Sụt cân bất thường do đâu? Phải làm gì khi bị sụt cân?

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng sụt cân bất thường. Tuy nhiên, nếu đang không theo bất kỳ chương trình giảm cân nào mà đột ngột sút 5% cân nặng trong vòng chưa đầy 6 tháng thì bạn cần phải cảnh giác. Bởi đây có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm như bệnh tuyến giáp, đái tháo đường,… và thậm chí là ung thư. Cùng Dược Bình Đông tìm hiểu những nguyên nhân, cách đánh giá và điều trị sụt cân bất thường trong bài viết này nhé!

1. Giới thiệu về sụt cân

Vấn đề kiểm soát cân nặng luôn được nhiều người quan tâm, đặc biệt là nhu cầu giảm cân để có một thân hình cân đối. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp sụt cân nhanh là do bệnh lý hoặc sức khỏe có vấn đề và cần được thăm khám càng sớm càng tốt. 

Cơ chế của tình trạng sụt cân là khi lượng calo tiêu hao nhiều hơn so với lượng calo nạp vào thông qua ăn uống và hấp thụ. Ví dụ: khi mắc bệnh ung thư, bạn có xu hướng giảm cảm giác thèm ăn, trong khi đó, các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể lại tăng lên gây sụt cân nhanh chóng.

Bên cạnh sụt cân, người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng khác như: chán ăn, ra mồ hôi trộm về đêm, sốt,… Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ của bệnh mà các triệu chứng và dấu hiệu thiếu dinh dưỡng cũng có thể xuất hiện ở người bệnh.

2. Nguyên nhân dẫn đến sụt cân

Sụt cân ngoài ý muốn có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm những nguyên nhân xuất phát từ bệnh lý và cả những nguyên nhân không do bệnh lý gây ra. Cụ thể:

2.1. Nguyên nhân bệnh lý

Một số căn bệnh phổ biến có thể dẫn đến triệu chứng sụt cân bao gồm:

Trầm cảm

Đây là một căn bệnh rối loạn cảm xúc, khiến người bệnh mất năng lượng, giảm hứng thú với nhiều việc và thường rơi vào trạng thái buồn bã, chán nản. Bên cạnh đó, bệnh trầm cảm còn được biểu hiện qua các triệu chứng: chán ăn, sụt cân bất thường,… Căn bệnh thầm lặng này tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm và cần được điều trị càng sớm càng tốt.

Bệnh đường ruột 

Đường ruột là nơi tiếp nhận, tiêu hóa và hấp thụ các chất dinh dưỡng để nuôi sống toàn bộ cơ thể. Do đó, các rối loạn ở đường ruột hoặc bệnh đường ruột như: bệnh Crohn, bệnh Celiac hoặc tình trạng không dung nạp Lactose có thể làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng và gây sụt cân.

Ngoài ra, đường ruột cũng là nơi các loại ký sinh trùng như giun sán tập trung, sinh sôi và phát triển. Tại đây, ký sinh trùng sẽ cạnh tranh dinh dưỡng từ nguồn thức ăn nạp vào cơ thể và thậm chí là hút máu vật chủ, khiến vật chủ bị sụt cân và thiếu hụt dinh dưỡng trầm trọng. Bên cạnh đó, khi bị nhiễm ký sinh trùng, người bệnh cũng gặp nhiều vấn đề về tiêu hóa, thường xuyên gặp phải tình trạng buồn nôn, chán ăn, tiêu chảy, nôn mửa,… 

Bệnh đái tháo đường 

Bệnh không chỉ gây rối loạn chức năng của nhiều cơ quan mà còn khiến người bệnh sụt cân nhanh chóng trong thời gian ngắn. Đái tháo đường cũng có thể gây ra nhiều triệu chứng như: đi tiểu nhiều lần, khát nước, mờ mắt, tê tay chân,…

Bệnh tuyến giáp

Khi chức năng tuyến giáp bị mất cân bằng, lượng hormone tiết ra bất thường gây rối loạn quá trình trao đổi chất, từ đó dẫn đến tình trạng sụt cân. Đặc biệt, người bị cường giáp (tăng tiết hormone tuyến giáp) thường tăng chuyển hóa quá mức gây sụt cân, nhịp tim nhanh, thường xuyên lo lắng,…  

Ung thư 

Tình trạng sụt cân nhanh thường gặp ở giai đoạn tiến triển hoặc giai đoạn cuối của ung thư dù ở bất kỳ cơ quan nào và có thể gây ra các triệu chứng suy kiệt nhanh chóng. Sụt cân bất thường là một trong những biểu hiện của hội chứng suy mòn do ung thư, đặc trưng bởi tình trạng mất năng lượng, viêm toàn thân, mất cân bằng protein, mất khối lượng nạc của cơ thể,… 

2.2. Nguyên nhân khác

Bên cạnh những nguyên nhân bệnh lý trên, một số nguyên nhân không xuất phát từ bệnh lý cũng có thể dẫn đến sụt cân bao gồm:

Ăn uống thiếu chất

Khi bạn bỏ bữa hoặc không cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, cơ thể sẽ không có đủ năng lượng để thực hiện các hoạt động hằng ngày, từ đó gây sụt cân nhanh chóng. 

Căng thẳng, áp lực

Yếu tố tâm lý ảnh hưởng rất lớn đến cảm giác ăn uống. Nhiều người do căng thẳng trong công việc, buồn phiền trong cuộc sống đã không còn hứng thú ăn uống và ăn rất ít. Giải thích cho điều này chính là vì cơ thể tiết ra một số hormone gây chán ăn khi bạn bị stress. Khi ăn uống thất thường, lượng dinh dưỡng không đảm bảo và làm việc quá sức sẽ khiến bạn sụt cân nhanh hơn. 

3. Hướng dẫn đánh giá (Nguy cơ / Báo hiệu / Chẩn đoán)

Sụt cân có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì vậy, để có những chẩn đoán chính xác, bạn cần được thăm khám và đánh giá toàn diện.

3.1. Tiền sử bệnh

Bác sĩ thường khai thác tiền sử bệnh thông qua một số câu hỏi về những bệnh lý đã/ đang mắc, các thuốc đã/ đang sử dụng cũng như quá trình sụt cân diễn ra như thế nào,… Bên cạnh những thông tin người bệnh cung cấp, bác sĩ cũng sẽ xác nhận lại cân nặng thực tế cũng như cân nặng trong hồ sơ y tế cũ hoặc xác nhận từ người thân trong gia đình.

Nếu có thể, người bệnh cũng nên ghi lại nhật ký ăn uống của bản thân như: lượng thức ăn ăn nạp vào, khả năng nuốt, sự ngon miệng và tính chất phân. Đồng thời, người bệnh cũng nên chú ý xem có xuất hiện các triệu chứng: mệt mỏi, khó chịu, mất ngủ, sốt và ra mồ hôi trộm về đêm,… hay không.

Hoàn cảnh gia đình, trạng thái tâm lý của người bệnh cũng sẽ được bác sĩ khai thác để xác định nguyên nhân lượng thức ăn nạp vào giảm (ví dụ mất người thân, mất sự tự lập trong cuộc sống hoặc mất việc làm, thay đổi thói quen ăn uống,…).

3.2. Khám lâm sàng

Bác sĩ kiểm tra xem người bệnh có gặp phải một số tình trạng như sốt, nhịp tim nhanh, thở nhanh và hạ huyết áp hay không. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ đo cân nặng và tính toán chỉ số khối cơ thể (BMI). Sau đó, tiến hành khám toàn thân, bao gồm kiểm tra tim, phổi, bụng, đầu và cổ, vú, hệ thống thần kinh, trực tràng (bao gồm kiểm tra tuyến tiền liệt và xét nghiệm tìm hồng cầu trong phân), bộ phận sinh dục, gan, lá lách, hạch bạch huyết, khớp, da, tâm lý, và các yếu tố ảnh hưởng.

3.3. Xét nghiệm

Sau quá trình hỏi tiền sử bệnh hay thăm khám lâm sàng, người bị sụt cân có thể được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm nếu xuất hiện điểm bất thường. Cụ thể, người bệnh có thể được đề xuất thực hiện một số kiểm tra như sau:

• Chụp X – quang ngực
• Xét nghiệm nước tiểu
• Tổng phân tích tế bào toàn phần
• Xét nghiệm tốc độ máu lắng (ESR) hoặc protein phản ứng C
• Xét nghiệm HIV
• Hóa sinh máu (điện giải máu, canxi,chức năng gan thận)
• Nồng độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH)

Nếu các xét nghiệm này có kết quả bất thường thì cần chỉ định xét nghiệm bổ sung. Nếu tất cả các kết quả xét nghiệm và lâm sàng là bình thường thì không khuyến cáo thực hiện thêm các xét nghiệm khác. Nếu cân nặng vẫn tiếp tục giảm trong khi các kết quả xét nghiệm khác vẫn bình thường thì cần phải xem xét thêm các xét nghiệm khác như chụp CT và MRI.

4. Điều trị sụt cân nhanh

Việc điều trị triệu chứng sụt cân sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của từng người bệnh. Điều trị nhằm mục đích cải thiện triệu chứng, kiểm soát biến chứng và điều trị nguyên nhân cơ bản. Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, điều trị sụt cân bất thường sẽ có những phương pháp sau:

• Trong trường hợp rối loạn tiêu hóa như bệnh viêm ruột (IBD), người bệnh có thể được chỉ định điều trị bằng thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm hoặc phẫu thuật. Ngoài ra, bác sĩ có thể khuyên bạn nên ăn qua ống truyền thức ăn hoặc đưa chất dinh dưỡng vào tĩnh mạch để cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.
• Đối với trường hợp sụt cân do rối loạn nội tiết như cường giáp, đái tháo đường, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp bổ sung dinh dưỡng.
• Nếu tình trạng sụt cân được chẩn đoán do ung thư, việc điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh, vị trí các tế bào ung thư, sức khỏe và tuổi tác của bạn. Đối với giai đoạn ung thư tiến triển và khó điều trị, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để giảm nhẹ triệu chứng.
• Trong các trường hợp nhẹ, nguyên nhân sụt cân do thiếu hụt dinh dưỡng thì người bệnh chỉ cần thay đổi chế độ ăn uống hợp lý cũng như sử dụng các sản phẩm chăm sóc sức khỏe là có thể cải thiện rõ rệt. Đồng thời, người bệnh nên kết hợp chế độ tập luyện nghỉ ngơi phù hợp để lấy lại phong độ sức khỏe nhé!

5. Phòng tránh sụt cân bất thường

Để ngăn ngừa tình trạng sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn nên thực hiện một chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý, cụ thể:

• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng trong khẩu phần ăn.
• Điều chỉnh thời gian biểu hợp lý và duy trì tập thể dục mỗi ngày.
• Sống tích cực và tránh lo lắng hoặc căng thẳng quá mức.
• Giảm căng thẳng, stress bằng các bài tập thể dục, yoga, thiền,…
• Hạn chế hoặc tránh uống rượu và hút thuốc.
• Khuyến khích người bệnh tự ăn uống qua đường miệng và hạn chế nuôi dưỡng qua đường tiêu hóa (đặt ống thông mũi – dạ dày), nhất là ở người lớn tuổi.
• Tái khám định kỳ hoặc tầm soát ung thư đường tiêu hóa theo chỉ định của bác sĩ.

6. Tổng kết

Sụt cân không rõ nguyên nhân khiến nhiều người hoang mang lo lắng. Tùy theo nguyên nhân sẽ có những cách điều trị khác nhau. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng sụt giảm cân nặng nhanh chóng chỉ trong một thời gian ngắn thì nên thăm khám bác sĩ sớm nhất có thể để được chẩn đoán và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.

Bên cạnh việc thiết lập chế độ dinh dưỡng và tập luyện khoa học, bạn có thể kết hợp sử dụng các sản phẩm chăm sóc sức khỏe giảm tình trạng suy nhược cơ thể do sụt cân như Bát Tiên Bình Đông để bồi bổ cơ thể, tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ giảm mệt mỏi hiệu quả, giúp ăn ngon và ngủ ngon hơn, từ đó cải thiện được tình trạng sụt cân. Bát Tiên Bình Đông là sự kết hợp hài hòa giữa các thảo dược như: Thục địa, Lạc tiên, Bạch Phục Linh, Hoài sơn, Mẫu đơn bì, Mạch môn, Hoàng tinh, Ngũ vị tử, Phòng đảng sâm và Sơn thù du. Đây đều là những thảo dược quý từ thiên nhiên nên khách hàng hoàn toàn có thể tin tưởng về hiệu quả cũng như chất lượng sản phẩm nhé! 

Nếu quý khách quan tâm đến những sản phẩm của Dược Bình Đông, vui lòng liên hệ qua hotline (028)39 808 808 để được tư vấn trong thời gian sớm nhất.