Thực phẩm chức năng: Lợi ích, Nguy cơ và Cách sử dụng an toàn

Nhiều người vẫn nói rằng “cơ thể bạn chính là phản ánh những gì bạn nạp vào”. Vì vậy, với mong muốn bổ sung dưỡng chất, phòng ngừa bệnh tật và nhu cầu chăm sóc sức khỏe bản thân tăng cao, không có gì lạ khi nhiều người tìm đến thực phẩm chức năng. Đơn giản, tiện lợi, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn mỗi ngày – đó là lý do vì sao giải pháp này ngày càng được ưa chuộng.

Theo thống kê của Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam (2021), hơn 80% người Việt đã dùng thực phẩm chức năng. Đáng chú ý, 58,5% trong số đó là người trưởng thành, với mong muốn nâng cao sức khỏe trước áp lực công việc, chế độ ăn uống chưa khoa học, ảnh hưởng của rượu bia và ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, nhiều người vẫn đang sử dụng sản phẩm này một cách thiếu hiểu biết, lạm dụng hoặc tin vào quảng cáo phóng đại, dẫn đến những hậu quả không mong muốn. Vậy tác hại của thực phẩm chức năng là gì? Làm thế nào để dùng các thực phẩm dinh dưỡng được an toàn và hiệu quả? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!

1. Thực phẩm chức năng và thực phẩm bảo vệ sức khỏe: Hiểu sao cho đúng?

Theo khoản 23 Điều 2 Luật An toàn thực phẩm 2010, thực phẩm chức năng (TPCN) là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của cơ thể con người, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh, bao gồm thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, thực phẩm dinh dưỡng y học.

Các loại thực phẩm chức năng

Đồng thời, tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 15/2018/NĐ-CP giải thích về thực phẩm bảo vệ sức khỏe (Health Supplement, Dietary Supplement) (TPBVSK) là những sản phẩm được dùng để bổ sung thêm vào chế độ ăn uống hằng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể, giảm nguy cơ mắc bệnh. TPBVSK chứa một hoặc nhiều chất hoặc hỗn hợp các chất sau:

• Vitamin, khoáng chất, axit amin, axit béo, enzyme, probiotic và chất có hoạt tính sinh học khác.
• Chất có nguồn gốc tự nhiên, bao gồm động vật, khoáng vật và thực vật dưới dạng chiết xuất, phân lập, cô đặc và chuyển hóa.
• Các nguồn tổng hợp của những thành phần đề cập tại điểm a và điểm b trên đây.

TPBVSK được trình bày ở dạng chế biến như viên nang, viên hoàn, viên nén, chế phẩm dạng cốm, bột, lỏng và các dạng bào chế khác và được phân liều (để sử dụng) thành các đơn vị liều nhỏ.

Như vậy, có thể thấy TPBVSK là một loại thực phẩm chức năng.

Đa dạng các loại thực phẩm bảo vệ sức khỏe trên thị trường

Mặc dù hình dạng sản phẩm giống với các loại thuốc tây, nhưng TPCN, TPBVSK không có mục đích điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh mà đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ, bổ sung dưỡng chất cho cơ thể. Một số công dụng điển hình gồm:

• Giúp bổ sung các dưỡng chất cơ thể thiếu hụt.
• Giúp cơ thể bổ sung các dưỡng chất không tự tổng hợp được.
• Hỗ trợ tăng cường sức khỏe.
• Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, loãng xương, thoái hóa thần kinh, thoát vị đĩa đệm,…

2. Những rủi ro khi sử dụng TPCN, TPBVSK không đúng cách

Bên cạnh những lợi ích tiềm năng, việc sử dụng TPCN không đúng cách có thể gây ra nhiều rủi ro đáng lo ngại. Dưới đây là những vấn đề phổ biến mà người dùng thường gặp phải khi sử dụng TPCN:

• Lạm dụng TPCN trong thời gian dài có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa, ảnh hưởng đến Gan, Thận và các cơ quan khác.
• Dùng quá liều so với khuyến cáo dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng, ngộ độc vi chất, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.
• Tự ý sử dụng do thiếu hiểu biết dẫn đến dùng sai mục đích và liều lượng.
• Nguy cơ mua phải sản phẩm giả, kém chất lượng tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe.
• Tương tác với thuốc điều trị, những thành phần có trong TPCN có thể tương tác với các loại thuốc điều trị khác mà bạn đang sử dụng.
• Chứa tân dược không công bố như Corticoid, giảm đau, kháng sinh để mang lại hiệu quả nhanh chóng nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nguy hại.

Cần chú ý khi sử dụng các loại sản phẩm để phòng tránh những tác hại của thực phẩm chức năng mang đến

3. Nguy cơ tiềm ẩn khi sử dụng thực phẩm chức năng không đúng cách

Khi lạm dụng hoặc sử dụng sai cách, các sản phẩm này sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho cơ thể, bao gồm:

3.1. Tác dụng phụ

Một số sản phẩm gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, đau đầu, chóng mặt, phát ban da, ngứa ngáy và các triệu chứng khó chịu khác.

3.2. Phản ứng dị ứng

Cơ thể bị mẫn cảm, dị ứng với một hoặc nhiều thành phần trong TPCN, TPBVSK, từ đó gây ra một số phản ứng dị ứng như ngứa, nổi mề đay, da bị nổi mẩn đỏ, phù,… Trong trường hợp nghiêm trọng, thậm chí có thể dẫn đến sốc phản vệ – tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.

Ngứa ngáy, nổi mẩn là những tác hại của thực phẩm chức năng

3.3. Tương tác thuốc nguy hiểm

Nhiều người sử dụng TPCN, TPBVSK mà không biết rằng các thành phần trong sản phẩm có thể tương tác với thuốc điều trị, làm giảm hiệu quả điều trị hoặc thậm chí gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

3.4. Rủi ro ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng

Khi sử dụng quá liều hoặc dùng sản phẩm kém chất lượng, cơ thể không chỉ mất cân bằng dinh dưỡng mà còn chịu những tổn thương nghiêm trọng. Tác hại của thực phẩm chức năng cụ thể như sau:

• Ảnh hưởng đến Gan: Gan là “nhà máy lọc thải” chính của cơ thể, chịu trách nhiệm xử lý các thành phần trong TPCN. Lạm dụng lâu dài khiến Gan bị quá tải, gây ra tình trạng nóng gan.

Gan bị ảnh hưởng, về lâu dài có khả năng bị Gan yếu

• Ảnh hưởng đến Thận: Thận đóng vai trò lọc máu và thải độc. Khi dùng TPCN quá liều, Thận phải làm việc liên tục để đào thải các chất dư thừa. Lâu dần, Thận sẽ trở nên suy yếu.
• Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: Một số sản phẩm giúp bổ sung các chất như Collagen, Protein, chất xơ,… có thể gây ra tình trạng chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy, táo bón),…
• Tổn hại cho hệ thần kinh do dư thừa vitamin B6 và các thành phần khác.
• Rủi ro ung thư từ một số thành phần không an toàn hoặc bị nhiễm độc.

4. Sử dụng TPCN đúng cách: Nguyên tắc vàng cần biết

Tuy mang lại nhiều lợi ích, nhưng việc sử dụng TPCN tùy tiện, không theo hướng dẫn có thể gây ra những tác hại không mong muốn. Để đảm bảo an toàn và phát huy tối đa công dụng của các sản phẩm hỗ trợ này, người dùng cần tuân thủ những nguyên tắc sau:

• Lưu ý đối với nhóm đối tượng đặc biệt như trẻ em, phụ nữ có thai và đang cho con bú, người lớn tuổi hoặc những người mắc bệnh nền, đang điều trị bệnh cần được tư vấn kỹ lưỡng trước khi sử dụng.
• Chỉ sử dụng khi thực sự cần thiết và nên tham khảo ý kiến bác sĩ sau khi thăm khám, xét nghiệm, dựa trên nhu cầu thực tế.
• TPCN không thay thế thuốc điều trị mà chỉ có tác dụng được dùng để bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày nhằm duy trì, tăng cường, cải thiện các chức năng của cơ thể mỗi người, giảm khả năng mắc bệnh. 
• Kiểm tra nguồn gốc, xuất xứ và giấy phép của sản phẩm trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn. 
• Tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất về nhu cầu, liều lượng và thời điểm sử dụng. 
• Không tự ý kết hợp nhiều loại sản phẩm chăm sóc sức khỏe, tránh tương tác không mong muốn.
• Uống đúng thời điểm để tăng hiệu quả (ví dụ, bổ sung vitamin C cần uống vào buổi sáng, bổ sung vitamin B12, canxi, vitamin D nên uống trước hoặc sau ăn khoảng 30 phút)
• Không sử dụng liên tục trong thời gian dài, bạn có thể duy trì khoảng 3-6 tháng, sau đó ngưng khoảng 1 tháng để cơ thể hấp thụ hết dưỡng chất rồi uống lại.
• Theo dõi phản ứng của cơ thể trong quá trình sử dụng và dừng ngay nếu có dấu hiệu bất thường.

Theo dõi kỹ tình trạng của bản Thận trong suốt quá trình dùng để tránh những tác hại của thực phẩm chức năng

5. Lối sống lành mạnh – Giải pháp thay thế  TPCN

Sử dụng TPCN, TPBVSK không nên là lựa chọn đầu tiên hay duy nhất để bổ sung dinh dưỡng. Thay vào đó, bạn nên ưu tiên duy trì một chế độ sinh hoạt khoa học để cải thiện sức khỏe tổng thể.

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn uống điều độ, đúng giờ và đảm bảo đầy đủ và cân đối các nhóm chất dinh dưỡng chính là đường bột, đạm, béo, vitamin và khoáng chất.
• Uống đủ nước: Cung cấp ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ Gan, Thận thải độc hiệu quả. Tìm hiểu thêm: Những tác hại của việc không uống đủ nước mỗi ngày.
• Tập luyện thể dục đều đặn: Duy trì ít nhất 30 phút vận động mỗi ngày để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp Gan và các cơ quan hoạt động ổn định. Đặc biệt, các bài tập yoga có thể hỗ trợ cải thiện chức năng Gan.
• Ngủ đủ giấc: Nên ngủ trước 23h và đảm bảo giấc ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày để Gan có thời gian đào thải độc tố và tái tạo tế bào hư tổn. Xem ngay: Cách để có giấc ngủ ngon.
• Giữ tinh thần thoải mái: Hạn chế căng thẳng bằng các kỹ thuật như thiền, yoga hoặc kỹ thuật thở sâu,…
• Duy trì cân nặng hợp lý: Kiểm soát cân nặng để giảm áp lực lên các cơ quan nội tạng.
• Hạn chế thói quen có hại: Tránh tiêu thụ rượu bia, thuốc lá và các thực phẩm gây nóng trong người.
• Tránh tiếp xúc với môi trường độc hại: Giảm thiểu tiếp xúc với hóa chất, ô nhiễm để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Chủ động thăm khám và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ để đảm bảo chức năng Gan luôn trong trạng thái tốt nhất.

Bảo vệ bản Thận khi tiếp xúc môi trường ô nhiễm

6. Tổng kết

TPCN, TPBVSK mang lại nhiều lợi ích khi được sử dụng đúng cách. Chúng giúp bổ sung dinh dưỡng cần thiết, hỗ trợ chức năng các cơ quan và giảm khả năng mắc bệnh. 

Mặt khác, thói quen lạm dụng, sử dụng sai cách hoặc chọn phải sản phẩm kém chất lượng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng như mất cân bằng dinh dưỡng, tổn thương Gan Thận, rối loạn tiêu hóa, thậm chí làm tăng nguy cơ ung thư.

Để sử dụng thực phẩm dinh dưỡng an toàn và hiệu quả, bạn cần lưu ý:

• Chỉ dùng khi thực sự cần thiết và có sự tư vấn từ bác sĩ.
• Không sử dụng để thay thế thuốc điều trị.
• Kiểm tra kỹ nguồn gốc, thành phần và giấy phép của sản phẩm.
• Tuân thủ liều lượng, thời điểm sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
• Kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh, vận động thường xuyên và ngủ đủ giấc để tăng cường sức khỏe một cách tự nhiên.

Tập thể dục thường xuyên

Với hơn 70 năm kinh nghiệm, Dược Bình Đông tự hào mang đến các sản phẩm bảo vệ sức khỏe từ thảo dược an toàn, hiệu quả, được nghiên cứu kỹ lưỡng trên cơ sở y học cổ truyền kết hợp công nghệ hiện đại. Các sản phẩm đều được kiểm nghiệm chặt chẽ, công bố rõ ràng thành phần và đều đạt chuẩn GMP. Trong đó, bạn có thể tham khảo 3 dòng sản phẩm được tin dùng nhất bao gồm:

• Thiên Môn Bổ Phổi: Sản phẩm chiết xuất từ các thảo dược thiên nhiên như Thiên môn đông, Trần bì, Bình vôi, Bạc hà, Kinh giới,… Hỗ trợ bổ phổi và giảm các triệu chứng hô hấp như ho khan ở người lớn, ho đờm, ho kéo dài, đau rát họng và khàn tiếng do viêm họng, viêm phế quản. Phù hợp với cơ địa người Việt Nam, giúp tăng cường sức khỏe đường hô hấp.

• Long Đởm Giải Độc Gan: Là sản phẩm bảo vệ sức khỏe được bào chế từ các thảo dược thiên nhiên như Diệp hạ châu, Long đởm thảo, Nhân trần, Atiso,… có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, tăng cường chức năng gan, hỗ trợ giảm các triệu chứng nóng trong người, mụn nhọt sưng to đau nhức, mẩn ngứa trên da,… 

• Bổ Thận Bình Đông: Là sự kết hợp hài hòa giữa các loại thảo dược có tác dụng bổ Thận dương như Ngưu tất, Phá cố chỉ, Cẩu Tích, Độc hoạt, Thỏ ty tử, Đỗ trọng và các thảo dược bổ Thận âm như Thục địa, Đinh quy. Chính vì thế mà sản phẩm có tác dụng hỗ trợ bổ thận, hỗ trợ giảm các triệu chứng tiểu đêm, tiểu són, tiểu buốt ra máu, tiểu nhiều lần, đau lưng, mỏi gối, chóng mặt, ù tai do Thận kém.

Nếu bạn quan tâm đến những sản phẩm trên và các dòng sản phẩm thảo dược tốt cho cơ thể khác, vui lòng liên hệ đến hotline (028)39.808.808 để được chúng tôi tư vấn cụ thể.

Lưu ý, sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.   

7. Câu hỏi thường gặp