandrene, Caroten, Copaneme, Cryptoxanthin, Elemene, Isopropyl-toluene, Hesperidin, Limonene
Theo Y học hiện đại, Trần bì có công dụng:
- Kích thích lớp niêm mạc của đường hô hấp, làm loãng đờm, tiêu viêm, tăng tiết dịch, giãn phế quản, hạ cơn hen.
- Kích thích đường tiêu hóa và đường ruột, tăng tiết dịch vị giúp ăn ngon và tiêu hóa tốt.
- Ức chế khả năng sinh trưởng và phát triển của tụ cầu khuẩn, trực khuẩn.
- Chống dị ứng, lợi mật và ức chế cơ trơn của tử cung.
2.2. Theo Đông y
Những đặc điểm về dược tính của vị thuốc Trần bì:
- Tính vị: Vị cay, đắng, tính ấm
- Quy kinh: Vào hai kinh Phế, Tỳ
- Công dụng: Lý khí kiện tỳ, hoá đờm ráo thấp
- Chủ trị: Bụng đau, đầy trướng, kén ăn, nôn mửa, tiêu chảy, ho đờm nhiều.
3. Gợi ý một số bài thuốc trị bệnh từ vị thuốc Trần bì
Trong Đông y, Trần bì nổi tiếng với khả năng trị các bệnh về đường hô hấp và hệ tiêu hóa. Mời bạn tham khảo những bài thuốc trị bệnh từ Trần bì dưới đây:
3.1. Bài thuốc trị viêm phế quản nhẹ, bệnh ho viêm họng từ vị thuốc Trần bì
- Thành phần: 6g Trần bì, 6g Cát cánh, 6g Tô diệp, 4g Cam thảo.
- Cách thực hiện: Cho hỗn hợp vào nồi đất hoặc nồi điện, sắc uống trong ngày.
3.2. Bài thuốc điều trị ho có đờm do cảm hàn
- Thành phần: 6g Trần bì, 12g Bạch linh, 6g Khương bán hạ, 4g Cam thảo, Gừng tươi 2 lát
- Cách thực hiện: Cho hỗn hợp vào nồi đất hoặc nồi điện, sắc uống mỗi ngày 1 thang.
3.3. Bài thuốc chữa ho mất tiếng từ vị thuốc Trần Bì
- Thành phần: 12g Trần bì
- Cách thực hiện: Sắc với 200ml nước còn 100ml, chia nhiều lần uống trong ngày. Có thể thêm một ít đường để thuốc có vị ngọt dễ uống hơn.
3.4. Bài thuốc chữa rối loạn tiêu hóa hoặc chứng không tiêu
- Thành phần: 10g Trần bì, 10g Thương truật, 10g Hậu phác, 10g Sinh khương; 6g Thảo quả (nướng), 4g Cam thảo, Đại táo 3 quả.
- Cách thực hiện: Sắc uống 1 thang mỗi ngày. Dùng trong khoảng 5 ngày.
3.5. Bài thuốc trị viêm loét dạ dày – tá tràng
Cách 1:
- Thành phần: 20g Trần bì, 15g Hương phụ (Sao dấm), 100g thịt gà.
- Cách thực hiện: Sắc Trần bì, Hương phụ (lấy nước bỏ bã). Thịt gà rửa sạch, cắt nhỏ rồi kho với nước sắc cho đến khi cạn nước. Thêm vài lát gừng, hành và gia vị vừa ăn.
Cách 2:
- Thành phần: 15 – 20g Trần bì, 150g gạo tẻ.
- Cách thực hiện: Sắc hoặc hãm vị thuốc Trần bì lấy nước. Sau đó, đem nước sắc này nấu với gạo thành cháo. Cho thêm gia vị để vừa ăn.
3.6. Bài thuốc chữa kém ăn, bị suy nhược cơ thể
- Thành phần: 3g Trần Bì, 3g Hồ tiêu, 6g Riềng, gà trống 1 con khoảng 1kg.
- Cách thực hiện: Gà làm sạch và chặt thành miếng nhỏ. Cho các vị thuốc vào vải xô. Đặt tất cả vào nồi, thêm nước, gia vị rồi hầm nhừ dưới lửa nhỏ. Mỗi ngày ăn 2-3 lần và một tuần ăn 2 đợt sẽ giúp cơ thể phục hồi thể trạng.
4. Một số lưu ý khi sử dụng vị thuốc Trần Bì
Mặc dù Trần Bì là vị thuốc lành tính đã được Đông và Tây y chứng minh về công dụng nhưng bạn vẫn cần lưu ý những điều sau:
- Đối tượng không nên dùng Trần Bì là người đang bị: âm hư, dương hư, chứng thoát, ho khan, ho không đờm, thực nhiệt, thổ huyết, khí hư và những người mẫn cảm với thành phần của vị thuốc.
- Nên dùng đúng liều lượng và trong thời gian ngắn. Không nên lạm dụng với liều lượng quá nhiều để tránh ảnh hưởng đến nguyên khí.
- Nếu chứng bệnh không thuyên giảm, có thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường như buồn nôn, đau bụng, dị ứng, nổi mẩn… thì tốt nhất bạn nên ngưng dùng Trần bì và đến bác sĩ kiểm tra.
- Để khỏi bệnh nhanh chóng, bạn nên ngủ nghỉ, làm việc vừa phải và luyện tập thể dục đều đặn, kết hợp ăn uống lành mạnh để phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
5. Tổng kết
Trần bì là vị thuốc dân gian quen thuộc và mang lại nhiều công dụng cho sức khỏe. Hy vọng qua bài chia sẻ này, bạn sẽ có thêm kinh nghiệm để chăm sóc sức khỏe khi cơ thể mắc phải các bệnh về hệ hô hấp hay đường tiêu hóa. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo thêm một số sản phẩm bảo vệ sức khỏe có thành phần Trần bì. Một trong những sản phẩm mà bạn hoàn toàn có thể tin tưởng chính là Thiên Môn Bổ Phổi.
Đây là sản phẩm bảo vệ sức khỏe phổi của Dược Bình Đông, được sản xuất trong nước với thành phần hoàn toàn từ thảo dược thiên nhiên. Cụ thể, sản phẩm là sự kết hợp của vị thuốc Trần bì cùng các loại thảo dược khác như: Thiên môn đông, Bạc hà, Bách bộ, Tang bạch bì, Bình vôi, Gừng, Kinh giới, Atiso. Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông có công dụng bổ phổi, hỗ trợ giảm ho do bệnh viêm họng, bệnh viêm phế quản; giảm ho khan, ho gió, đờm màu vàng, ho hen, hay ho về đêm, ho lâu ngày có đờm, đau rát họng, khàn tiếng. Sản phẩm vô cùng lành tính, an toàn cho sức khỏe và rất tiện lợi khi sử dụng.
Dược Bình Đông là thương hiệu có hơn 70 năm hình thành và phát triển, uy tín trong lĩnh vực cung cấp những sản phẩm bảo vệ sức khỏe an toàn, hiệu quả từ thiên nhiên và tốt cho sức khỏe của người Việt. Hãy liên hệ ngay với Dược Bình Đông qua hotline (028)39 808 808 để được tư vấn, hỗ trợ và đặt hàng nhanh chóng.
6. Câu hỏi thường gặp
Nền Y học cổ truyền (hay còn gọi là Đông Y) đã tồn tại hàng trăm năm nay và đạt được nhiều thành tựu to lớn cũng như có chỗ đứng vững chắc trong nền Y học của Việt Nam nói chung. Chính vì mang bản chất lành tính, hiệu quả và an toàn cao nên phương pháp Đông y đã và đang được nhiều người tin tưởng lựa chọn. Do xu hướng này mà hiện nay có rất nhiều công ty Đông y được thành lập nhằm đáp ứng kịp thời nhu cầu của xã hội. Tuy nhiên, không phải công ty đông y nào cũng đủ uy tín để mọi người tin tưởng lựa chọn. Vậy những tiêu chí đánh giá một công ty Đông y uy tín là gì, hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
- Thương hiệu: Khi tìm đến các công ty, cơ sở sản xuất, kinh doanh và phân phối các sản phẩm dược liệu thì điều khách hàng quan tâm nhất là sự uy tín, sự đảm bảo, chuyên môn, kinh nghiệm, dịch vụ … Các tiêu chí: Thời gian tồn tại, Địa chỉ liên hệ rõ ràng, Lĩnh vực hoạt động …
- Nguồn gốc dược liệu: Việc sản xuất dược phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe ở Việt Nam chủ yếu dựa vào nguồn cung cấp từ cây thuốc quý giá. Những nguồn tài nguyên quý này đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, đem đến nhiều phương pháp điều trị tự nhiên và bảo vệ sức khỏe cho mọi người.
- Nhân sự / Cơ sở sản xuất: Một công ty Đông y uy tín, đáng tin cậy cần phải có đội ngũ nhân sự chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm, cơ sở vật chất đầy đủ và đảm bảo chất lượng.
- Giấy chứng nhận: Nhà nước cũng như các công ty Đông y đang đẩy mạnh quá trình nghiên cứu, chế tạo ra những sản phẩm hỗ trợ sức khỏe với nhiều công dụng phục vụ cho nhu cầu của mọi người. Các loại giấy phép: Giấy phép hoạt động, Giấy phép GMP.
Những đặc điểm về dược tính của vị thuốc Trần bì:
- Tính vị: Vị cay, đắng, tính ấm
- Quy kinh: Vào hai kinh Phế, Tỳ
- Công dụng: Lý khí kiện tỳ, hoá đờm ráo thấp
- Chủ trị: Bụng đau, đầy trướng, kén ăn, nôn mửa, tiêu chảy, ho đờm nhiều.
Mặc dù Trần Bì là vị thuốc lành tính đã được Đông và Tây y chứng minh về công dụng nhưng bạn vẫn cần lưu ý những điều sau:
- Đối tượng không nên dùng Trần Bì là người đang bị: âm hư, dương hư, chứng thoát, ho khan, ho không đờm, thực nhiệt, thổ huyết, khí hư và những người mẫn cảm với thành phần của vị thuốc.
- Nên dùng đúng liều lượng và trong thời gian ngắn. Không nên lạm dụng với liều lượng quá nhiều để tránh ảnh hưởng đến nguyên khí.
- Nếu chứng bệnh không thuyên giảm, có thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường như buồn nôn, đau bụng, dị ứng… thì tốt nhất bạn nên ngưng dùng Trần bì và đến bác sĩ kiểm tra.
- Để khỏi bệnh nhanh chóng, bạn nên ngủ nghỉ, làm việc vừa phải và luyện tập thể dục đều đặn, kết hợp ăn uống lành mạnh để phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
