Đau Rát Cổ Họng kéo dài nên làm gì? Cách làm giảm Đau họng tại nhà

Đau rát cổ họng là một triệu chứng phổ biến khi bị viêm họng, cảm cúm, cảm lạnh,… Nếu không điều trị sớm, triệu chứng này có thể chuyển biến xấu hơn và trở thành đau họng mãn tính. Vậy có những nguyên nhân nào dẫn đến đau rát cổ họng? Cách điều trị ra sao? Bài viết dưới đây của Dược Bình Đông sẽ giúp người bệnh hiểu rõ hơn về triệu chứng đau rát cổ họng, từ đó có được phương pháp điều trị phù hợp cho mình.

1. Đôi nét về triệu chứng đau rát cổ họng

1.1. Giới thiệu

Họng là một bộ phận quan trọng của hệ hô hấp, thực hiện chức năng dẫn khí, miễn dịch và nuốt thức ăn. Khi bộ phận này bị ảnh hưởng bởi thay đổi thời tiết, ô nhiễm môi trường, vi khuẩn xâm nhập,… người bệnh sẽ xuất hiện triệu chứng đau rát ở một vị trí (bên trái hoặc bên phải) hoặc toàn bộ vùng họng, cơn đau có thể âm ỉ hoặc đau nhói. 

Biểu hiện đặc trưng của đau rát họng bao gồm cảm giác đau rát khi nuốt nước bọt hoặc nói chuyện. Ngoài ra, người bệnh thường có cảm giác nóng rát, ngứa ngáy, khô ráp và vướng víu trong họng, gây nhiều phiền toái và khó chịu.

Tùy thuộc vào nguyên nhân, đau rát họng có thể đi kèm nhiều triệu chứng khác nhau. Một số dấu hiệu thường gặp khi đau rát cổ họng, bao gồm:

• Chảy mũi nước (sổ mũi) hoặc nghẹt mũi;
• Hắt xì hơi;
• Ho có đờm hoặc ho khan;
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao;
• Đau, sưng hạch ở cổ hoặc hàm;
• Đau đầu, mệt mỏi, đau nhức cơ toàn thân, ớn lạnh;
• Khàn giọng hoặc mất tiếng;
• Khó nuốt;
• Amidan đỏ, sưng tấy, xuất hiện mảng trắng hoặc mủ trên amidan;
• Đau, sưng hạch ở cổ hoặc hàm;
• Hơi thở có mùi,…

1.2. Ảnh hưởng của đau rát họng & dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Thông thường, triệu chứng rát đau cổ họng sẽ tự biến mất sau khoảng thời gian ngắn từ 2 đến 7 ngày. Nhưng nếu không tìm ra nguyên nhân và điều trị đúng cách, tình trạng này có thể tái phát nhiều lần và một số trường hợp chuyển biến thành đau họng mãn tính.

Do đó, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm nếu tình trạng đau họng kéo dài quá 2 tuần mà không có dấu hiệu cải thiện, mặc dù đã áp dụng các biện pháp chăm sóc và điều trị tại nhà, hoặc nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường dưới đây:

• Sốt cao trên 38 độ C;
• Đau họng nặng nề hơn kèm theo gặp vấn đề khi nuốt, khó mở miệng, sưng hạch;
• Gặp khó khăn khi hít thở hoặc đau khi hô hấp;
• Đau cơ và khớp không rõ nguyên nhân;
• Xuất hiện các triệu chứng bất thường khác như cứng cổ, đau tai, có máu trong nước bọt hoặc đờm, mệt mỏi, lừ đừ, nổi ban đỏ trên da, sưng hạch,…

2. Nguyên nhân gây đau họng

Đau rát cổ họng xuất phát từ nhiều nguyên nhân và có thể gây nhiễm trùng nguy hiểm nếu không được phát hiện kịp thời. Một số nguyên nhân gây ra tình trạng đau rát cổ họng gồm:

2.1. Nguyên nhân bệnh lý

Có nhiều bệnh lý có thể gây ra tình trạng đau rát họng, chủ yếu là bệnh ở đường hô hấp. Đau rát họng là biểu hiện của tình trạng viêm nhiễm hoặc kích ứng niêm mạc họng. Dưới đây là một số nguyên nhân bệnh lý phổ biến gây ra tình trạng này:

• Cảm cúm và cảm lạnh: Người bệnh khi bị cảm lạnh sẽ có cảm giác mệt mỏi, khó chịu và đau rát ở cổ họng. Tuy nhiên, căn bệnh này thường không quá nghiêm trọng, triệu chứng của bệnh sẽ biến mất trong 7 đến 10 ngày. Triệu chứng như sổ mũi, ho khan, hoặc nghẹt mũi sẽ kèm theo.
• Viêm họng: Nguyên nhân gây viêm họng chủ yếu là do virus, nhưng nguy hiểm nhất là viêm họng do liên cầu khuẩn. Một số triệu chứng điển hình của viêm họng do liên cầu khuẩn bao gồm phát ban, đau họng kèm theo sốt cao, nhức mỏi,… Cổ họng có thể buốt khiến cho người bệnh rất khó nuốt nước bọt. Triệu chứng đi kèm có thể bao gồm sốt, sưng hạch ở cổ, và đau nhức toàn thân.
• Viêm xoang: Lượng dịch từ mũi sau tiết ra sẽ nhiều hơn, đặc hơn, tạo thành lớp dịch dày và mang theo vi khuẩn đến họng. Chính vì thế, người bệnh sẽ gặp phải tình trạng đau rát cổ họng với triệu chứng đi kèm thường bao gồm đau đầu, nghẹt mũi, sổ mũi, và áp lực quanh mắt hoặc vùng trán.
• Viêm phế quản: Gây viêm đường hô hấp và thường khiến cổ họng bị ảnh hưởng. Người bệnh có thể bị ho nhiều, dẫn đến đau rát họng kéo dài. Triệu chứng kèm theo bao gồm ho có đờm, tức ngực, và khó thở.
• Trào ngược dạ dày thực quản với triệu chứng đi kèm bao gồm khàn giọng, ợ nóng, và cảm giác vướng trong cổ họng.

Ngoài các bệnh lý trên, một số bệnh lý khác cũng có thể gây ra đau rát cổ họng như:

• Viêm phổi với các triệu chứng ho nhiều, sốt cao, và khó thở.
• Hen suyễn với các triệu chứng đi kèm khi thở, kèm khò khè, ho kéo dài và phản ứng viêm trong đường hô hấp.
• Các bệnh nghiêm trọng hơn như lao phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), các vấn đề về tuyến giáp, hoặc thậm chí ung thư cũng có thể là nguyên nhân gây đau rát cổ họng. Triệu chứng đi kèm có thể bao gồm ho ra máu, giảm cân không rõ nguyên nhân và đau nhức kéo dài.

2.2. Nguyên nhân khác

Bên cạnh các nguyên nhân bệnh lý, đau rát cổ họng có thể do nhiều nguyên nhân khác gây ra như:

• Dị ứng với nấm mốc, lông thú cưng, bụi và phấn hoa với triệu chứng đi kèm bao gồm hắt hơi, nghẹt mũi, và chảy nước mắt.
• Không khí quá khô có thể khiến cổ họng bị khô ráp và ngứa ngáy.
• Ô nhiễm không khí, khói thuốc lá hoặc hóa chất có thể gây ra viêm họng mãn tính.
• Thói quen có hại như thức khuya, uống nước đá, ngồi máy lạnh lâu, hút thuốc lá, uống rượu,… cũng có thể khiến cổ họng bị kích ứng và ngứa rát.
• Nói to, hét lớn hoặc hát quá lâu.
• Thiếu nước hoặc mất nước dẫn đến niêm mạc cổ họng dễ bị khô, dẫn đến đau rát và khó chịu.
• Nuốt phải vật cứng, xương cá hoặc ăn phải thức ăn quá nóng cũng có thể gây trầy xước và tổn thương niêm mạc họng, dẫn đến cảm giác đau rát.
• Thiếu dinh dưỡng như các vitamin và khoáng chất thiết yếu dẫn đến suy nhược cơ thể, có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng, viêm họng dẫn đến đau rát họng.

3. Chẩn đoán và điều trị nguyên nhân

3.1. Chẩn đoán

Để chẩn đoán nguyên nhân gây đau rát họng, bác sĩ sẽ khai thác thông tin liên quan đến bệnh sử, tiền sử của bệnh nhân và tiến hành thăm khám vùng họng. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp xét nghiệm để chẩn đoán chính xác như:

• Xét nghiệm máu;
• Xét nghiệm dịch họng;
• Chụp X-quang phổi;
• Nội soi tai mũi họng;
• Nội soi dạ dày thực quản.

3.2. Điều trị

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây đau họng, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Phương pháp thường được sử dụng cho bệnh nhân là sử dụng thuốc trị đau họng với một số nhóm thuốc như:

• Thuốc kháng sinh được sử dụng trong trường hợp nhiễm vi khuẩn như Amoxicillin, Penicillin, Ceftriaxone, Cephalexin, Erythromycin,… giúp giảm tình trạng đau rát họng.
• Thuốc trị viêm amidan.
• Thuốc trị viêm xoang.
• Thuốc dị ứng được sử dụng trong trường hợp đau họng do dị ứng.
• Thuốc giảm đau kháng viêm không steroid như Diclofenac và Ibuprofen giúp giảm tình trạng đau rát vòm họng.

Nếu nguyên nhân gây đau rát họng là do các bệnh lý nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật hoặc xạ trị cho bệnh nhân.

4. Cách giảm tình trạng đau họng tại nhà

4.1. Mẹo dân gian giảm đau họng

Sử dụng mẹo dân gian giảm đau họng là phương pháp được nhiều người lựa chọn. Những bài mẹo dân gian được đúc rút từ kinh nghiệm lâu đời trong việc sử dụng nguyên liệu tự nhiên để điều trị đau họng và các triệu chứng khó chịu đi kèm như ho, sổ mũi,… 

Những mẹo này có đặc điểm chung là dễ thực hiện, nguyên liệu dễ tìm với các thành phần có sẵn trong nhà bếp hoặc dễ dàng mua ở chợ, siêu thị. 

Dưới đây là những bài mẹo phổ biến giúp giảm đau họng, giảm ho, tiêu đờm và làm dịu cảm giác ngứa rát họng:

• Húng chanh (tần dày lá) hấp đường phèn trị ho tiêu đờm giảm đau họng: thái sợi hoặc giã nát 10-15 lá húng chanh, thêm 1 muỗng đường phèn rồi hấp cách thủy với 300ml nước. Khi nước sôi, giảm nhỏ lửa và tiếp tục đun 5 – 7 phút rồi lấy ra dùng.
• Tắc mật ong ngừa ho, cảm cúm, nhiễm trùng đường hô hấp: cắt đôi và bỏ hạt khoảng 500g tắc, thêm 80ml mật ong, 150g đường phèn và vài lát gừng. Hấp cách thủy với lửa nhỏ trong 60 phút. Để nguội sau đó chắt lấy nước và bảo quản trong tủ lạnh để dùng dần.
• Chanh đào mật ong ngăn ngừa các bệnh hô hấp thường gặp như ho, cảm, viêm họng: thái 1kg chanh đào thành lát mỏng rồi cho vào lọ thủy tinh sạch, sau đó đổ 1,5 – 2 lít mật ong vào, trộn đều và đậy kín nắp. Để lọ thủy tinh ở nơi sạch sẽ, thoáng mát trong 3 – 6 tháng, thỉnh thoảng đảo đều hỗn hợp để tránh bị mốc. Mỗi lần uống, bạn sử dụng 1 muỗng chanh đào mật ong hòa với 250ml nước ấm và 2 lát chanh tươi.

Ngoài ra, bạn có thể sử dụng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe với thành phần từ thảo dược tự nhiên để cải thiện tình trạng đau rát họng. Đây là phương pháp trị đau họng an toàn, hiệu quả, giúp tiết kiệm thời gian. Thiên Môn Bổ Phổi Bình Đông là một trong những sản phẩm trị đau họng được nhiều người chọn. Sản phẩm là sự kết hợp của 9 loại thảo dược giúp hỗ trợ giảm đau họng, ho có đờm, ho khan,… hiệu quả.

Bên cạnh các mẹo dân gian kể trên, bạn có thể dùng các loại trà thảo dược có công dụng kháng khuẩn để cải thiện tình trạng đau họng như:

• Trà mật ong giúp chữa đau họng hiệu quả bởi mật ong có công dụng chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hoá cùng hàm lượng các vitamin, khoáng chất cao. Mật ong có thể được kết hợp với một số dược liệu thiên nhiên khác như gừng, tỏi, chanh,… để  trị đau họng.
• Trà hoa cúc không chỉ được biết đến như một loại thức uống thơm ngon mà còn giúp giảm triệu chứng đau rát họng. Bởi hoa cúc có đặc tính kháng viêm và chống oxy hóa nên cổ họng sẽ được làm dịu ngay tức thì. Cách làm trà hoa cúc trị rát họng: cho khoảng 10 hoa cúc vào 200ml nước sôi và hãm trong 5 phút. Sau đó, cho hỗn hợp vào máy xay, thêm một ít mật ong và tắc rồi xay lên.
• Trà gừng có công dụng tuyệt vời trong việc giảm các triệu chứng ho, đau rát họng, khàn tiếng,… bởi gừng có chứa hợp chất gingerol có tác dụng kháng viêm và ức chế các loại virus gây tình trạng viêm họng, cảm lạnh. Cách làm trà gừng: cắt lát mỏng 1 củ gừng tươi, sau đó hãm với 250ml nước trong 10-15 phút. Bạn có thể thêm một ít mật ong vào trà để dễ uống hơn. 

4.2. Phương pháp giảm đau họng nhanh tại nhà

Ngoài việc sử dụng các mẹo dân gian để trị đau họng, việc kết hợp với các biện pháp chăm sóc tại nhà sẽ giúp nâng cao hiệu quả điều trị và làm dịu nhanh triệu chứng. Dưới đây là một số phương pháp giảm đau họng hữu hiệu mà bạn có thể áp dụng song song với các mẹo dân gian: 

• Uống nhiều nước ấm giúp giữ ẩm cho cổ họng, làm giảm tình trạng khô rát.
• Trong trường hợp đau họng, có thể sử dụng các loại thuốc giảm đau họng không kê đơn: Paracetamol, Ibuprofen,… tránh lạm dụng dễ gây ảnh hưởng đến chức năng của gan, thận.
• Súc miệng bằng nước muối giảm cơn rát cổ họng bằng cách súc miệng với nước muối ấm mỗi ngày. Cách pha dung dịch nước muối: hòa tan 1/4 đến 1/2 thìa cà phê muối trong 240ml nước ấm. Súc miệng trong vòng 10-15 giây rồi nhổ ra. Súc miệng bằng nước muỗi mỗi ngày có thể giúp làm dịu cơn đau rát họng và diệt vi khuẩn trong cổ họng.
• Viên ngậm (kẹo ngậm) thảo dược giảm đau họng sẽ tác động trực tiếp vào họng, giúp xoa dịu các triệu chứng rát cổ họng, sưng và đau họng. Thông thường, viên ngậm được bào chế để tan dần trong miệng, giúp giảm đau và giảm ho tạm thời.

• Bổ sung Vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng.
• Xông hơi bằng tinh dầu hoặc nước ấm.
• Sử dụng các thiết bị hay dụng cụ có công dụng giúp giảm đau họng như: máy tạo độ ẩm, xịt mũi giảm đau họng, xịt họng, chườm ấm họng …
• Sử dụng các loại siro giúp giảm đau họng.

Bên cạnh những cách trên, người bệnh có thể kết hợp sử dụng các thực phẩm bảo vệ sức khỏe để hỗ trợ nâng cao sức khỏe đường hô hấp, cải thiện tình trạng đau rát họng. Thiên Môn Bổ Phổi Bình Đông với thành phần gồm các thảo dược quý như Thiên môn đông, Bách bộ, Bạc hà,… giúp xoa dịu những cơn đau rát ở vùng cổ họng hiệu quả. 

4.3. Hạn chế những thực phẩm khiến tình trạng đau họng trở nên nặng hơn

Thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị và cải thiện các triệu chứng đau rát họng. Bạn nên ưu tiên lựa chọn các loại thực phẩm mềm, dễ nuốt và có nhiệt độ ấm để giảm kích ứng đối với vùng họng bị viêm. Bên cạnh đó, bạn nên hạn chế những thực phẩm dưới đây để tránh làm tổn thương vùng cổ họng:

• Nước đá;
• Thức uống nhiều caffein, chất kích thích;
• Thực phẩm cay nóng;
• Thực phẩm nhiều dầu mỡ;
• Thực phẩm nhiều đường, nhiều muối;
• Thực phẩm khô, cứng như đồ sấy khô, các loại hạt;
• Thực phẩm sống như gỏi cá, rau sống, sushi,…

4.4. Thói quen có lợi cho sức khỏe giúp tăng sức đề kháng và giảm đau họng

Để hỗ trợ quá trình điều trị và phòng ngừa đau rát họng, việc xây dựng những thói quen sinh hoạt lành mạnh không chỉ giúp cổ họng mau chóng hồi phục mà còn giúp tăng cường sức đề kháng tổng thể, ngăn ngừa bệnh tái phát. Những thói quen có lợi bao gồm:

• Hạn chế nói cho đến khi triệu chứng đau họng cải thiện.
• Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để giữ độ ẩm cho đường hô hấp và giúp loại bỏ chất nhầy.
• Có chế độ ăn uống điều độ khoa học, tránh để bụng quá đói hoặc ăn quá no, không nên nằm ngay khi vừa ăn xong để tránh trào ngược dạ dày – một trong những tác nhân gây đau họng.
• Ngủ đủ giấc 7-8 giờ mỗi đêm và ngủ sớm trước 23 giờ để cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng bằng các biện pháp như thiền, tắm nước ấm, kết hợp với các liệu pháp thư giãn
• Tập thể dục đều đặn ít nhất mỗi ngày 30 phút, mỗi tuần 5 ngày giúp cải thiện tuần hoàn máu, thư giãn cơ thể, nâng cao sức khỏe tổng thể.
• Thực hiện các bài tập tốt cho phổi.
• Tránh ở trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi hoặc hóa chất. Đảm bảo cho nhà ở và nơi làm việc luôn sạch sẽ, thoáng khí.
• Sử dụng máy lạnh hợp lý.
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt cổ họng trong môi trường hay thời tiết lạnh.
• Không hút thuốc lá.

5. Phòng ngừa đau họng

Để giảm thiểu nguy cơ bị đau rát họng và tăng cường sức đề kháng, bạn có thể áp dụng một số biện pháp dưới đây:

• Rửa tay thường xuyên, sau khi hắt hơi hoặc ho, sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn;
• Tránh tiếp xúc và sử dụng chung thức ăn, nước uống, đồ cá nhân với người bệnh;
• Tránh hắt hơi hoặc ho nơi công cộng, có thể ho vào khăn giấy sau đó vứt đi. Khi cần thiết, người bệnh nên hắt hơi vào khuỷu tay;
• Đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt vào những mùa có phấn hoa gây dị ứng, hoặc tránh những nơi có nguồn lây nhiễm viêm phổi, viêm phế quản,…
• Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, khi không có xà phòng và nước có thể sử dụng các chất khử trùng có chứa cồn để thay thế cho việc rửa tay;
• Tiêm vắc xin phòng cúm và các bệnh lý có thể gây viêm họng;
• Thăm khám sức khỏe định kỳ,…

Hầu hết tình trạng ho, đau rát họng nhiều đều xuất phát từ các bệnh lý đường hô hấp, đặc biệt là viêm phế quản, viêm phổi,… Do vậy, bạn có thể áp dụng phương pháp bổ phổi để giúp tăng cường sức khỏe đường hô hấp, hỗ trợ phòng tránh các bệnh lý đường hô hấp nói chung và tình trạng đau họng nói riêng. Bạn có thể tham khảo các biện pháp bổ phổi dưới đây để giúp phổi khỏe mạnh, hoạt động tốt:

• Thảo dược: Một số loại cây thuốc từ lâu đã được tin dùng trong Đông y như Thiên môn đông, Tỳ bà diệp, Trần bì, Tang diệp, Cát cánh, Tía tô,… có khả năng ức chế nhiễm trùng phổi, giảm ho, dịu họng.
• Chế độ ăn uống: Bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng, vitamin C, thực phẩm có tác dụng kháng viêm, chống oxy hóa để tăng cường sức đề kháng.
• Sử dụng sản phẩm bảo vệ sức khỏe phổi: Bạn nên lựa chọn các sản phẩm có công dụng hỗ trợ tăng cường chức năng phổi, giúp thanh lọc và thải độc cho phổi, đồng thời ngăn ngừa những bệnh lý của đường hô hấp. Một trong những sản phẩm bổ phổi được nhiều người tin dùng hiện nay là Thiên Môn Bổ Phổi Bình Đông. Sản phẩm là sự kết hợp của 9 loại thảo dược thiên nhiên giúp bổ phổi, hỗ trợ điều trị tình trạng đau rát họng, ho khan, ho có đờm, ho hen, khàn tiếng,…Tìm hiểu thêm về các phương pháp bổ phổi và những lưu ý cần thiết tại đây.

6. Tổng kết

Đau họng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, thường là triệu chứng của các bệnh về hô hấp hoặc có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm. Để cải thiện tình trạng đau họng, bên cạnh việc áp dụng các biện pháp điều trị, bạn có thể sử dụng các mẹo dân gian kết hợp với thay đổi lối sống để nâng cao hiệu quả. 

Nếu bạn đang gặp phải tình trạng đau rát họng, bạn có thể tham khảo sử dụng sản phẩm Thiên Môn Bổ Phổi Bình Đông và Viên Ngậm Thảo Mộc Ho Thiên Môn. Với thành phần hoàn toàn từ thảo dược thiên nhiên, đây là giải pháp an toàn, giúp hỗ trợ giảm triệu chứng đau họng hiệu quả.