Cơn ho kèm khó thở đôi khi chỉ xuất hiện thoáng qua nhưng cũng đủ khiến người bệnh mệt mỏi, cảm giác thở không đủ, nghẹt cổ, tức ngực – nhất là khi tình trạng này kéo dài nhiều ngày mà không rõ nguyên nhân, ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp sinh hoạt và giấc ngủ của bạn.
Liệu đây chỉ là dấu hiệu tạm thời hay là cảnh báo một vấn đề nghiêm trọng hơn? Đồng thời, làm cách nào để giảm các triệu chứng khó chịu này tại nhà. Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu và qua bài viết này.
1. Ho khó thở, khò khè
Ho khó thở là tình trạng thường gặp khi người bệnh xuất hiện những cơn ho (ho khan, ho có đờm hoặc ho từng cơn) kèm theo cảm giác thở nông, thở không đủ, nặng ngực, thậm chí hụt hơi khó thở. Đôi khi còn nghe thấy tiếng rít hoặc khò khè khi thở. Triệu chứng này thường trở nên rõ rệt hơn vào ban đêm hoặc sau khi vận động nhẹ.
Biểu hiện ho đôi khi chỉ là phản ứng tạm thời của cơ thể trước những thay đổi trong môi trường sống hoặc lối sinh hoạt thiếu điều độ.
- Môi trường ô nhiễm, không khí ô nhiễm, khói bụi, bụi mịn, khói thuốc lá, khói nhang,… kích thích niêm mạc hô hấp, gây phản ứng viêm và tạo đờm. Từ đó, ho kéo dài lâu ngày xuất hiện kèm cảm giác khó thở, tức ngực, đặc biệt ở người có cơ địa nhạy cảm.
- Thời tiết thay đổi hoặc giao mùa khiến cho cơ thể không kịp thích nghi dẫn đến tình trạng kích ứng đường hô hấp và phát sinh cơn ho, đôi khi kèm theo cảm giác khó thở.
- Một số loại thuốc điều trị huyết áp, tim mạch gây ra tình trạng khan kéo dài, khàn tiếng hoặc cảm giác nghẹn thở khi nghỉ ngơi.
- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh như căng thẳng kéo dài, hút thuốc, ăn muộn sát giờ đi ngủ hoặc sử dụng điều hòa liên tục dễ làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến hệ hô hấp dễ bị tổn thương và phản xạ ho xuất hiện thường xuyên hơn.
Các thói quen thiếu khoa học gây ra ho kèm khó thở
Đa phần tình trạng này sẽ thuyên giảm khi cơ thể được nghỉ ngơi đúng cách và thay đổi lối sống phù hợp. Tuy nhiên, khi triệu chứng kéo dài trên 2 tuần dù đã áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà, hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường như khó thở ngày càng tăng, thở khò khè, đau tức ngực, ho ra đờm màu vàng hoặc xanh, ho ra máu, sốt kéo dài, ớn lạnh hoặc đổ mồ hôi về đêm,… bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
2. Ho khó thở, mất tiếng cảnh báo những bệnh lý gì?
2.1. Nguyên nhân gây ra ho kèm khó thở
Khi thăm khám, tùy theo tình trạng, bác sĩ sẽ dựa trên những triệu chứng lâm sàng người bệnh gặp phải và có thể chỉ định thêm các kiểm tra chuyên sâu hơn như xét nghiệm máu – chất nhầy, nội soi dạ dày, chụp X-quang phổi, CT scan ngực,… để xác định nguyên nhân gây bệnh.
- Dị ứng (viêm mũi dị ứng, hen dị ứng): phản ứng với các tác nhân từ môi trường gây viêm niêm mạc đường thở, dẫn đến ho kéo dài, khó thở từng cơn và thở khò khè, thường kèm theo một số triệu chứng như chảy nước mũi, ngứa họng, phát ban hoặc ngứa da.
- Các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp: như viêm họng, viêm amidan, viêm phế quản, viêm xoang hoặc viêm phổi làm tăng tiết dịch, gây tắc nghẽn đường thở dẫn đến ho kèm khó thở cùng với các triệu chứng như mệt mỏi, sốt nhẹ, đau rát họng, đờm có màu bất thường,…
- Hen suyễn (hen phế quản): gây viêm, co thắt, hẹp đường thở, tăng sinh chất nhầy, gây ho, khó thở kèm theo khò khè, thở rít, thở ngắn, và cảm giác bị đè ngực.
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): khiến đường thở bị tắc nghẽn hoặc bị hẹp lại so với bình thường, gây khó thở, ho khi tiếp xúc với không khí lạnh về đêm, kèm theo tức ngực, thở khò khè.
- Các bệnh lý hô hấp khác cũng có thể gây ra tình trạng ho kèm khó thở kéo dài như giãn phế quản, ung thư phế quản, ho gà, lao phổi, bệnh phổi kẽ,…
Ngoài các bệnh lý hô hấp, một số vấn đề sức khỏe khác như trào ngược dạ dày thực quản, bệnh tim sung huyết, bệnh cường giáp, thiếu máu, suy tim,… cũng có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng ho kèm khó thở kéo dài.
2.2. Điều trị nguyên nhân bệnh lý
Sau khi xác định được nguyên nhân gây ho, khó thở, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng bệnh và thể trạng của từng người. Một vài loại thuốc bổ phổi thường được sử dụng giúp kiểm soát phản ứng viêm, khai thông đường thở, giảm tắc nghẽn và cải thiện khả năng hô hấp như:
- Thuốc giãn phế quản.
- Thuốc kháng viêm.
- Thuốc giảm ho, long đờm.
- Thuốc kháng sinh. Xem thêm các loại kháng sinh trị ho thường được chỉ định.
- Thuốc kháng dị ứng (kháng histamin).
- Thuốc điều trị trào ngược dạ dày – thực quản.
Các loại thuốc điều trị
Nếu tình trạng không khuyên giảm khi sử dụng thuốc, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp khác như phẫu thuật.
3. Tổng hợp các phương pháp chữa ho khó thở tại nhà
3.1. Một số phương pháp giúp giảm ho kèm khó thở
Khi gặp các triệu chứng như ho khan, có đờm, thở khò khè hoặc cảm giác hụt hơi, bạn có thể áp dụng các phương pháp chăm sóc đơn giản tại nhà để giúp làm dịu cổ họng, giảm tắc nghẽn đường thở như sau:
- Giữ vệ sinh không khí trong nhà, phòng ngủ để giảm tác nhân gây dị ứng, đặc biệt nếu ho do dị ứng.
- Uống nhiều nước ấm (trung bình 2 lít mỗi ngày) giữ ẩm cổ họng, làm dịu cảm giác khô rát, đồng thời giúp loãng đờm và giảm tình trạng tắc nghẽn gây khó thở.
- Súc miệng với nước muối sinh lý có tác dụng sát khuẩn, giảm viêm và làm dịu cổ họng. Bạn có thể pha 1/4-1/2 thìa cà phê muối với 240ml nước ấm, súc họng từ 10-15 giây rồi nhổ ra, nên thực hiện 2-3 lần/ngày.
- Xông mũi họng bằng hơi nước ấm hoặc tinh dầu thảo dược như như lá cúc tần, lá chanh, lá bưởi, lá tre, lá sả,… giúp làm thông thoáng đường thở, tiêu đờm, giảm ho khó thở.
Bên cạnh các phương pháp chăm sóc tại nhà, người bệnh cũng có thể kết hợp sử dụng thêm một số sản phẩm hỗ trợ bổ phổi như siro, cao lỏng, viên ngậm ho, xịt họng để làm dịu vùng cổ họng, giảm phản xạ ho và cải thiện cảm giác khó chịu khi thở. Những sản phẩm này thường có nguồn gốc từ thảo dược tự nhiên, an toàn và dễ sử dụng hàng ngày.
3.2. Mẹo dân gian giúp giảm ho khó thở
Khi gặp tình trạng ho kèm cảm giác thở nặng, nghẹn cổ hoặc khó chịu trong lồng ngực, bạn có thể áp dụng một số mẹo dân gian hỗ trợ bổ phổi từ thảo dược quen thuộc và dễ thực hiện tại nhà sau:
- Lá hẹ hấp gừng giúp làm ấm phổi, tiêu đờm và giảm ho do cảm lạnh, từ đó hỗ trợ thông thoáng đường thở và giảm cảm giác thở ngắn.
- Tỏi hấp mật ong có tác dụng giảm viêm, kháng khuẩn và làm dịu cổ họng, nhờ đó hỗ trợ kiểm soát ho kéo dài và hạn chế kích ứng gây khó thở.
- Chanh đào ngâm mật ong làm dịu cổ họng, giảm kích ứng và phản xạ ho kéo dài. Đồng thời, nhờ khả năng long đờm nhẹ, phương pháp này cũng giúp đường thở thông thoáng hơn, giảm cảm giác nặng ngực hay thở gấp do đờm tích tụ.
- Húng chanh hấp đường phèn hỗ trợ giảm ho, tiêu đờm và làm dịu cảm giác vướng cổ họng khó thở, từ đó giúp cải thiện tình trạng triệu chứng một cách tự nhiên và an toàn.
Ngoài các mẹo trên, bạn có thể tìm hiểu thêm Mẹo trị ho khan, hạn chế tình trạng khó thở hiệu quả tại nhà!
3.3. Duy trì thói quen sinh hoạt có lợi để hỗ trợ phục hồi sức khỏe
Một lối sống lành mạnh không chỉ giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn sau khi gặp phải tình trạng ho kèm khó thở mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố hệ miễn dịch và tăng chức năng cho đường hô hấp.
- Ăn đúng giờ, đủ chất, ưu tiên thực phẩm dễ tiêu, ấm nóng như cháo, súp, rau củ luộc, trái cây ít chua. Xem thêm: Các loại thực phẩm tốt cho phổi.
- Hạn chế đồ cay nóng, chiên xào và các món gây nóng trong người – vốn có thể làm tăng kích ứng niêm mạc hô hấp.
- Đi ngủ trước 23h giúp cơ thể tái tạo năng lượng, phục hồi mô tổn thương và nâng cao sức đề kháng, đặc biệt quan trọng trong quá trình hồi phục sau ho và khó thở.
- Việc giữ ấm đúng cách giúp tránh co thắt đường thở, hạn chế các cơn ho hoặc cảm giác nghẹt thở, nhất là khi thời tiết chuyển mùa.
- Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi vì làm việc quá sức khiến cơ thể dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi kéo dài, từ đó tạo áp lực lên hệ hô hấp và khiến chức năng phổi suy giảm theo thời gian.
- Thực hiện các bài tập hít thở sâu, yoga hoặc thiền có lợi cho phổi giúp cải thiện nhịp thở và tăng cường khả năng kiểm soát hơi thở. Thiền cũng giúp làm dịu hệ thần kinh, từ đó giảm phản xạ ho do căng thẳng và cải thiện cảm giác khó thở.
Bên cạnh việc hỗ trợ phục hồi, duy trì những thói quen bảo vệ cơ thể cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh có thể gây ra ho khó thở.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt ở nơi đông người hoặc môi trường nhiều khói bụi để hạn chế hít phải các tác nhân kích ứng.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng nhằm giảm nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn, virus gây bệnh đường hô hấp.
- Tiêm vaccine phòng cúm định kỳ để giảm nguy cơ nhiễm virus cúm – một trong những nguyên nhân phổ biến gây ho, khó thở, viêm phổi.
- Duy trì cân nặng hợp lý giúp phổi hoạt động hiệu quả hơn từ đó hạn chế những ảnh hưởng bệnh lý gây ra tình trạng ho khó thở.
- Không dùng chung đồ cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn mặt, ly uống nước,… để hạn chế lây nhiễm vi khuẩn và virus – một trong những tác nhân có thể gây viêm nhiễm đường hô hấp, làm tăng nguy cơ đau họng, ho, khó thở và kéo theo tình trạng đau đầu.
- Tránh hút thuốc lá và hít phải khói thuốc, vì trong đó chứa nhiều chất độc hại cho hệ hô hấp, có thể làm cổ họng bị tổn thương, kích thích cơn ho kéo dài, gây cảm giác nóng rát khó chịu, thậm chí làm giảm lượng oxy trong cơ thể, dẫn đến khó thở và đau đầu.
- Chủ động tránh xa các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi mịn, lông thú cưng hoặc các loại thực phẩm dễ gây kích ứng vì dễ khiến cổ họng bị ngứa rát, sưng viêm, làm cơn ho trở nên nặng hơn, gây cản trở hô hấp và gây nên ho khó thở.
4. Tổng kết
Ho kèm khó thở có thể chỉ là phản ứng tức thời của cơ thể, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý hô hấp nghiêm trọng như viêm phổi, hen suyễn, COPD hay trào ngược dạ dày thực quản,.. Do đó, nếu tình trạng kéo dài trên 2 tuần hoặc xuất hiện các dấu hiệu bất thường như ho ra đờm vàng, khò khè, đau tức ngực, bạn nên chủ động thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bạn có thể áp dụng các phương pháp đơn giản tại nhà như: súc miệng nước muối ấm, xông mũi họng với thảo dược, uống nước ấm, giữ vệ sinh không khí sống, hoặc sử dụng mẹo dân gian như tỏi hấp mật ong, chanh đào ngâm mật ong,… để làm dịu cơn ho và cải thiện cảm giác khó thở.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo thêm Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông – giải pháp thảo dược thiên nhiên được nghiên cứu giúp bổ phổi; hỗ trợ giảm ho do viêm họng, viêm phế quản; giảm ho khan, ho gió, ho ra đờm, ho hen, ho nhiều về đêm, ho lâu ngày, đau rát họng, khàn tiếng.
Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông
Lưu ý, các sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
