Khi nhắc đến cúm mùa, nhiều người thường nghĩ ngay đến cúm A, mà quên mất rằng cúm B cũng âm thầm gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe cộng đồng. Trong khi cúm A đang được cảnh báo với hàng trăm nghìn ca mắc, cúm B – một dạng cúm mùa phổ biến khác – lại âm thầm lan rộng nhưng dễ bị xem nhẹ.
Đồng thời, trên thực tế, nhiều người hay nhầm lẫn cúm B với cảm lạnh thông thường vì các biểu hiện ban đầu tương tự nhau. Điều này khiến không ít trường hợp chủ quan, để bệnh tiến triển nặng, gây khó chịu kéo dài hoặc thậm chí để lại biến chứng.
Vậy khi nào cần đến gặp bác sĩ? Làm sao để nhận biết sớm các triệu chứng đặc trưng của cúm B? Những cách chăm sóc nào giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng và tránh lây lan cho người thân?
1. Cúm B là gì? Các đối tượng cần lưu ý
Cúm là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do virus cúm gây ra, với 3 loại cúm chính là cúm A, cúm B, cúm C. Trong đó, cùng với cúm A, cúm B cũng là chủng phổ biến trong các mùa cúm hằng năm tại nước ta.
Cúm B gây ra bởi virus cúm nhóm B, có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ nhỏ, người lớn tuổi hoặc những người có sức đề kháng yếu. Khác với cúm A có khả năng lây từ động vật sang người, virus nhóm B này chỉ lây lan giữa người với người.
Cúm B lây truyền chủ yếu qua giọt bắn hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện. Ngoài ra, bạn còn có nguy cơ nhiễm cúm khi tiếp xúc gần hoặc vô tình chạm tay vào các bề mặt chứa virus như tay nắm cửa, bàn ghế, điện thoại và các vật dụng dùng chung khác.
Virus nhóm B lây qua hắt hơi
Thông thường, sau khi nhiễm virus cúm B, thời gian ủ bệnh rơi vào khoảng 1-4 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh thường không biểu hiện triệu chứng rõ ràng nhưng virus vẫn có thể lây truyền. Riêng trẻ em và những người có hệ miễn dịch kém, thời gian ủ bệnh có khả năng kéo dài hơn. Sau giai đoạn ủ bệnh, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng cúm trong khoảng 3-5 ngày, thường bắt đầu với cơn sốt từ nhẹ đến cao, kèm theo đau họng, ho, hắt hơi, sổ mũi,…
Trẻ em là đối tượng dễ mắc cúm do sức đề kháng yếu hơn bình thường
Đặc biệt, nhóm người cần đề cao cảnh giác gồm: trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, người cao tuổi trên 65 tuổi, phụ nữ mang thai và người có bệnh nền mạn tính như tim mạch, tiểu đường, hen suyễn hoặc suy giảm miễn dịch. Ngoài ra, những người có lối sống kém lành mạnh như thường xuyên thức khuya, ăn uống thiếu chất, ít vận động cũng dễ bị cúm tấn công và có nguy cơ tái nhiễm cao hơn.
2. Dấu hiệu ở nhận biết cúm B và khi nào cần gặp bác sĩ?
Nhiều người thường nhầm lẫn triệu chứng cúm B với cảm lạnh thông thường do các dấu hiệu ban đầu của chúng tương tự nhau. Nhưng cúm B thường đột ngột, diễn tiến nặng và kéo dài hơn.
Dưới đây là các dấu hiệu điển hình mà bạn hoặc người thân có nguy cơ gặp phải:
- Sốt cao đến 39-41°C.
- Đau nhức khắp người, đặc biệt là vùng cơ, khớp.
- Đau đầu, nhức mắt.
- Ho khan hoặc ho có đờm, đi kèm cảm giác đau rát cổ họng.
- Cảm giác mệt mỏi, uể oải, chán ăn rõ rệt.
- Nghẹt mũi, chảy mũi liên tục, hắt hơi nhiều.
- Cảm giác ớn lạnh, rét run.
- Ra mồ hôi nhiều.
Người bệnh vã mồ hôi khi mắc cúm
Trong hầu hết các trường hợp nhẹ, cúm B có thể tự khỏi sau khoảng 5-7 ngày nếu bạn nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, một số người dễ gặp biến chứng nghiêm trọng nếu không xử lý kịp thời, đặc biệt là ở nhóm có nguy cơ cao.
Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm: viêm phổi tiên phát, rối loạn nhịp tim, biến chứng thần kinh như co giật hoặc viêm não và các vấn đề nghiêm trọng ở phụ nữ mang thai. Do đó, nếu bạn hoặc người thân có những biểu hiện bất thường dưới đây, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị:
- Sốt cao trên 39°C kéo dài
- Khó thở, thở nhanh hoặc cảm giác hụt hơi
- Đau tức ngực, chóng mặt, thậm chí ngất xỉu
- Nôn ói liên tục, không kiểm soát được
- Phát ban bất thường
Khi cần thiết, các bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng thuốc kháng virus như Oseltamivir (Tamiflu), Zanamivir (Relenza), Peramivir (Rapivab) hoặc Baloxavir Marboxil (Xofluza) để rút ngắn thời gian bệnh và giảm nguy cơ biến chứng.
Để phân biệt bệnh cúm B với các bệnh hô hấp khác và chẩn đoán chính xác để đưa ra hướng điều trị phù hợp, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm như: RT-PCR (phát hiện vật liệu di truyền của virus), xét nghiệm nhanh kháng nguyên RIDTs, miễn dịch huỳnh quang, phân lập virus trong môi trường nuôi cấy hoặc xét nghiệm huyết thanh.
3. Hỗ trợ điều trị cúm B tại nhà
3.1 Sử dụng thuốc giảm đau hạ sốt
Khi mắc cảm cúm, người bệnh thường có triệu chứng sốt cao, đau đầu, nhức mỏi khắp người khiến cơ thể vô cùng khó chịu. Để giảm bớt những triệu chứng này, bạn có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau hạ sốt thông dụng như Paracetamol hoặc Ibuprofen khi thực sự cần thiết.
Ngoài ra, một số nhóm thuốc khác cũng được sử dụng nhằm giảm các triệu chứng như nghẹt mũi, sổ mũi, ho, đờm nhiều, dị ứng,… bao gồm: thuốc co mạch tại chỗ giúp giảm nghẹt mũi, thuốc giảm ho, thuốc tiêu đờm và thuốc kháng histamin,…
Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần hết sức thận trọng. Bạn cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần, để tránh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, thận do lạm dụng hoặc dùng sai cách.
Dùng thuốc theo chỉ định
Bạn xem thêm bài viết chi tiết: Hướng dẫn sử dụng thuốc giảm đau an toàn khi bị cảm cúm
Trong trường hợp đã được bác sĩ chỉ định dùng, bạn còn cần ghi nhớ những lưu ý sau:
- Không tự ý kết hợp nhiều loại thuốc hạ sốt nếu không có hướng dẫn của bác sĩ, vì có thể gây quá liều và ảnh hưởng đến gan, thận.
- Tuân thủ đúng liều lượng theo hướng dẫn sử dụng, đặc biệt là đối với trẻ em cần căn cứ theo cân nặng và độ tuổi, tránh áp dụng liều của người lớn.
- Không dùng thuốc quá 3 ngày liên tục mà không có chỉ định từ nhân viên y tế. Nếu sốt hoặc đau không thuyên giảm sau 72 giờ, cần đến cơ sở y tế để thăm khám kịp thời.
- Tránh uống thuốc khi bụng đói vì có nguy cơ gây kích ứng niêm mạc dạ dày.
- Uống nhiều nước khi sử dụng thuốc, giúp hỗ trợ thải độc và giảm gánh nặng cho gan, thận.
- Không dùng thuốc cũ, thuốc không rõ nguồn gốc hoặc thuốc kê đơn sót lại từ lần bệnh trước, để tránh nhầm liều hoặc dùng sai loại.
- Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và hỏi ý kiến dược sĩ/bác sĩ nếu có bệnh nền, dị ứng thuốc hoặc đang sử dụng thuốc điều trị khác.
Một lưu ý quan trọng là cúm B do virus gây ra, không phải vi khuẩn, nên việc dùng kháng sinh không có tác dụng trong điều trị và có nguy cơ gây ra những tác dụng phụ. Người bệnh chỉ sử dụng kháng sinh khi có biến chứng nhiễm khuẩn thứ phát và phải có chỉ định của bác sĩ.
3.2. Chế độ ăn phù hợp
Cơ thể người bệnh thường trở nên mệt mỏi, uể oải và mất cảm giác ngon miệng. Lúc này, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp không chỉ giúp bổ sung năng lượng mà còn hỗ trợ quá trình hồi phục tốt hơn.
Vì thế, bạn nên ưu tiên các món mềm, dễ nuốt, dễ tiêu như cháo nóng, súp gà, canh rau củ,… giúp làm ấm người, làm dịu cổ họng và cung cấp đủ lượng nước cần thiết khi bạn đang sốt cao hoặc ra nhiều mồ hôi. Bên cạnh đó, bạn cũng nên ưu tiên các thực phẩm giàu dưỡng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại virus hiệu quả, giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Cụ thể, để hỗ trợ nhanh khỏi cúm, bạn cần lựa chọn nhóm thực phẩm tốt cho phổi chứa nhiều vitamin C như cam, quýt, ổi, súp lơ xanh…và thực phẩm giàu kẽm như trứng, hàu, hạt bí, ngũ cốc nguyên hạt.
Bổ sung các loại thực phẩm tốt cho hệ hô hấp, bổ phổi
Trong thời gian bị cảm, bạn nên hạn chế tối đa các món chiên xào nhiều dầu mỡ, thực phẩm cay nóng, thịt đỏ hoặc đồ ăn nhanh. Những loại thực phẩm này dễ gây “nội nhiệt”, làm tăng cảm giác nóng trong người, khiến tình trạng sốt cao, đau họng hoặc khô rát cổ họng trở nên nghiêm trọng hơn. Không chỉ vậy, những món ăn này còn khó tiêu hóa và có thể làm tăng gánh nặng cho hệ tiêu hóa vốn đang suy yếu.
3.3. Mẹo dân gian giúp giảm triệu chứng cúm B
Bên cạnh việc dùng thuốc và nghỉ ngơi, một số mẹo dân gian cũng có khả năng kháng viêm, kháng khuẩn tự nhiên và tăng sức đề kháng hiệu quả, đồng thời hỗ trợ giảm nhanh các triệu chứng.
Dưới đây là một số loại thảo dược quen thuộc trong nhà bếp với cách làm đơn giản, dễ áp dụng, phù hợp với nhiều đối tượng:
- Trà gừng mật ong giúp giữ ấm cơ thể, giảm ho và đau rát cổ họng. Cách làm rất đơn giản là dùng vài lát gừng tươi cạo vỏ, thái mỏng, đun với khoảng 250ml nước trong 10-15 phút. Sau đó, thêm 1-2 muỗng cà phê mật ong, khuấy đều và uống khi còn ấm.
- Trà bạc hà giúp làm dịu cổ họng, giảm nghẹt mũi và làm mát đường thở. Bạn dùng khoảng 16g bạc hà tươi, rửa sạch, hãm với nước sôi trong 5-10 phút. Để dễ uống hơn, bạn có thể thêm chút mật ong hoặc đường phèn vào.
- Hẹ hấp mật ong có tác dụng làm dịu cổ họng, tiêu đờm, giảm ho. Bạn lấy khoảng 100g lá hẹ tươi cắt khúc, hấp cách thủy với 1-2 muỗng mật ong trong 30 phút. Dùng cả nước và cái khi còn ấm.
- Diếp cá và nước vo gạo làm dịu cổ họng, giảm ho và tăng cường sức đề kháng. Bạn rửa sạch 1 nắm rau diếp cá, ngâm nước muối loãng 10-15 phút, xay nhuyễn lấy nước cốt, sau đó trộn với nước vo gạo (lần thứ hai), đun sôi 10 phút. Uống hỗn hợp khi còn ấm, 2-3 lần/ngày.
- Húng chanh mật ong có tác dụng làm dịu họng, hỗ trợ long đờm. Bạn lấy 10-15 lá húng chanh rửa sạch, để ráo, trộn đều với 1-2 muỗng canh mật ong, hấp cách thủy trong 15 phút. Chắt lấy nước từ hỗn hợp và uống khi còn ấm.
3.4. Các phương pháp khác giảm triệu chứng cúm B
Bạn cũng có thể áp dụng thêm một số phương pháp hỗ trợ đơn giản nhưng hiệu quả giúp cơ thể thoải mái hơn và rút ngắn thời gian hồi phục. Dưới đây là những cách phổ biến, dễ thực hiện tại nhà:
- Nghỉ ngơi đầy đủ và uống nhiều nước ấm (trung bình 2 – 2.5 lít / ngày) giúp bù nước do sốt, hỗ trợ phục hồi nhanh hơn.
- Súc miệng bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch khoang miệng, làm dịu cổ họng, giảm viêm và loại bỏ vi khuẩn, virus gây kích ứng.
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực, tai và mũi, nhất là khi thời tiết thay đổi đột ngột hoặc trời se lạnh.
- Xông hơi, xông mũi họng bằng thảo dược như sả, chanh, tía tô hoặc bạc hà giúp làm thông thoáng đường thở, giảm nghẹt mũi và kích thích toát mồ hôi để thải độc nhẹ nhàng.
- Ngâm chân hoặc tắm nước ấm giúp lưu thông máu tốt hơn, làm ấm người, thư giãn toàn thân và hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
- Chườm nóng hoặc chườm lạnh tùy theo triệu chứng để giảm sốt, đau đầu, mỏi cơ và giúp cho người bệnh cảm thấy dễ chịu, nghỉ ngơi tốt hơn.
- Duy trì độ ẩm không khí bằng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước trong phòng, giúp hạn chế khô họng, kích ứng mũi, đặc biệt hữu ích khi dùng điều hòa nhiều hoặc trong mùa hanh khô.
Ngoài các biện pháp chăm sóc tại nhà, bạn cũng nên kết hợp sử dụng các sản phẩm hỗ trợ giảm ho, giảm đau rát cổ họng hiện có trên thị trường để cải thiện triệu chứng nhanh chóng và an toàn.
Tùy theo độ tuổi, tình trạng sức khỏe và mức độ khó chịu ở cổ họng, bạn có thể chọn loại sản phẩm phù hợp. Các dạng phổ biến bao gồm viên ngậm, xịt họng, cao lỏng hoặc siro thảo dược, thường chứa các thành phần tự nhiên như bạc hà, cam thảo, mật ong, tần dày lá,… để làm dịu niêm mạc họng, giảm ho, kháng viêm nhẹ và hỗ trợ phục hồi hệ hô hấp.
4. Phòng ngừa nhiễm cúm B
4.1. Lối sống sinh hoạt giúp cải thiện sức đề kháng
Mỗi khi trời trở lạnh hoặc trong mùa cao điểm của cảm cúm, sức đề kháng chính là “lá chắn tự nhiên” giúp chống lại sự tấn công của virus. Khi hệ miễn dịch hoạt động tốt, cơ thể sẽ dễ dàng vượt qua các triệu chứng khó chịu và rút ngắn thời gian bệnh, có khả năng tự bảo vệ tốt hơn trước virus nhóm B và các tác nhân gây bệnh khác.
Vì vậy, để tăng cường đề kháng một cách bền vững từ bên trong, bạn cần duy trì lối sống khoa học và chăm sóc sức khỏe đều đặn mỗi ngày như:
- Ăn uống lành mạnh, đúng giờ, đầy đủ và cân đối 4 nhóm chất dinh dưỡng chính (đường bột, đạm, béo, vitamin và khoáng chất) giúp cung cấp năng lượng cần thiết, hỗ trợ miễn dịch và cải thiện sức khỏe hô hấp.
- Uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày để giữ ẩm niêm mạc mũi họng, hỗ trợ thải độc và giúp các tế bào miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
- Ngủ đủ giấc từ 7-8 tiếng/ngày, bạn nên đi ngủ trước 23h để giúp cơ thể có thời gian tái tạo hệ miễn dịch và phục hồi năng lượng sau một ngày.
- Vận động đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày bằng các bài tập nhẹ nhàng tốt cho phổi như đi bộ, yoga, đạp xe hoặc hít thở sâu để tăng tuần hoàn, cải thiện chức năng phổi và nâng cao đề kháng của bạn.
- Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên các cơ quan nội tạng và phòng tránh các bệnh mạn tính làm suy yếu hệ miễn dịch.
- Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức hoặc căng thẳng kéo dài – những yếu tố khiến bạn mệt mỏi và dễ nhiễm bệnh hơn.
Song song với việc duy trì những thói quen lành mạnh, bạn cũng cần chủ động loại bỏ các hành vi gây hại âm thầm làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị cảm cúm và nhiễm bệnh hơn như:
- Stress kéo dài và căng thẳng thường xuyên khiến hệ miễn dịch bị ức chế, giảm khả năng bảo vệ cơ thể trước tác nhân gây bệnh.
- Thức khuya, ngủ không đủ giấc khiến cơ thể không có thời gian phục hồi, lâu dài sẽ dẫn đến suy nhược và dễ mắc bệnh.
- Hút thuốc lá, uống rượu bia hoặc lạm dụng chất kích thích ảnh hưởng đến chức năng gan, phổi và toàn bộ hệ miễn dịch.
- Tiếp xúc thường xuyên với môi trường ô nhiễm như bụi mịn, khói thuốc, nấm mốc, hóa chất tẩy rửa mạnh,… có thể làm tổn thương lớp bảo vệ niêm mạc mũi họng – tạo điều kiện để virus dễ dàng xâm nhập.
4.2. Thói quen tốt giúp phòng ngừa cúm B
Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh. Việc chủ động duy trì các thói quen vệ sinh cá nhân và bảo vệ sức khỏe hằng ngày là một trong những cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả giúp bạn và gia đình tránh xa nguy cơ viêm nhiễm.
- Tiêm vaccine cúm mùa hàng năm để chủ động tạo kháng thể, đặc biệt quan trọng với người cao tuổi, trẻ nhỏ và người có bệnh lý nền.
- Rửa tay kỹ bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn sau khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc với các bề mặt ở nơi công cộng.
- Hạn chế đến nơi đông người, không gian kín hoặc tiếp xúc gần với người có triệu chứng cảm cúm như ho, sốt, đau họng.
- Đeo khẩu trang đúng cách khi ra ngoài hoặc khi ở môi trường đông đúc để giảm tiếp xúc với giọt bắn và hạn chế nguy cơ lây nhiễm.
- Giữ gìn vệ sinh nhà cửa, đặc biệt lau dọn các bề mặt thường xuyên chạm vào như tay nắm cửa, điện thoại, bàn làm việc.
- Duy trì nhiệt độ phòng trên 20°C và độ ẩm từ 50% trở lên để tránh khô niêm mạc, giảm nguy cơ kích ứng đường hô hấp.
Duy trì độ ẩm phù hợp cho phòng của bạn
5. Tổng kết
Cảm cúm do virus cúm B tuy nhẹ hơn cúm A nhưng vẫn có khả năng gây biến chứng nghiêm trọng lên hệ hô hấp, nếu không được chăm sóc kịp thời. Thông thường, bệnh có thể tự khỏi sau 5-7 ngày, tuy nhiên với trẻ nhỏ, người già, phụ nữ mang thai hoặc người có bệnh nền, cúm B vẫn là mối nguy tiềm ẩn.
Vì vậy, việc nhận diện sớm triệu chứng, nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống đầy đủ, kết hợp sử dụng mẹo dân gian và các sản phẩm hỗ trợ phù hợp sẽ giúp bạn nhanh chóng phục hồi và tránh những biến chứng. Đồng thời, bạn cũng đừng quên chủ động phòng ngừa mỗi ngày bằng cách duy trì lối sống khoa học, giữ vệ sinh cá nhân và tăng cường sức đề kháng. Đây chính là cách tốt nhất để bạn và người thân vượt qua mùa cúm an toàn và nhẹ nhàng hơn.
Trong quá trình phục hồi sau cúm, việc lựa chọn sản phẩm hỗ trợ phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhẹ triệu chứng, tăng cường sức đề kháng và bảo vệ đường hô hấp. Với công thức kết hợp từ các vị thảo dược quý như Thiên môn đông, Tang bạch bì, Bách bộ, Cát cánh, Trần bì,… sản phẩm hỗ trợ sức khỏe Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông được nhiều người tin dùng để bổ phế phổi, giảm ho, giảm đau rát họng,…
Lưu ý: Các sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
