Đinh lăng được biết đến như “Nhân sâm dành cho người nghèo” với nhiều công dụng tuyệt vời như chữa tắc tia sữa, mề đay mẩn ngứa, thấp khớp, tăng cường sinh lý,…Trong bài viết này, Dược Bình Đông muốn chia sẻ đến bạn một số đặc điểm, công dụng, các bài thuốc và cách sử dụng Đinh lăng giúp mang lại hiệu quả tốt nhất. Bạn đọc hãy cùng theo dõi nội dung dưới đây để bổ sung thêm thông tin về vị thuốc này nhé.
1. Giới thiệu về cây Đinh lăng
Đinh lăng có tên khoa học là Polyscias fruticosa (L.) Harms., thuộc họ Nhân sâm (Araliaceae). Đinh lăng còn có một số tên gọi khác như Đinh lăng lá nhỏ, cây Gỏi cá, Nam Dương sâm,…
Đặc điểm của cây Đinh lăng
Đinh lăng là loại cây nhỏ có thân nhẵn, cao trung bình khoảng 0.8-1.5m, ít phân nhánh, tán xanh tốt quanh năm.
Lá Đinh lăng là loại lá kép lông chim, mọc so le; các lá chét có khía răng nhọn, đôi khi chia thùy; góc lá có bẹ to, vò ra có mùi thơm nhẹ.
Cụm hoa Đinh lăng mọc thành chùy ngắn, có nhiều tán ở ngọn thân; hoa nhỏ màu trắng xám hoặc lục nhạt; đài và tràng có 5 thùy; nhị 5.
Quả Đinh lăng là quả dẹt, hình trứng, kích thước khoảng 3-4mm.
Đinh lăng gồm nhiều chủng loại rất phong phú như: Đinh lăng lá tròn, Đinh lăng lá ráng, Đinh lăng lá to, Đinh lăng trổ hay Đinh lăng viền bạc. Tuy nhiên, loại được sử dụng làm thuốc chỉ có Đinh lăng lá nhỏ.
Phân bố, thu hái
Đinh lăng phân bố rải rác ở các vùng cận nhiệt đới và nhiệt đới trên thế giới, ngay cả ở những đảo ở khu vực Thái Bình Dương. Ở nước ta, Đinh lăng đã được trồng từ lâu đời, thường được dùng với mục đích làm thuốc và làm cảnh.
Bộ phận dùng làm thuốc
Người ta tận dụng hầu như mọi bộ phận của cây Đinh lăng để làm thuốc, từ thân, lá, cành cho đến rễ củ. Tùy từng bộ phận sẽ có cách sơ chế, chế biến và bảo quản khác nhau:
- Rễ Đinh lăng: Người ta chọn thu hái những rễ của những cây Đinh lăng từ 3 năm tuổi trở lên để đảm bảo rễ đủ mềm và chứa nhiều hoạt chất. Sau khi rũ sạch đất cát thì đem cắt bỏ gốc thân và rửa sạch. Phần rễ chính (rễ to) sẽ được dùng dao tách lấy vỏ rễ và bỏ đi phần gỗ; rễ phụ (rễ con) thì sẽ được sử dụng toàn bộ. Sau đó, đem thái mỏng, phơi hoặc sấy lửa nhẹ đến khô để đảm bảo mùi thơm và phẩm chất của vị thuốc. Khi sử dụng có thể để nguyên hoặc đem tẩm rượu gừng rồi sao qua, sau đó tẩm mật ong rồi sao thơm.
- Thân, lá, cành Đinh lăng: có thể thu hái quanh năm, sau đó dùng tươi hoặc phơi/sấy khô rồi sử dụng.
Sau khi phơi khô, dược liệu sẽ được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm; nhờ đó có thể hạn chế ẩm mốc hay biến chất vị thuốc này.
2. Công dụng của cây Đinh lăng
Đinh lăng là một vị thuốc quen thuộc, với những công dụng tuyệt vời nên được sử dụng nhiều trong Đông y cũng như trong Y học hiện đại. Cùng Dược Bình Đông tìm hiểu những tác dụng của cây thuốc này trong nội dung dưới đây nhé.
2.1. Công dụng của Đinh lăng theo Tây y
Theo kết quả của một số nghiên cứu khoa học cho biết trong thành phần của cây Đinh lăng có chứa đến 8 loại Saponin oleanane. Trong rễ Đinh lăng chứa nhiều Saponin tương tự như trong Sâm. Bên cạnh saponin, trong Đinh lăng còn chứa nhiều vitamin cũng như 20 loại axit amin cần thiết với cơ thể. Một số loại axit amin thiết yếu có thể kể đến như: cysteine, methionine hay lyzin.
Mỗi bộ phận của Đinh lăng đều mang những công dụng đặc trưng:
- Thân và rễ của Đinh lăng có khả năng giúp tăng cường tuần hoàn máu, khí huyết lưu thông tốt hơn.
- Lá có tác dụng giải độc, chống dị ứng, chữa ho ra máu, hết kiết lỵ.
Học viện Quân sự Việt Nam có nghiên cứu về dung dịch cao Đinh lăng cho thấy tác dụng hoạt hóa vỏ não nhẹ và có tính đồng bộ, khả năng tiếp nhận và tích hợp của hệ thần kinh đều tốt hơn.
Một số nghiên cứu của Việt Nam cũng cho thấy bột rễ cây hay dịch chiết rễ Đinh lăng giúp tăng khả năng chịu đựng trong điều kiện nóng ẩm của cơ thể người, kết quả tốt hơn sử dụng Vitamin C hay chè giải nhiệt.
Một thử nghiệm của Viện Bảo vệ sức khỏe người cao tuổi với thuốc bổ từ rễ Đinh lăng, mật ong và sữa ong chúa cho thấy tác dụng tăng cân tốt, dễ ngủ, ăn ngon miệng, giảm mệt mỏi, giảm cholesterol, tăng lực cơ.
2.2. Công dụng của Đinh lăng theo Đông y
Đinh lăng theo Y học cổ truyền được biết là cùng họ với Tam thất, Nhân sâm. Theo một số kinh nghiệm dân gian, phần rễ Đinh lăng được sử dụng làm thuốc cho phụ nữ ít sữa sau sinh, các trường hợp mụn nhọt sưng to đau nhức, sưng tấy, kiết lỵ hay ho, ho ra máu,… Một số đặc điểm của vị thuốc này theo Đông y như sau:
- Tính vị: Vị ngọt, tính bình
- Quy kinh: Phế, Thận, Tỳ
- Công dụng: Bổ khí, lợi sữa, giải độc
- Chủ trị: Dùng trong các trường hợp bị suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, kém phát dục, tiêu hóa kém, ngủ kém; giúp lợi sữa, giải độc.
3. Gợi ý một số bài thuốc trị bệnh từ cây Đinh lăng
3.1. Chữa ho mãn tính
- Thành phần: 8g rễ Đinh lăng, 8g Nghệ vàng, 8g Đậu săng, 8g Rau tần, 8g Bách bộ, 8g Tang bạch bì, 4g Gừng khô.
- Cách dùng: Sắc với 500ml nước đến còn 250ml, chia thành 2 lần uống trong ngày và uống khi còn nóng.
3.2. Chữa đau nhức xương khớp do thấp khớp
- Thành phần: 12g rễ Đinh lăng, 8g Thiên niên kiện, 8g Cỏ xước, 8g Hà thủ ô, 8g Huyết rồng, 8g Cối xay, 4g Quế chi, 4g Trần bì.
- Cách dùng: Đem các vị thuốc trên (trừ Quế chi) sắc với nước, đến khi sôi thì cho Quế chi vào. Chia thành 2 lần uống trong ngày và uống khi còn nóng.
3.3. Chữa đau thắt lưng, mỏi khớp gối
- Thành phần: 20-30g thân cành của cây Đinh lăng kết hợp cùng cây Cam thảo đất, rễ cây Xấu hổ, Cúc tần.
- Cách dùng: Sắc lấy nước, chia thành 3 lần uống trong ngày.
3.4. Chữa bệnh viêm gan
- Thành phần: 12g rễ Đinh lăng, 12g rễ Cỏ tranh, 12g Biển đậu, 8g Nghệ.
- Cách dùng: Sắc uống mỗi ngày 1 thang, uống đều đặn cho đến khi hết bệnh.
3.5. Chữa sỏi thận gây bí tiểu, đau bụng
- Thành phần: 40g lá Đinh lăng, 40g Xấu hổ tía, 30g Rau ngổ, 24g Râu bắp, 20g Xa tiền thảo.
- Cách dùng: Sắc uống mỗi ngày 1 thang
3.6. Bồi bổ sức khỏe, tiêu thực
- Thành phần: 100g rễ Đinh lăng khô.
- Cách dùng: Tán nhỏ dược liệu trên rồi đem ngâm cùng 1 lít rượu 30 độ trong 10 ngày. Lắc đều lọ vài ngày 1 lần để tránh đóng cặn. Dùng ngày 2 lần, mỗi lần 10ml trước ăn.
3.7. Chữa mất ngủ, suy giảm trí nhớ, mất tập trung
- Thành phần: 24g lá Đinh lăng, 20g Lá vông, 20g Tang diệp, 16g Liên nhục, 12g Tâm sen.
- Cách dùng: Sắc với 400ml nước đến còn 150ml, chia thành 2 lần uống trong ngày và uống khi còn nóng.
3.8. Chữa tắc tia sữa, vú căng nóng
- Thành phần: 30-35g rễ Đinh lăng.
- Cách dùng:. Sắc lấy 250ml nước thuốc và duy trì uống liên tục trong 2-3 ngày.
4 . Một số lưu ý khi sử dụng cây Đinh lăng
Đinh lăng là vị thuốc có nhiều công dụng tuyệt vời. Tuy nhiên, để sử dụng thuốc hiệu quả và an toàn, bạn cần lưu ý 1 số điều sau:
- Mặc dù Đinh lăng có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe nhưng cần được sử dụng với liều lượng hợp lý, tránh lạm dụng. Vì trong rễ Đinh lăng chứa nhiều Saponin có thể phá hủy hồng cầu; liều cao Đinh lăng có thể gây say thuốc, chán ăn mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy. Việc lạm dụng dược liệu này quá mức có thể dẫn đến ngộ độc với các biểu hiện thường gặp như xung huyết gan, tim, phổi, dạ dày, ruột và rối loạn dinh dưỡng.
- Chỉ nên dùng từ 10 đến 20 gam Đinh lăng khô mỗi ngày.
- Nên sử dụng Đinh lăng từ 3 năm tuổi trở lên để đảm bảo dược tính.
- Ngoài sử dụng các bài thuốc từ Đinh lăng để chữa bệnh, các món ăn từ lá Đinh lăng cũng có thể dùng để hỗ trợ chữa bệnh, bồi bổ sức khỏe.
- Trước khi sử dụng cần hỏi ý kiến các chuyên gia.
5. Tổng kết
Qua bài viết trên, Dược Bình Đông đã giới thiệu đến bạn đọc vị thuốc Đinh lăng với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe và được ví như “Nhân sâm của người nghèo”. Một số công dụng quý của Đinh lăng có thể kể đến như giảm đau nhức xương khớp, thấp khớp, chữa tắc tia sữa, nổi mề đay, nổi mẩn đỏ, chữa mất ngủ, suy giảm trí nhớ, bồi bổ sức khỏe,… Hy vọng sau bài viết này, bạn đọc sẽ có thêm thông tin về vị thuốc này và sử dụng đúng cách dưới sự tư vấn của chuyên gia để đạt được hiệu quả chữa bệnh hay bồi bổ sức khỏe tốt nhất cho bản thân và gia đình.
Để tham khảo thêm về Đinh lăng cũng như các thông tin sức khỏe khác, bạn đọc có thể truy cập vào website của Dược Bình Đông. Dược Bình Đông, với hơn 70 năm hình thành và phát triển, luôn không ngừng kết hợp công nghệ hiện đại cùng những tinh hoa thảo dược tự nhiên để tạo ra các sản phẩm tiên tiến mang lại hiệu quả phục vụ cho sức khỏe cộng đồng. Hiện nay, một số sản phẩm chăm sóc sức khỏe của Dược Bình Đông được nhiều gia đình tin dùng có thể kể đến như:
Bát Tiên Bình Đông là sự kết hợp của 10 loại thảo dược thiên nhiên quý. Sản phẩm này không chỉ giúp bồi bổ, nâng cao sức khỏe, mà còn hỗ trợ ăn ngon miệng, ngủ sâu giấc hơn. Sản phẩm nhận được công nhận, đánh giá cao từ người dùng.
Thảo Linh Tiên kết hợp các thảo dược tự nhiên: Tang thầm, Dây đau xương, Kê huyết đằng, Đảng Sâm, Đỗ Trọng, Mộc qua, Ngưu Tất, Cốt toái bổ, Độc Hoạt. Sản phẩm này mang lại hiệu quả giảm đau nhức xương khớp, chân tay tê mỏi do viêm đa khớp, phong thấp, bệnh thoái hóa khớp.
Bổ Thận Bình Đông là sự kết hợp giữa các loại thảo dược như Ngưu Tất, Phá Cố Chỉ, Đỗ trọng, Thỏ Ty Tử, Cẩu Tích, Độc hoạt, Đương Quy, Thục Địa. Sản phẩm này giúp bổ thận dương, giảm các triệu chứng như tiểu đêm nhiều lần, mỏi gối, đau lưng,… do thận hư thận yếu.
Dược Bình Đông mang đến những sản phẩm có nguồn gốc hoàn toàn từ thảo dược tự nhiên an toàn, lành tính. Nếu bạn đọc quan tâm đến các sản phẩm của công ty thì vui lòng liên hệ tới hotline (028)39 808 808 để được tư vấn viên của Dược Bình Đông hỗ trợ nhanh nhất nhé!
