Ngưu tất là loài thảo dược quý được dùng trong rất nhiều bài thuốc Y học cổ truyền ở Trung Quốc. Những công dụng của Ngưu tất được ứng dụng để điều trị các bệnh như chống loãng xương, bảo vệ thần kinh, hạ huyết áp,… Để hiểu rõ hơn về đặc tính, công dụng cũng như các bài thuốc trị bệnh từ vị thuốc chữa bệnh về xương khớp Ngưu tất, hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
1. Giới thiệu về Ngưu tất
Ngưu tất (Radix Achyranthis bidentatae) là phần rễ đã phơi sấy của cây Ngưu tất (Achyranthes bidentata Blume), họ Rau dền (Amaranthaceae). Ngưu tất còn có các tên gọi khác như: Hoài ngưu tất, cây cỏ xước.
Ngưu tất là loài cây lâu năm, có chiều cao từ 70 – 120cm. Cụm rễ củ của cây hình trụ, thon dài, mọc ra nhiều nhánh rễ phụ. Thân cây Ngưu tất có màu xanh lục hoặc nâu tía, các đốt trên thân phình ra giống như đầu gối chân trâu nên dân gian gọi là Ngưu tất. Cành cây thường mọc thẳng đứng lên trên, các cành và lá mọc đối nhau. Lá cây Ngưu tất hình bầu dục, mũi lá nhọn, dọc thân lá có hình gai. Hoa của Ngưu tất khi mới nở có kích thước ngắn và mọc thành từng cụm, đến khi phát triển hoàn toàn sẽ có kích thước từ 15 – 20cm. Hoa thường nở vào khoảng tháng 7 đến tháng 9, cho ra quả từ tháng 9 đến tháng 10 hàng năm.
Bộ phận được dùng làm thuốc của cây Ngưu tất là rễ cây, thường thu hái vào mùa Thu hoặc Đông khi rễ cây Cỏ xước đã co lại. Khi lấy rễ, cần vặt bỏ những phần rễ phụ và rửa sạch bùn đất.
Sau khi thu hoạch xong, buộc Cỏ xước thành từng bó rồi đem phơi khô dưới ánh nắng cho đến khi lớp vỏ ngoài đã héo và quắt lại. Xông lưu huỳnh 2 lần để làm mềm, sau đó cắt phần đầu rễ và đem phơi khô.
2. Công dụng của Ngưu tất
Ngưu tất có rất nhiều công dụng trong cả Y học cổ truyền và hiện đại. Cụ thể như sau:
2.1. Theo Tây y
Theo Tây y, Cỏ xước có các thành phần hóa học như sau: genin là acid oleanolic, saponin triterpenoid, các sterol ecdysteron, inokosteron, glucoza, polysaccharide, muối kali. Ngoài ra, trong Ngưu tất còn chứa arginine (Arg), 12 loại amino acid và alkaloids, hợp chất coumarins, nguyên tố vi lượng sắt, đồng…
Một số công dụng của Cỏ xước được trong Tây y như sau:
- Chống loãng xương
- Bảo vệ thần kinh, dưỡng thần kinh
- Chống viêm, giảm đau
- Chống hình thành khối u, ngăn ngừa di căn ung thư một cách an toàn và hiệu quả.
- Một số công dụng khác như: hạ cholesterol máu, hạ huyết áp, ức chế sự co bóp của tá tràng, làm lợi tiểu, kích thích sự vận động của tử cung,…
2.2. Theo Đông y
Trong Đông Y, vị thuốc Cỏ xước có đặc tính dược lý như sau:
- Tính vị: vị đắng, chua, tính bình
- Quy kinh: vào các kinh Can, Thận
- Công năng: Giúp hoạt huyết thông kinh, mạnh gân cốt, bổ can thận
- Chủ trị: Dùng để trị đau lưng gối, mỏi gân xương; bị bế kinh, chy kỳ kinh nguyệt không đều, tăng huyết áp.
3. Gợi ý một số bài thuốc trị bệnh từ Ngưu tất
Ngưu tất có rất nhiều công dụng như vậy, thế nhưng các bài thuốc trị bệnh từ Cỏ xước thì không phải ai cũng biết tới. Ngay sau đây, Dược Bình Đông sẽ giới thiệu tới các bạn một số bài thuốc trị bệnh từ Ngưu tất hiệu quả, an toàn:
3.1. Bài thuốc trị viêm đa khớp
- Thành phần: 16g Ngưu tất, 16g Hy thiêm, 12g Ké đầu ngựa, 12g Cà gai leo, 12g Thổ phục linh, 12g Tỳ giải, 12g cành Dâu, 10g lá Lốt.
- Thực hiện: Đổ 3 bát nước cùng các vị trên, sắc còn khoảng 200ml, ngày dùng 1 thang, sắc chia 2 lần uống sau khi ăn.
3.2. Bài thuốc chữa bí tiểu ở người cao tuổi
- Thành phần: 12g Ngưu tất, 12g Thục địa, 12g Xa tiền tử, 12g Hoài sơn, 8g Trạch tả, 8g Đan bì, 8g Phục linh, 8g Sơn thù, 8g Phụ tử chế, 4g Nhục quế.
- Thực hiện: Tất cả nguyên liệu đem thái nhỏ và sắc với 400ml nước cho đến khi còn 100ml, ngày uống hai lần.
3.3. Bài thuốc hỗ trợ chữa tê thấp, đau lưng ở người cao tuổi
- Thành phần: 12g Ngưu tất, 12g Tỳ giải, 16g Độc lực (đơn châu chấu), 8g Thiên niên kiện.
- Thực hiện: Tất cả dược liệu trên thái mỏng, phơi khô, ngâm thành rượu. Ngày uống hai lần, mỗi lần một chén nhỏ 10ml.
3.4. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh viêm cầu thận giai đoạn sớm
- Thành phần: 25g Ngưu tất, 10g rễ Cỏ tranh, 10g Mã đề, 10g Huyết dụ, 10g lá Móng tay, 10g Mộc thông, 10g Huyền sâm
- Thực hiện: Sắc với 600ml nước, còn 200ml, chia đều ngày uống 2 lần vào buổi sáng và trưa sau các bữa ăn. Uống liên tục trong vòng 10 ngày, sau đó nghỉ 15 ngày và tiếp tục sử dụng đơn thuốc này.
3.5. Bài thuốc chữa bệnh sỏi đường tiết niệu
- Thành phần: 25g Đậu vảy rồng, 15g Mỏ quạ, 15g Râu mèo, 15g Hoạt thạch, 15g Đông quỳ, 12g Ngưu tất.
- Cách thực hiện: Sắc uống các vị thuốc đó trong ngày.
4. Một số lưu ý khi sử dụng Ngưu tất
Bất kỳ vị thuốc nào dù có nhiều công dụng tuyệt vời đến đâu đều có những lưu ý riêng khi sử dụng. Với vị thuốc Ngưu tất, bạn cần lưu ý một số điều dưới đây:
- Không sử dụng Cỏ xước với phụ nữ mang thai, người thường xuyên bị ra nhiều máu trong thời kỳ hành kinh hoặc bị băng huyết.
- Tránh sử dụng Ngưu tất với trường hợp bị tiêu chảy do tỳ hư, nam giới bị mộng tinh, di tinh, hoạt tinh.
- Tránh dùng thịt trâu trong quá trình sử dụng Ngưu tất.
- Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
- Trong quá trình sử dụng Ngưu tất bạn nên kết hợp thêm các món ăn tốt cho xương khớp để tăng cường hiệu quả.
5. Tổng kết
Trên đây chính là đặc điểm, công dụng, các bài thuốc cũng như những lưu ý về vị thuốc quý Ngưu tất. Hy vọng bài viết trên đã giúp các bạn hiểu hơn về vị thuốc này cũng như lưu ý để sử dụng hiệu quả.
Với công dụng tuyệt vời của Ngưu tất trong việc hoạt huyết thông kinh, mạnh gân cốt, bổ can thận mà dược liệu này được ứng dụng trong một số sản phẩm bảo vệ sức khỏe như Thảo Linh Tiên, Dưỡng Cốt Bình Đông, Bổ Thận Bình Đông của công ty TNHH Dược Phẩm Bình Đông.
Sản phẩm Thảo Linh Tiên với công dụng bổ can thận, trừ phong hàn, phong thấp, thanh nhiệt; hỗ trợ giảm các triệu chứng đau nhức xương khớp, tê mỏi chân tay do viêm xương khớp, thoái hóa xương khớp hay phong thấp.
Dưỡng Cốt Bình Đông là giải pháp bổ thận hiệu quả, hỗ trợ mạnh gân cốt, giảm nhẹ các triệu chứng do đau thần kinh tọa, viêm khớp, giúp dễ dàng vận động và đi lại hơn.
Bổ Thận Bình Đông có công dụng bổ thận và hỗ trợ giảm các triệu chứng do thận kém gây ra như đau vùng thắt lưng, mỏi khớp gối, tiểu đêm, tiểu nhiều lần,…
Các sản phẩm trên thuộc công ty Dược Bình Đông – thương hiệu uy tín cung cấp những giải pháp chất lượng cho sức khỏe. Để tìm hiểu thêm về Dược Bình Đông đặc biệt là những sản phẩm bảo vệ sức khỏe của chúng tôi, vui lòng truy cập website Dược Bình Đông hoặc liên hệ hotline 028.39.808.808.
