Bổ khí huyết là gì? Cách tăng cường khí huyết đơn giản

Bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt, tay chân lạnh dù thời tiết bình thường? Da dẻ nhợt nhạt, tóc rụng nhiều, mất ngủ kéo dài hay rối loạn kinh nguyệt? Đó không chỉ là dấu hiệu suy nhược cơ thể thông thường mà có thể là lời cảnh báo rằng khí huyết đang dần suy yếu.

Vậy làm sao để nhận biết đúng tình trạng khí huyết hư suy? Làm sao để bồi bổ đúng cách, an toàn và phù hợp với thể trạng? Trong bài viết này, Dược Bình Đông sẽ giúp bạn hiểu rõ vai trò của khí huyết, dấu hiệu cảnh báo và những giải pháp bổ huyết hiệu quả từ thảo dược để chăm sóc sức khỏe toàn diện, dễ áp dụng tại nhà.

1. Khí huyết là gì? Dấu hiệu nhận biết cần bổ khí – bổ huyết

Khí và huyết là hai yếu tố cốt lõi giúp cơ thể khỏe mạnh. Khi khí huyết suy giảm, bạn sẽ thấy mệt mỏi, da nhợt nhạt, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt và dễ mắc bệnh. Nhận biết sớm giúp phòng biến chứng nguy hiểm như suy tim, thiếu máu nặng.

Xem thêm chi tiết về vai trò trọng yếu của khí huyết bên dưới

Khí và huyết có mối quan hệ chặt chẽ trong Đông Y

1.1. Vai trò của khí và huyết với cơ thể

Khí và huyết là hai yếu tố cơ bản, đóng vai trò nền tảng trong việc duy trì sự sống và sức khỏe. Trong quá trình vận hành, cả hai đều ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng thể chất, tinh thần và vẻ ngoài – với những vai trò cụ thể như:

• Khí được sinh ra từ thức ăn và không khí, là nguồn năng lượng giúp dẫn huyết đi khắp cơ thể, điều phối hoạt động của các cơ quan như tim, gan, thận, tiêu hóa,… Khi khí đủ, cơ thể tràn đầy sức lực, tinh thần tỉnh táo, tạng phủ làm việc nhịp nhàng.
• Huyết là dòng máu giàu dưỡng chất, có nhiệm vụ nuôi sống toàn bộ cơ thể. Từ làn da, mái tóc đến các cơ, xương, khớp, tạng phủ – tất cả đều cần huyết để duy trì chức năng giúp da hồng hào, tóc khỏe, trí não minh mẫn và cơ thể luôn có sức sống.

Khí và huyết lưu thông tốt giúp da dẻ hồng hào

Để cơ thể hoạt động ổn định, khí và huyết không chỉ tồn tại song song mà còn phụ thuộc lẫn nhau. Theo Y học cổ truyền, huyết tuy do khí sinh, theo khí mà đi, nhưng khí cũng cần dựa vào huyết mới có thể thực hiện vận động sinh hóa (dương sinh âm trưởng). 

Nói cách khác, khí và huyết tương trợ lẫn nhau – khi khí huyết đầy đủ và lưu thông hài hòa, bạn sẽ khỏe mạnh từ bên trong; nhưng một khi yếu tố suy giảm hoặc mất cân bằng, toàn bộ sự vận hành sẽ rối loạn, tạo điều kiện cho bệnh tật xuất hiện. Đây chính là nguyên nhân khiến sức khỏe suy yếu, biểu hiện rõ qua các dấu hiệu sẽ được nêu cụ thể ở phần tiếp theo.

1.2. Dấu hiệu nhận biết cần bồi bổ khí, bổ huyết

Khi khí và huyết không còn điều hòa, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái suy yếu cả về vận hành lẫn nuôi dưỡng. Trong Đông y, tình trạng này gọi là “khí huyết hư suy” – nghĩa là không đủ khí để duy trì năng lượng sống, cũng không đủ huyết để nuôi dưỡng cơ quan.

Lúc này, những thay đổi rõ ràng cả bên ngoài lẫn bên trong sẽ là dấu hiệu cảnh báo cần bổ huyết ngay, trước khi sức khỏe bị ảnh hưởng sâu hơn:

• Biểu hiện bên ngoài dễ thấy là da nhợt nhạt hoặc xanh xao, môi tái, tóc khô xơ, dễ rụng, móng tay giòn, chân tay thường lạnh, người thiếu sức sống.
• Biểu hiện bên trong là người hay mệt mỏi, dễ hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, khó ngủ, tim đập nhanh, khó thở, ăn uống kém, hay bị cảm lạnh, sức đề kháng yếu.
• Biểu hiện tâm lý là tinh thần hay uể oải, khó tập trung, dễ nổi nóng, lo âu vô cớ, hay quên, có cảm giác buồn bực hoặc trầm uất.

Đặc biệt, đối với phụ nữ, khí huyết suy yếu còn ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ hành kinh và sức khỏe sinh lý. Các dấu hiệu thường gặp là kinh không đều, máu kinh ra ít hoặc loãng, vô kinh, bế kinh, đau bụng kinh kéo dài, da xám sạm, cảm xúc bất ổn, giảm ham muốn và dễ cáu gắt trong ngày “đèn đỏ”. Nghiêm trọng hơn, tình trạng đau bụng kinh dữ dội cũng sẽ dễ dàng xảy ra nếu thiếu hụt khí huyết lâu ngày.

Đau bụng kinh kéo dài do thiếu máu

1.3. Nguyên nhân và biến chứng khi khí huyết kém

Tình trạng khí huyết suy yếu thường là do nhiều yếu tố tác động kéo dài, làm cản trở quá trình tạo máu, giảm khả năng nuôi dưỡng các cơ quan và khiến tuần hoàn  không còn ổn định. Những yếu tố phổ biến dẫn đến tình trạng như sau:

• Thiếu dinh dưỡng kéo dài khiến bạn thiếu sắt, axit folic, vitamin B12 và nhiều vi chất khác cần thiết để tái tạo hồng cầu, dẫn đến tình trạng thiếu máu.
• Một số bệnh như cảm cúm, sốt cao, mất nước, viêm nhiễm kéo dài gây mệt mỏi, tiêu hao năng lượng và làm suy giảm khí huyết.
• Mất máu do các nguyên nhân như rong kinh, chấn thương, tai nạn, xuất huyết dạ dày hoặc tác dụng phụ của thuốc kháng viêm đều có thể khiến lượng huyết giảm nhanh chóng, làm cơ thể suy yếu rõ rệt.

Khi xuất hiện những dấu hiệu rõ ràng của khí huyết kém (như đã đề cập ở phần 1.2) mà không được can thiệp đúng lúc, sức khỏe sẽ ngày càng suy yếu và dễ phát sinh nhiều rối loạn. Chủ động nhận biết sớm và áp dụng biện pháp bổ huyết phù hợp là cách tốt nhất để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm dễ xảy ra.

• Suy tim có thể xảy ra khi tim phải làm việc liên tục để bơm máu nhiều hơn nhằm bù đắp cho lượng oxy thiếu hụt trong máu, trong thời gian dài.
• Hệ miễn dịch suy yếu khiến bạn dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, cảm lạnh, viêm nhiễm kéo dài và phục hồi chậm. 
• Thiếu máu nặng nếu không được điều trị kịp thời, có thể làm tăng nguy cơ tử vong, đặc biệt ở người có bệnh nền.

2. Những phương pháp bổ khí – bổ huyết tại nhà

Bạn có thể bổ khí, bổ huyết tại nhà bằng cách kết hợp bài thuốc Đông y, ăn uống đủ chất, ngủ đúng giờ, vận động nhẹ nhàng và sử dụng sản phẩm thảo dược. Thói quen đều đặn giúp tăng hiệu quả và tránh lệ thuộc thuốc. 

Đọc tiếp để khám phá hướng dẫn chi tiết cho từng phương pháp bổ huyết.

2.1. Bài thuốc bổ khí, bổ huyết theo Y học cổ truyền

Theo Đông y, tình trạng khí huyết suy yếu không chỉ là  hiện bên ngoài mà còn bắt nguồn từ sự rối loạn bên trong các tạng phủ bị hư suy, đặc biệt là tỳ, vị, tâm và thận. Tất cả những yếu tố này kết hợp lại khiến quá trình hấp thu, chuyển hóa và sinh khí tạo huyết cũng bị ảnh hưởng.

Do đó, để phục hồi khí huyết, bạn cần tập trung vào việc điều hòa toàn bộ hệ thống vận hành trong cơ thể. Mục tiêu chính là giúp khí huyết lưu thông, tạng phủ được củng cố và đưa âm dương trở lại trạng thái cân bằng. 

Trong quá trình điều trị này, các bài thuốc trong Đông y chính là lựa chọn phổ biến:

• Bát Trân Thang giúp bổ khí và bổ huyết, thường dùng cho người bị thiếu máu, gầy yếu, xanh xao, mệt mỏi, ăn uống kém, dễ hoa mắt, hồi hộp và hay thở ngắn. Bài thuốc này giúp tăng tạo máu, nâng cao sức đề kháng, cải thiện tuần hoàn, hỗ trợ gan, giảm mệt mỏi và giúp thích nghi tốt hơn. 
• Thập Toàn Đại Bổ giúp bồi bổ khí, bổ huyết, tăng cường miễn dịch, cải thiện hệ tuần hoàn và tăng cường sức khỏe của thận.
• Nhân Sâm Dưỡng Vinh Thang có tác dụng bổ huyết và điều kinh, phù hợp với những người có biểu hiện thiếu máu, rối loạn kinh nguyệt do khí huyết hư.

Tuy mang lợi nhiều lợi ích, nhưng việc bổ huyết cần dựa trên chẩn đoán cụ thể từ bác sĩ Đông y, dựa vào biểu hiện lâm sàng và phù hợp cơ địa của từng người. 

Tham khảo trước khi sử dụng các bài thuốc bổ huyết

2.2. Chế độ ăn uống bồi bổ khí huyết từ bên trong

Theo quan điểm Đông y, thực phẩm là một trong những nguồn gốc quan trọng giúp tạo khí và huyết. Khi ăn uống hợp lý, điều độ, đúng giờ, đủ chất, cơ thể sẽ được nuôi dưỡng đầy đủ, từ đó cải thiện tuần hoàn máu, hỗ trợ điều hòa khí huyết và tăng sức đề kháng tự nhiên.

Hơn nữa, khi biểu hiện suy nhược hoặc khí huyết suy yếu, Bạn nên tăng cường bổ sung các nhóm thực phẩm có khả năng tạo máu như:

• Thực phẩm giàu đạm: cua, tôm, cá, thịt, trứng, sữa, đậu xanh, đậu nành, vừng, lạc. 
• Thực phẩm giàu sắt: rau lá xanh đậm, bông cải xanh, nho khô, gan, trứng, thịt đỏ, cá, đậu nành, quả chà là, quả sung. 
• Thực phẩm giàu vitamin B12: ngao, gan động vật, cá mòi, thịt bò, cá hồi, cá ngừ, sữa và các sản phẩm từ sữa. 
• Thực phẩm giàu axit folic: rau bina, măng tây, gan, trứng cá, đậu phộng, thịt bò, bơ, rau diếp cá.
  

Bên cạnh đó, bạn cần hạn chế những loại thực phẩm gây nóng trong người như đồ chiên rán, cay nóng, rượu bia, thức ăn nhanh,… vì nhóm này thường làm rối loạn quá trình hấp thu dinh dưỡng và cản trở việc tạo máu.

2.3. Thói quen tốt giúp cải thiện khí huyết

Bên cạnh chế độ ăn uống và dùng thuốc phù hợp, việc duy trì những thói quen sống lành mạnh mỗi ngày là nền tảng giúp khí huyết lưu thông tốt, phục hồi năng lượng và hạn chế nguy cơ bệnh tật.

• Uống đủ từ 1.5-2 lít nước mỗi ngày giúp máu loãng hơn, dễ lưu thông, hỗ trợ quá trình tuần hoàn, đào thải độc tố và thúc đẩy trao đổi chất.
• Ngủ sớm trước 23h và đảm bảo ngủ đủ giấc để tái tạo năng lượng, phục hồi chức năng cho các cơ quan, đặc biệt là gan và thận – 2 tạng quan trọng trong việc sản sinh và điều tiết khí huyết.
• Giữ tinh thần thoải mái bằng các hoạt động như thiền, yoga, hít thở sâu, nghe nhạc hoặc đọc sách sẽ giúp điều hòa khí, thúc đẩy máu lưu thông, đồng thời tăng cường oxy và dưỡng chất đến các tế bào.
• Tập thể dục đều đặn ít nhất 5 ngày mỗi tuần, mỗi lần khoảng 30 phút với các bài tập nhẹ như đi bộ hoặc yoga. Việc vận động giúp máu lưu thông tốt hơn, giảm tình trạng ứ trệ máu.
• Duy trì tư thế ngồi và sinh hoạt đúng cách, giữ đường cong tự nhiên của cột sống. Sau mỗi 45-60 phút ngồi lâu, nên đứng dậy vận động nhẹ để hỗ trợ lưu thông máu và hạn chế tắc nghẽn khí huyết.

Song song đó, bạn cũng cần hạn chế những thói quen có hại như: hút thuốc, uống rượu, ngồi lì một chỗ quá lâu, vừa ăn vừa xem tivi, ăn không đúng giờ, ngủ không đúng giấc hoặc làm việc quá sức,… vì dễ làm rối loạn quá trình tuần hoàn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.

Hạn chế thói quen hút thuốc

2.4. Phương pháp bồi bổ huyết khác

Ngoài việc những phương pháp trên, bạn cần tìm hiểu thêm các cách khác để giúp khí huyết lưu thông tốt hơn, tăng cường thể lực và cải thiện sức khỏe toàn diện.

• Thực hiện các bài tập thở như thở cơ hoành hoặc thở luân phiên để giúp tăng lượng oxy trong máu, cải thiện chức năng hô hấp và hỗ trợ quá trình lưu thông máu.
• Tập khí công hoặc thái cực quyền đều đặn là một cách vận động nhẹ nhàng toàn thân, giúp điều hòa hơi thở, cân bằng tinh thần và thúc đẩy tuần hoàn máu tốt hơn, đặc biệt phù hợp với người trung niên, cao tuổi.
• Ngâm chân bằng nước ấm có pha thêm gừng, muối hoặc thảo dược là một thói quen đơn giản nhưng rất hữu ích. Phương pháp này giúp làm ấm người, kích thích các huyệt đạo dưới bàn chân và giúp thư giãn đầu óc sau ngày dài mệt mỏi.
• Tắm nước ấm khoảng 35-38°C, từ 2-3 lần mỗi tuần là cách giúp thải độc nhẹ nhàng. Nhiệt độ ấm vừa đủ sẽ giúp máu lưu thông tốt hơn, đặc biệt có lợi với người thường bị lạnh tay chân hoặc tuần hoàn kém.
• Xoa bóp và bấm huyệt đúng cách giúp kích thích khí huyết lưu thông tại các vùng bị tắc nghẽn, giảm tình trạng đau nhức cơ khớp và hỗ trợ cải thiện giấc ngủ sâu, thư giãn toàn thân.
• Châm cứu là một phương pháp Đông y sử dụng kim tác động lên các huyệt vị, giúp điều hòa khí huyết, cân bằng âm dương và hỗ trợ điều trị hiệu quả các chứng suy nhược, thiếu máu, mệt mỏi kéo dài.

Song song với chế độ chăm sóc tại nhà, bạn cũng nên sử dụng thêm các sản phẩm hỗ trợ bổ huyết có nguồn gốc từ thảo dược. Những sản phẩm này được bào chế trên nền tảng Y học cổ truyền, phù hợp với thể trạng người Việt .

Một trong những lựa chọn được nhiều người tin dùng hiện nay là TPBVSK Bát Tiên Bình Đông – sản phẩm giúp bồi bổ cơ thể, hỗ trợ giảm mệt mỏi và tăng cường sức khỏe. 

3. Dấu hiệu cho thấy khí huyết đã ổn định

Việc bồi bổ khí huyết cần được thực hiện đúng cách, đúng liều và đúng thời điểm để đạt hiệu quả bền vững. Nếu bồi bổ quá mức hoặc dùng kéo dài không kiểm soát, bạn dễ bị mất cân bằng âm dương, thậm chí phát sinh các rối loạn không mong muốn. 

Do đó, việc theo dõi những chuyển biến tích cực là rất quan trọng để biết khi nào nên điều chỉnh hoặc dừng việc bổ sung.

• Da dẻ hồng hào, tươi tắn, có sức sống.
• Tóc bóng mượt, móng tay và móng chân chắc khỏe.
• Ánh mắt sáng, tinh thần tỉnh táo, đầu óc minh mẫn.
• Giấc ngủ sâu, ngon, dễ đi vào giấc ngủ.
• Nhịp thở đều, tim đập ổn định, không hồi hộp bất thường.
• Chân tay ấm áp, không còn cảm giác lạnh ở đầu các chi.

4. Những lưu ý khi thực hiện các phương pháp bồi bổ khí huyết

Để việc bồi bổ đạt hiệu quả lâu dài và an toàn, bạn cần tuân thủ một số nguyên tắc nhất định. Bởi vì khi dùng sai cách, không đúng thời điểm hoặc áp dụng cho sai đối tượng đều dễ gây phản tác dụng, khiến bạn rơi vào tình trạng mất cân bằng hoặc không hấp thu hiệu quả.

Các nguyên tắc bạn cần chú ý là:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia Y học cổ truyền trước khi dùng thuốc Đông y hay thực phẩm bổ sung để đảm bảo phù hợp với thể trạng cá nhân.
• Theo dõi sát các biểu hiện trong quá trình bồi bổ khí huyết . Nếu xuất hiện dấu hiệu bất thường cần ngưng sử dụng ngay và tham khảo ý kiến chuyên môn.
• Không tự ý kết hợp Đông y và Tây y khi chưa có chỉ định rõ ràng, tránh nguy cơ tương tác thuốc hoặc giảm hiệu quả điều trị.
• Tìm hiểu nguyên nhân cụ thể gây suy khí và huyết để lựa chọn đúng phương pháp điều trị, tránh bồi bổ sai mục tiêu hoặc không phù hợp với cơ địa.
• Lựa chọn phương pháp bồi bổ dựa theo thể trạng, độ tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe hiện tại, không áp dụng công thức chung cho mọi đối tượng.
• Không phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc hoặc thực phẩm bổ sung, cần kết hợp đồng thời với ăn uống đầy đủ, vận động phù hợp và nghỉ ngơi hợp lý.
• Kiên trì thực hiện đều đặn, đúng liều lượng và đúng thời điểm theo hướng dẫn từ chuyên gia để đạt hiệu quả bền vững.
• Ưu tiên sử dụng sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thành phần minh bạch, đã được kiểm định để tránh dị ứng, tác dụng phụ hoặc tương tác thuốc không mong muốn.

Nếu trong quá trình sử dụng sản phẩm hoặc áp dụng các phương pháp bồi bổ khí huyết, bạn gặp phải các biểu hiện bất thường như nổi mẩn, ngứa, cảm giác nóng trong người, táo bón kéo dài, khó ngủ hoặc tim đập nhanh không rõ nguyên nhân, hãy ngưng dùng lập tức và đi thăm khám sớm tại cơ sở y tế gần nhất. 

Ngừng ngay các phương pháp bổ khí, bổ huyết nếu có bất kỳ dấu hiệu dị ứng nào

Đặc biệt, một số nhóm đối tượng cần hết sức thận trọng và không nên tự ý bổ huyết nếu chưa có chỉ định từ bác sĩ. Trong đó bao gồm trẻ em, người đang trong độ tuổi dậy thì khi cơ thể còn phát triển chưa ổn định, người mắc bệnh mạn tính như gan, thận, tim mạch, huyết áp cao hoặc đang điều trị bệnh cấp tính.

5. Tổng kết

Bổ huyết là phương pháp giúp tăng cường máu huyết, đồng thời thúc đẩy khí huyết lưu thông để nuôi dưỡng các cơ quan. Khi khí huyết suy yếu, cơ thể thường xuất hiện những dấu hiệu rõ rệt như da xanh xao, tóc rụng, hoa mắt, mệt mỏi kéo dài, hay cáu gắt, rối loạn kinh nguyệt,…

Để cải thiện, bạn có thể áp dụng kết hợp nhiều giải pháp như điều chỉnh chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng tạo máu, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, kết hợp vận động nhẹ, tập thở, ngâm chân,… 

Với nhịp sống hiện đại bận rộn, không phải ai cũng có thời gian sắc thuốc mỗi ngày. Do đó, bạn có thể lựa chọn thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK) Bát Tiên Bình Đông với thành phần từ các vị thuốc quý như Thục địa, Đương quy, Bạch thược, Hoàng kỳ, Bạch truật,… Sản phẩm không chỉ giúp bồi bổ cơ thể, hỗ trợ giảm mệt mỏi và tăng cường sức khỏe, ăn ngon, ngủ ngon, từ đó da dẻ hồng hào, cải thiện tình trạng mệt mỏi, hoa mắt, mất ngủ do huyết kém.

Dược Bình Đông là thương hiệu với hơn 70 năm đồng hành chăm sóc sức khỏe người Việt bằng tinh hoa Đông y kết hợp công nghệ sản xuất hiện đại. Mỗi sản phẩm đều được nghiên cứu kỹ lưỡng, sử dụng nguồn dược liệu sạch, đạt chuẩn và phù hợp với thể trạng người Việt.

Lưu ý, sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

6. Câu hỏi thường gặp