Bạc hà được biết đến như một vị thuốc quen thuộc của người Việt từ nhiều đời nay. Là một vị thuốc có nhiều công dụng nên được dùng trong cả Đông y và Tây. Trong bài viết dưới đây, Dược Bình Đông sẽ chia sẻ một số thông tin về Bạc hà cũng như các bài thuốc trị bệnh từ thảo dược này. Bạn đọc hãy cùng theo dõi nhé!
1. Giới thiệu về Bạc hà
Bạc hà (Mentha arvensis L.) hay còn gọi là Bạc hà nam, hoặc Húng cây và thuộc họ Bạc hà Lamiaceae.
Đây là một loại dược liệu thân thảo sống lâu năm, thân vuông, lá hình trứng, mép lá có răng cưa và mặt lá nhiều lông. Húng cây có hoa mọc vòng ở kẽ lá, lá khô dễ vụn và có mùi thơm dễ chịu, vị cay nhẹ, mát.
Húng cây rất dễ mua, dễ kiếm bởi nó mọc hoang và được trồng tại nhiều vùng ở nước ta từ đồng bằng cho tới miền núi. Với Húng cây mọc hoang, chúng thường xuất hiện nhiều ở Sapa, Tam Đảo, Ba Vì, Bắc Kạn, Sơn La. Ngoài ra, húng cây còn được trồng với quy mô lớn tại Hưng Yên, Hà Nội và rải rác ở nhiều tỉnh khác để lấy lá, cây làm thuốc.
Có nhiều cách để khai thác dược liệu từ cây thảo dược, trong đó có thể kể đến:
- Bạc hà (Mentha hay Herba menthae): chỉ toàn bộ phần trên mặt đất của Húng cây
- Bạc hà diệp (Folium menthae): lá Bạc hà.
- Tinh dầu bạc hà (Oleum menthae): dầu cất từ Húng cây.
- Mentol hay bạc hà não (Mentol-Menthol): chất đặc, trắng chiết từ tinh dầu Bạc hà.
Với Bạc hà và Bạc hà diệp, chúng ta có thể sử dụng ở cả dạng tươi, phơi hoặc sấy khô. Còn với tinh dầu bạc hà và mentol, chúng được dùng để chế thành nhiều dạng thuốc phổ thông khác như dầu cù là, kẹo ngậm ho, rượu,…
2. Công dụng của Bạc hà
Giống như các loại thực vật tinh dầu khác, Húng cây đem lại rất nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Dược liệu này được sử dụng cả trong Y học cổ truyền và Y học hiện đại.
2.1. Theo Y học hiện đại
Hoạt chất chủ yếu có trong Húng cây chính là tinh dầu. Tỷ lệ của tinh dầu thường chiếm từ 0,5 đến 1% và có khi lên đến 1,3 – 1,5%, bao gồm mentola, mentol. Ngoài ra, trong Bạc hà còn có các flavonoid. Bạc hà là một vị thuốc thơm có công dụng chữa cảm sốt, cảm mạo, ngạt mũi, đầu đau nhức. Ngoài ra, Bạc hà còn hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, chữa kém ăn, ăn không tiêu và chứng hay đau bụng đi ngoài. Tinh dầu Bạc hà có thể được sử dụng để làm thuốc sát trùng, xoa bóp các nơi sưng đau như: xương khớp, thái dương,…
2.2. Theo Y học cổ truyền
Trong Đông y, Húng cây có dược tính như sau:
- Tính vị: vị cay, the, tính mát/lạnh
- Quy kinh: Phế và Can
- Công dụng: sơ phong thanh nhiệt, sơ can giải uất, thấu chẩn
- Chủ trị: cảm mạo phong nhiệt, đau đầu, đau mắt đỏ; can uất ngực sườn căng tức; thúc đẩy sởi, đậu mọc.
3. Các bài thuốc hay dễ thực hiện với Bạc hà
Bởi đặc tính dễ tìm kiếm, dễ dùng và có nhiều công dụng mà Húng cây xuất hiện rất nhiều trong các phương thuốc trị bệnh của người Việt. Dược liệu này có trong các bài thuốc trị bệnh hô hấp như triệu chứng ho, viêm xoang cấp, cảm mạo,… cho tới các chứng bệnh về tiêu hóa như khó tiêu, tiêu chảy. Các bài thuốc với Húng cây rất đa dạng. Tuy nhiên, bài viết này sẽ tập trung giới thiệu một số bài thuốc tiêu biểu, dễ dùng mà bạn có thể thực hiện ngay tại nhà.
3.1. Trị ho bằng lá Bạc hà
Lá Bạc hà là dược liệu quen thuộc trong các bài thuốc trị ho. Với một ít lá Bạc hà và một số nguyên liệu đơn giản, bạn có thể tự điều chế thuốc trị ho ngay tại nhà theo một trong số công thức sau.
Công thức 1: Sử dụng lá Bạc hà tươi
- Nguyên liệu: một nắm lá Bạc hà tươi
- Cách dùng: Để làm dịu cơn ho và đau rát cổ họng, bạn có thể sử dụng nước Bạc hà bằng cách giã nhuyễn một nắm lá và vắt lấy nước. Ngoài ra, người bệnh có thể pha trà và thêm lá Bạc hà vào để uống. Cơn ho và chứng đau rát cổ họng sẽ thuyên giảm sau 3 – 4 ngày sử dụng.
Công thức 2: Trị ho bằng lá Bạc hà và mật ong
- Nguyên liệu: lá Bạc hà tươi và mật ong
- Cách dùng: Xay nhuyễn lá với chút mật ong rồi đem hấp cách thủy. Sau đó pha hỗn hợp này với nước ấm và uống mỗi mỗi ngày 2 lần cho tới khi hết ho.
Công thức 3: Bài thuốc trị nhức đầu, ho, cảm mạo
- Nguyên liệu: 6g lá Bạc hà, 6g Kinh giới, 6g Hành hoa, 5g Phòng phong, 4g Bạch chỉ
- Cách dùng: Hãm các dược liệu với nước sôi trong vòng 20 phút và sử dụng khi còn nóng. Kết hợp với việc nghỉ ngơi và giữ ấm cơ thể để nhanh chóng bình phục.
3.2. Trị cảm sốt bằng Bạc hà
Với tác dụng sơ tán phong nhiệt, Bạc hà là loại dược liệu không thể bỏ qua trong các phương thuốc trị cảm mạo, sốt. Bạn có thể trị cảm sốt ngay tại nhà với công thức sau:
- Nguyên liệu: 10 – 15g Bạc hà, 10 – 15g Sắn dây
- Cách dùng: Đun sôi nguyên liệu với 1/3 lít nước, đậy kín nắp. Không đun sôi quá 15 phút để tránh mất tinh chất. Sau đó xông hơi với nước vừa đun cho tới khi xuất hiện mồ hôi, đồng thời rót một chén để uống. Hoặc đơn giản hơn, người bệnh có thể sắc 8 – 15g Bạc hà tươi hoặc khô để lấy nước uống.
Các công thức này phù hợp với người cảm sốt nóng không gai rét, nhức đầu, mặt đau sưng, nôn ọe hoặc là trẻ sốt nóng hay lên sởi lúc bắt đầu mọc.
3.3. Trị hen suyễn, viêm xoang
Húng cây chứa lượng lớn chất chống viêm rosmarinic axit nên chúng có tác dụng chống viêm và làm sạch khoang mũi. Người dùng có thể sử dụng lá Bạc hà tươi hoặc tinh dầu pha với nước sôi. Sau đó xông hơi trực tiếp sẽ có tác dụng làm sạch và thông xoang mũi. Thường xuyên xông mũi với Húng cây sẽ giúp cải thiện tình trạng hen suyễn, viêm xoang.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể giã lá lấy nước cốt để dùng. Uống mỗi ngày 2 lần và duy trì từ 2-4 ngày sẽ bắt đầu phát huy hiệu quả.
3.4. Trị tiêu chảy
Lá Bạc hà được không ít người sử dụng để ngăn ngừa và điều trị tiêu chảy. Thảo dược này có khả năng kích hoạt tuyến nước bọt cũng như các enzym tiêu hóa, từ đó giúp hệ tiêu hóa khỏe hơn và điều trị bệnh tiêu chảy.
- Nguyên liệu: 7-10 lá Bạc hà tươi
- Cách dùng: Ngâm lá vào nước nóng khoảng 5-10 phút và uống nước này từ 2-3 lần mỗi ngày cho đến khi triệu chứng giảm dần.
3.5. Trị mụn, làm đẹp da
Húng cây còn được tin dùng trong việc giảm cân, làm đẹp của các chị em bởi chúng dễ kiếm và đem lại kết quả tốt.
- Nguyên liệu: 100g lá Bạc hà tươi
- Cách dùng: Đem lá giã nhuyễn rồi lấy cả phần bã lẫn nước cốt đắp lên vùng da bị mụn, thâm. Đắp hỗn hợp trong khoảng 10-15 phút rồi rửa mặt bằng nước sạch. Bạn cần duy trì sử dụng 3 lần mỗi tuần để có được một làn da khỏe đẹp.
4. Một số lưu ý khi dùng Húng cây
Húng cây tuy lành tính và dễ dùng nhưng vẫn có một số lưu ý bạn cần nhớ khi sử dụng loại thảo dược này:
- Húng cây chỉ có tác dụng thuyên giảm triệu chứng chứ không thể điều trị dứt điểm bệnh. Các phương thức trị bệnh với vị thuốc này sẽ chỉ phù hợp với các trường hợp bệnh nhẹ, cơ địa dễ hấp thụ.
- Mỗi người chỉ nên sử dụng 0,3-0,4ml Húng cây mỗi ngày và không sử dụng chung với thuốc kháng sinh cyclosporin hoặc thuốc kháng axit. Tuyệt đối không ăn các thực phẩm tanh như cua, cá khi dùng chung với thảo dược.
- Không sử dụng Húng cây với trẻ sơ sinh, phụ nữ có thai và cho con bú, người bị bệnh tim mạch. Trong trường hợp xuất hiện kích ứng hay bất thường khi sử dụng thì người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế.
- Trong quá trình trị bệnh, người bệnh cần đảm bảo chế độ ăn dinh dưỡng, cung cấp đủ vitamin, chất xơ và tăng cường thể lực.
5. Tổng kết
Trên đây là một số thông tin về cây Bạc hà cũng như công dụng của nó trong Y học và một số bài thuốc trị bệnh mà bạn có thể ứng dụng ngay tại nhà. Thảo dược này có thể dùng trong nhiều trường hợp như mắc các bệnh về hô hấp, cảm lạnh hay tiêu hóa. Đối với người khỏe mạnh thì Húng cây có tác dụng nâng cao sức đề kháng và làm đẹp da.
Nắm bắt được các công dụng tuyệt vời của loại thảo dược này, Dược Bình Đông đã cho ra đời Thiên Môn Bổ Phổi. Sản phẩm là sự kết hợp của Húng cây với nhiều thảo dược thiên nhiên như: Thiên môn đông, Bình vôi, Trần bì, Bách bộ, Kinh giới, Gừng, Atiso,… Sản phẩm bảo vệ sức khỏe phổi này có công dụng hỗ trợ giảm các triệu chứng như ho ban đêm, ho đờm lâu ngày không khỏi, đau rát họng,… giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu và thoải mái hơn.
Về Dược Bình Đông, đây là thương hiệu uy tín và lâu đời tại Việt Nam. Trong suốt hơn 70 năm hình thành và phát triển, Dược Bình Đông luôn không ngừng nghiên cứu và cho ra các sản phẩm bảo vệ sức khỏe phù hợp với cơ địa và thể trạng của người Việt.
Bạn đọc có thể tham khảo thêm các bài viết về chủ đề sức khỏe tại website của Dược Bình Đông hoặc liên hệ ngay qua hotline (028)39 808 808 để được tư vấn sản phẩm và đặt mua hàng nhanh chóng.
