Viêm họng là một chứng bệnh hô hấp phổ biến ở mọi lứa tuổi và thường khởi phát chủ yếu vào thời điểm giao mùa. Bệnh gây ra các triệu chứng đau rát cổ họng, cơ thể mệt mỏi, khó chịu,… Viêm họng thường không quá nghiêm trọng và có thể được chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu chủ quan và chậm trễ trong điều trị, bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính và gây ra nhiều biến chứng không mong muốn như: viêm họng hạt, viêm phế quản, viêm phổi, nhiễm trùng huyết, suy hô hấp,… Vậy đâu là nguyên nhân gây ra tình trạng này và các phương pháp điều trị, phòng ngừa viêm họng hiệu quả là gì? Mời bạn đọc tìm hiểu câu trả lời trong bài viết sau đây của Dược Bình Đông nhé!
1. Đôi nét về bệnh viêm họng
Viêm họng là tình trạng lớp niêm mạc hầu họng bị viêm nhiễm. Người bệnh sẽ có cảm giác đau rát ở cổ họng, đặc biệt là khi uống nước, nuốt thức ăn hoặc nói chuyện. Thông thường, bệnh hoàn toàn có thể tự khỏi sau 1 – 2 tuần mà không cần dùng thuốc.
1.1. Đối tượng dễ bị viêm họng
Viêm họng là căn bệnh phổ biến ở mọi lứa tuổi, nhưng chủ yếu khởi phát ở các nhóm đối tượng: trẻ nhỏ, người ở vùng khí hậu khô lạnh hoặc vùng có không khí ô nhiễm, người có cổ họng nhạy cảm.
1.2. Phân loại viêm họng
Dựa vào tình trạng và mức độ viêm, bệnh viêm họng được chia thành 3 loại:
- Viêm họng cấp tính: Là tình trạng viêm diễn ra trong khoảng thời gian ngắn kéo dài từ 1 – 2 tuần và thường do virus gây ra. Nếu tình trạng này không được điều trị dứt điểm và đúng cách thì bệnh rất dễ chuyển biến sang viêm họng mãn tính.
- Viêm họng mãn tính: Là tình trạng viêm kéo dài dai dẳng và tái phát nhiều lần, gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Viêm họng mãn tính có 4 thể bao gồm: viêm họng xuất huyết, viêm họng sung huyết, viêm họng mãn tính quá phát, viêm họng teo.
- Viêm họng hạt: Là tình trạng viêm họng mãn tính quá phát, dẫn đến tế bào lympho ở thành sau họng tăng sinh quá mức và sưng to như các hạt đậu. Các mô lympho tăng sinh này bị mất chức năng miễn dịch nên rất dễ bị viêm nhiễm.
Theo các bác sĩ chuyên khoa, viêm họng không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu chủ quan để bệnh kéo dài hoặc điều trị không đúng cách, người bệnh không chỉ gặp khó khăn trong sinh hoạt mà còn có thể gánh chịu những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe:
- Viêm họng có thể hình thành khối mủ trong họng khiến cho hơi thở có mùi khó chịu.
- Trường hợp viêm họng liên cầu tan huyết có thể khiến cơ thể dễ bị nhiễm khuẩn huyết gây viêm thận, viêm tim.
- Viêm họng có thể dẫn đến viêm phế quản, viêm xoang mũi, viêm phổi thùy, áp xe phổi, viêm tai giữa cấp,…
Do vậy, người bệnh không nên chủ quan khi mắc bệnh viêm họng và cần gặp bác sĩ để thăm khám nhằm tránh các biến chứng nguy hiểm.
2. Triệu chứng viêm họng
Khi bị viêm họng, bạn sẽ có những triệu chứng điển hình như:
- Cảm giác khó chịu, khô ngứa và đau rát vùng cổ họng; amidan sưng vướng víu; ho khan.
- Gặp khó khăn khi nuốt, thậm chí nuốt nước bọt hay uống nước cũng đều có cảm giác đau rát họng, ăn không ngon.
- Trong họng có tiết dịch. Ban đầu, dịch tiết ít và có màu trong; nhưng càng để lâu thì dịch tiết ra càng nhiều và đặc, sẫm màu. Chính vì thế mà người bệnh cũng hay bị khàn tiếng, thậm chí là mất tiếng, phải thường xuyên hắng giọng hoặc khạc đờm để tống dịch tiết ra ngoài.
- Họng mẫn cảm dễ khiến cho người bệnh có cảm giác buồn nôn.
- Viêm họng thường đi kèm với tình trạng sổ mũi, đau nửa đầu, sốt nhẹ, nhức mỏi cơ thể. Nếu để bệnh kéo dài, người bệnh cũng có thể bị ù tai hoặc nhức tai.
- Khi soi họng có thể thấy lớp niêm mạc vách họng xung huyết, đỏ thẫm, xung quanh vùng vách họng sau xuất hiện nhiều mụn nhỏ và mạch máu nổi rõ. Trên bề mặt niêm mạc họng có khi có chất nhầy hoặc mủ tiết.
Tuy nhiên, khi thấy ngứa họng có triệu chứng nặng ngoài tầm kiểm soát, người bệnh nên nhanh chóng tới gặp bác sĩ, cụ thể:
- Đau rát cổ họng và khàn tiếng kéo dài trong nhiều ngày nhưng không có dấu hiệu thuyên giảm.
- Cảm thấy khó thở, đau đớn.
- Trong nước bọt và đờm có lẫn máu.
- Sốt cao trên 39°C.
3. Nguyên nhân gây viêm họng
Để có được phương pháp điều trị viêm họng phù hợp nhất, trước tiên bạn cần phải nắm được nguyên nhân. Dưới đây là một số nguyên nhân gây viêm họng phổ biến:
3.1. Nguyên nhân do virus, vi khuẩn
Theo thống kê, khoảng 80% các ca viêm họng là do các loại virus gây nên như: virus cúm A, virus cúm B, coronavirus, parainfluenza virus,…. Ngoài ra một số loại vi khuẩn cũng có khả năng cao gây viêm họng như: phế cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn và đặc biệt là liên cầu khuẩn β tan huyết trong nhóm A có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
3.2 Nguyên nhân do bệnh lý
- Bệnh lý tai mũi họng: Tai – mũi – họng là những bộ phận liên quan mật thiết với nhau. Do đó, khi tai hoặc mũi mắc bệnh thì virus, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập lan sang vùng họng và gây viêm họng.
- Bệnh lý răng miệng: Các vấn đề như sâu răng, viêm lợi,… thường là yếu tố nguy cơ gây bệnh do virus, vi khuẩn dễ lây lan xuống vùng họng và gây viêm.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Bệnh gây ra cảm giác nóng ở ngực do axit từ dạ dày tràn vào thực quản và gây khó chịu ở cổ họng.
- HIV: Những người nhiễm HIV thường có hệ thống miễn dịch suy yếu nên dễ bị nhiễm trùng cổ họng hoặc viêm họng mãn tính.
3.3. Nguyên nhân môi trường
- Do môi trường không khí hanh khô hoặc lạnh có thể làm cho cổ họng ngứa ngáy, tiết ít nước bọt làm khoang miệng và vùng họng bị khô.
- Ngoài ra, khói bụi, ô nhiễm không khí hoặc nhiệt độ thay đổi đột ngột cũng khiến cơ thể không thích nghi kịp và có nguy cơ mắc bệnh viêm họng rất cao.
3.4. Nguyên nhân khác
- Các chất kích thích như: thuốc lá, rượu bia, thuốc xịt chứa hóa chất, đồ ăn cay nóng,… có thể làm cháy lớp lót niêm mạc họng, từ đó dẫn đến viêm họng.
- Một số tác động gây căng cơ trong cổ họng như: la hét, hát và nói to trong một thời gian dài mà không nghỉ ngơi, mắc dị vật hoặc va chạm mạnh vào vùng họng,… sẽ khiến vùng họng bị tổn thương gây đau rát, dẫn đến viêm họng.
- Hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng với các tác nhân gây dị ứng như khói bụi, phấn hoa, lông thú cưng,… có thể gây ra các triệu chứng viêm họng như hắt hơi, ngứa cổ họng, nghẹt mũi, chảy nước mắt,…
4. Chẩn đoán viêm họng
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng của bệnh viêm họng, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành kiểm tra cổ họng để xem niêm mạc vòm họng có xuất hiện các mảng trắng hoặc xám, sưng tấy và đỏ hay không. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ chạm vào hai bên cổ và dưới dái tai để kiểm tra sưng hạch bạch huyết.
Tùy vào tình trạng viêm họng, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện một số xét nghiệm như:
- Nuôi cấy mẫu mô: Trong trường nghi ngờ bạn bị ngứa họng có liên quan đến liên cầu khuẩn, bác sĩ có thể chỉ định tiến hành quết mẫu dịch tiết từ cổ họng của người bệnh.
- Xét nghiệm máu: Nếu nghi ngờ người bệnh bị viêm họng do một nguyên nhân khác, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu. Phương pháp này giúp xác định được người bệnh có bị bạch cầu đơn nhân hay không.
Chẩn đoán lâm sàng và kết quả xét nghiệm là cơ sở giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây bệnh, từ đó đưa ra phương án điều trị hợp lý và tốt nhất cho người bệnh.
5. Điều trị viêm họng
Hiện nay có rất nhiều cách điều trị ngứa họng hiệu quả. Tùy vào nguyên nhân và tình trạng của bệnh lý mà mỗi người sẽ có những phương pháp điều trị viêm họng phù hợp.
5.1. Đông Y
Bạn có thể tham khảo một số bài thuốc Đông y trị viêm họng sau đây:
Bài thuốc 1:
- Chuẩn bị: 15g Chỉ xác, 15g Đẳng sâm, 15g Tạng thanh quả, 12g Mộc hương, 11g An nam tử, 10g Hoàng kỳ, 10g Đương quy, 8g Bạch truật, 9g Chích thảo, 9g Bách hợp, 8g Ngọc trúc, 6g Trần bì.
- Thực hiện: Đem tất cả các nguyên liệu trên sắc lấy nước thuốc, mỗi ngày uống 1 thang.
Bài thuốc 2:
- Chuẩn bị: 15g Nhục quế, 12g Chế phụ tử, 12g Huyền sâm, 11g Mạch môn, 11g Thục địa, 10g Sơn dược, 10g Trạch tả, 9g Sơn thù, 9g Bạch thược, 8g Phục linh, 8g Đan bì.
- Thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc 3:
- Chuẩn bị: 13g Sơn thù, 12g Sinh địa, 12g Huyền hồ, 12g Trạch tả, 10g Kỷ tử, 10g Đan bì, 10g Sa sâm, 9g Sơn dược, 8g Phục linh, 8g Cúc hoa, 8g Mạch môn.
- Thực hiện: Đem tất cả các nguyên liệu trên sắc lấy nước, mỗi ngày uống 1 thang.
Bài thuốc 4:
- Chuẩn bị: 15g Huyền sâm, 15g Đào nhân, 12g Sài hồ, 12g Hồng hoa, 10g Chỉ xác, 10g Xuyên khung, 10g Xích thược, 10g Cát cánh, 10g Cam thảo, 9g Đương quy.
- Thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc lấy nước, mỗi ngày uống 1 thang.
Bài thuốc 5:
- Chuẩn bị: 15g Sinh địa, 15g Đương quy, 15g Đẳng sâm, 10g Bạch truật, 10g Phục linh, 10g Đan bì, 6g Chích thảo, 3g Thăng ma, 3g Hoàng liên.
- Thực hiện: Đem các vị thuốc trên sắc lấy nước, mỗi ngày dùng 1 thang.
Bài thuốc 6:
- Chuẩn bị: 30g Bồ công anh, 15g Thái tử sâm, 15g Thốn đông, 12g Sinh địa, 12g Đương quy, 12g Sa sâm, 12g Cát cánh, 12g Kỷ tử, 9g Cam thảo, 9g Mộc hồ điệp, 9g Xuyên luyện tử.
- Thực hiện: Đem các dược liệu này sắc lấy nước uống 1 thang/ ngày.
Lưu ý, các bài thuốc Đông y trị viêm họng đều có những ưu và yếu điểm nhất định. Chính vì vậy, trước khi lựa chọn điều trị bệnh bằng giải pháp này, người bệnh cần cân nhắc kỹ lưỡng. Tốt hơn hết, bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ/thầy thuốc để có cách điều trị an toàn và hiệu quả nhất.
5.2. Tây Y
Tùy thuộc vào nguyên nhân và triệu chứng của bệnh, bác sĩ chuyên khoa sẽ kê thuốc phù hợp với tình trạng người bệnh, cụ thể như sau:
- Thuốc kháng sinh: Được kê đơn cho người bệnh bị viêm họng do nhiễm vi khuẩn. Lưu ý, kháng sinh không có tác dụng với trường hợp viêm họng khởi phát do virus. Vì thế, người bệnh không được tự ý dùng thuốc mà cần có sự chỉ định của bác sĩ.
- Thuốc giảm đau: Giúp cải thiện các triệu chứng đau rát cổ họng do bệnh gây ra, phổ biến nhất là các thuốc chứa paracetamol.
- Thuốc chống viêm: Cải thiện tình trạng viêm và một số triệu chứng đi kèm như: nghẹn vướng khi nuốt, cổ họng nóng rát, khó chịu,…
- Một số loại thuốc khác: Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc khác như: thuốc long đờm, thuốc thông mũi, thuốc kháng histamin H1, thuốc trị ho,…
Lưu ý, nếu sử dụng thuốc tây không đúng liều lượng có thể dẫn tới kháng thuốc, lờn thuốc hoặc gặp tác dụng phụ. Thậm chí, nếu sử dụng trong thời gian dài còn có thể gây suy gan, suy thận và tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Chính vì vậy, người bệnh tuyệt đối không được tự ý sử dụng khi chưa có sự chỉ dẫn của bác sĩ.
5.3. Tại nhà
Với trường họng viêm họng ở mức độ nhẹ, người bệnh cũng có thể tự chữa tại nhà, cụ thể như sau:
Thường xuyên súc miệng với nước muối ấm
Súc miệng với nước muối ấm giúp xoa dịu cơn đau rát cổ họng một cách nhanh chóng. Khi bị đau rát họng, ít nhất mỗi giờ bạn nên súc miệng một lần với khoảng 5g muối hòa trong 237ml nước lọc.
Uống trà pha mật ong, chanh
Trà và mật ong được xem là những “thần dược” giúp xoa dịu những cơn đau, ngứa cổ họng nhanh chóng. Cách làm rất đơn giản, bạn chỉ cần cho 1 thìa mật ong khuấy đều trong chén trà và vắt 1 nửa quả chanh.
Dùng đồ uống nóng
Sử dụng đồ uống nóng như nước chanh nóng cũng là cách giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh viêm họng.
Vỏ xoài và nước lọc
Bạn hãy pha 10ml nước vỏ xoài với 125ml nước lọc đun sôi để nguội và dùng hỗn hợp này để súc miệng hàng ngày.
Bột quế, hạt tiêu và mật ong
Dùng 1 thìa bột quế đun và 2 thìa mật ong đun với 1 cốc nước, thêm một chút hạt tiêu sẽ giúp bạn nhanh chóng khắc phục tình trạng viêm họng.
Nghệ
Lấy nửa cốc nước nóng pha thêm một ít muối vào. Sau đó, cho thêm nửa thìa bột nghệ rồi khuấy đều và mỗi ngày uống 1 lần. Đây cũng là cách giúp bảo vệ họng khỏi bị viêm nhiễm rất hiệu quả.
Gừng
Lấy 1 thìa nước gừng và 1 thìa mật ong trộn với nhau thành một hỗn hợp và có thể dùng được luôn. Sau đó, bạn có thể uống một cốc sữa nóng để giảm ho và cải thiện các vấn đề về họng.
Tắm hoặc xông nước nóng
Bạn có thể xoa dịu chứng đau cổ họng bằng cách hít nhiều hơi nước trong lúc tắm nước nóng hoặc xông nước nóng. Làm như vậy mỗi lần khoảng 5 phút, có thể cách mỗi giờ làm một lần đến khi nào cảm giác đau họng thuyên giảm.
6. Phòng ngừa và chăm sóc bệnh viêm họng
Viêm họng là một bệnh lý khá phổ biến và có thể xuất hiện ở bất cứ ai. Do vậy, để phòng tránh các rủi ro không mong muốn, tốt nhất bạn đọc nên chủ động chăm sóc cơ thể và có các biện pháp phòng ngừa bệnh:
- Hạn chế tiếp xúc với những ai đang bị viêm họng hoặc mắc các bệnh về đường hô hấp. Sát khuẩn tay sạch sẽ sau khi tiếp xúc với người bệnh, sau khi ho, hắt hơi, trước và sau khi ăn.
- Nói không với các chất kích thích, thuốc lá hoặc rượu bia.
- Vệ sinh môi trường sống và môi trường làm việc thường xuyên.
- Vệ sinh răng miệng và cổ họng hằng ngày. Đảm bảo duy trì đánh răng 2 lần mỗi ngày, thay bàn chải sau chu kỳ 3 tháng. Súc miệng bằng nước muối sinh lý mỗi sáng thức dậy và mỗi tối trước khi ngủ.
- Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người hoặc khi làm việc trong môi trường ô nhiễm, nhiều bụi bẩn.
- Hạn chế ăn các loại đồ ăn cứng, đồ ngọt, lạnh hoặc cay.
- Hạn chế uống nước đá, bật điều hòa quá lạnh, sử dụng quạt gió vào thẳng đầu và đường thở, tắm ngay sau khi đi nắng về.
- Thường xuyên luyện tập thể thao và bổ sung dinh dưỡng như các món ăn bổ phổi, các thực phẩm tốt cho phổi một cách khoa học để nâng cao sức đề kháng.
- Luôn giữ ấm cho cơ thể, nhất là vùng mũi và cổ khi trời trở lạnh hoặc giao mùa. Tắm bằng nước ấm, tránh gió lùa và nhanh chóng lau khô người ngay sau khi tắm.
- Nếu bị viêm mũi, viêm amidan, viêm xoang,… người bệnh cần điều trị sớm để tránh bệnh lây lan qua các bộ phận liên quan như họng.
7. Tổng kết
Viêm họng là bệnh hô hấp khá phổ biến và có thể dễ dàng điều trị dứt điểm. Mặc dù viêm họng có khả năng tự khỏi, nhưng cũng có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính hoặc gây ra các biến chứng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Chính vì thế, người bệnh không nên chủ quan mà cần đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị khi các triệu chứng đã biểu hiện rõ ràng.
Để hỗ trợ tình trạng viêm họng được hồi phục nhanh chóng, bạn có thể sử dụng thuốc bổ phổi hoặc các sản phẩm bảo vệ sức khỏe phổi chẳng hạn như Thiên Môn Bổ Phổi 280ml (dành cho người từ 11 tuổi trở lên). Sản phẩm đến từ Dược Bình Đông – một thương hiệu nổi tiếng với hơn 70 năm không ngừng nỗ lực tìm tòi và phát triển nhằm đem đến cho người tiêu dùng những sản phẩm chất lượng và hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả nhất.
Thiên Môn Bổ Phổi là sự kết hợp của các loại thảo dược thiên nhiên an toàn, lành tính gồm: Thiên môn đông, Trần bì, Bạc hà, Bình vôi, Bách bộ, Gừng, Tang bạch bì, Kinh giới và Atiso. Sản phẩm có công dụng hỗ trợ giảm các triệu chứng ho, nhất là ho có đờm, ho lâu ngày không khỏi, ho nhiều về đêm đau rát họng và khàn tiếng do bệnh viêm họng gây ra.
Dược Bình Đông cũng cho ra đời phiên bản Thiên Môn Bổ Phổi 90ml dành cho trẻ em từ 3 – 10 tuổi. Sản phẩm được bào chế từ các loại thảo dược tốt cho sức khỏe hô hấp giúp bổ phổi của trẻ như: Bạc hà, Trần bì, Cát cánh, Tang diệp, Kinh giới, Tỳ bà diệp, Tang bạch bì, Tô tử và Mạch môn. Sự kết hợp của các dược liệu này giúp hỗ trợ giảm các triệu chứng ho, tăng tiết đờm, khàn tiếng, hắt hơi, chảy nước mũi và nghẹt mũi khi trẻ bị viêm họng.
Nếu bạn đang quan tâm đến các sản phẩm trên, vui lòng liên hệ với Dược Bình Đông qua hotline 028.39.808.808 hoặc gửi yêu cầu về email: info@binhdong.vn để được tư vấn và hỗ trợ nhanh nhất.
