Các vấn đề về khớp gối không còn chỉ gặp ở người lớn tuổi mà đang có xu hướng trẻ hóa. Thói quen ngồi nhiều, ít vận động, đi giày cao gót thường xuyên, làm việc sai tư thế hay vận động quá sức đều có thể là nguyên nhân làm khớp gối bị tổn thương. Đáng lo ngại hơn, nhiều người thường chủ quan khi xuất hiện những cơn đau nhẹ ở gối mà không nhận ra đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý.
Vậy khớp gối thường bị những bệnh lý nào và làm sao để nhận biết sớm? Qua bài viết này, Dược Bình Đông sẽ giúp bạn nắm được những vấn đề thường gặp, cách nhận biết, hướng điều trị và cách phòng bệnh tại nhà để tránh ảnh hưởng việc đi lại sau này.
1. Bệnh khớp gối là gì? Dấu hiệu nhận biết bệnh khớp gối
Bệnh khớp gối là thuật ngữ dùng để chỉ các tổn thương, viêm, thoái hóa hoặc rối loạn chức năng xảy ra tại vùng khớp đầu gối. Trong đó, về mặt sinh lý, khớp gối giữ vai trò như một bản lề, được điều khiển bởi hệ thống gân, cơ, dây chằng, sụn khớp và bao khớp, giúp cơ thể giữ thăng bằng và thực hiện linh hoạt các động tác như đứng lên, ngồi xuống, đi lại hay chạy nhảy.
Tuy nhiên, với cấu trúc lỏng lẻo khi vận động và phải nâng đỡ phần lớn trọng lượng cơ thể, khớp gối rất dễ bị tổn thương nếu vận động sai cách. Trong đó, nhiều vấn đề ở đầu gối thường bắt nguồn từ các nguyên nhân phổ biến như tuổi tác, béo phì, chấn thương, sai tư thế hoặc rối loạn chuyển hóa trong cơ thể,…
Đặc biệt hơn, các bệnh lý tại khu vực gối có thể diễn tiến âm thầm theo thời gian hoặc khởi phát đột ngột. Nếu không nhận diện sớm, chúng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, khiến người bệnh gặp khó khăn khi đi lại, sinh hoạt hằng ngày và lâu dài có thể làm suy giảm chất lượng sống.
Vì vậy, bạn có thể theo dõi những dấu hiệu bất thường từ vùng gối như:
- Đau vùng gối khi đi lại, lên xuống cầu thang hoặc đứng lâu.
- Sưng đỏ, nóng quanh khớp, kèm cảm giác căng tức hoặc khó chịu.
- Cứng khớp vào buổi sáng, thường kéo dài trên 30 phút nếu liên quan đến viêm.
- Có tiếng lạo xạo, lục cục khi co hoặc duỗi chân.
- Hạn chế biên độ vận động, khó co duỗi hết tầm.
- Cơn đau tăng khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi, hoặc xuất hiện liên tục – đặc biệt về đêm.

Đầu gối đau tăng khi hoạt động là dấu hiệu bệnh khớp gối
Trong một số trường hợp nặng hơn, tình trạng đau gối kéo dài hơn 3 tuần, đặc biệt đi kèm các triệu chứng bất thường như sưng to, đau dữ dội, biến dạng khớp hoặc không thể đứng vững, bạn hoặc người thân nên đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
Bởi những biểu hiện này có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nghiêm trọng và cần được xác định nguyên nhân chính xác, tránh biến chứng nguy hiểm về sau.
2. Các bệnh lý thường gặp ở khớp gối
2.1. Thoái hóa khớp gối
Thoái hóa khớp gối là tình trạng sụn khớp tại vùng đầu gối bị bào mòn theo thời gian, làm mất dần lớp đệm tự nhiên để khớp vận động trơn tru. Khi sụn bị tổn thương, các đầu xương sẽ va chạm trực tiếp với nhau, gây đau nhức, viêm và ảnh hưởng khả năng vận động.
Tình trạng này thường xuất hiện ở người trên 40 tuổi, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh do sự thay đổi nội tiết khiến sụn khớp yếu dần. Ngoài ra, người làm việc nặng, béo phì hoặc từng chấn thương khớp cũng có nguy cơ cao mắc phải bệnh này.

Khớp gối đóng vai trò quan trọng
Để nhận biết thoái hóa khớp gối, bạn có thể quan sát những triệu chứng đặc trưng.
- Đau âm ỉ ở mặt trước hoặc hai bên đầu gối, đau tăng khi đi lại, có thể thuyên giảm khi nghỉ ngơi.
- Cứng khớp vào buổi sáng, thường kéo dài dưới 30 phút.
- Gối có thể phát ra tiếng lạo xạo hoặc lục cục khi gập – duỗi.
- Khó khăn khi leo cầu thang, đứng lâu hoặc ngồi xổm.
Nếu không được điều trị kịp thời, quá trình thoái hóa sẽ tiếp tục tiến triển, khiến sụn khớp mòn sâu, khớp biến dạng, gây đau dữ dội và có thể dẫn đến mất khả năng vận động.
2.2. Viêm khớp gối
Viêm khớp gối là tình trạng viêm xảy ra tại vùng khớp, bao gồm tổn thương màng hoạt dịch, sụn và xương dưới sụn. Phản ứng viêm này thường bắt nguồn từ rối loạn miễn dịch hoặc nhiễm trùng, khiến khớp sưng, đau và vận động bị hạn chế.
Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, tình trạng viêm khớp có thể được chia thành một số dạng phổ biến như sau:
- Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn, tiến triển mạn tính và có thể gây tổn thương nghiêm trọng không chỉ tại khớp mà còn ảnh hưởng đến các cơ quan khác như tim, phổi.
- Viêm khớp nhiễm khuẩn là tình trạng viêm cấp tính do vi khuẩn xâm nhập trực tiếp vào khớp, gây sưng tấy, đau dữ dội, có thể đi kèm sốt cao và mệt mỏi.
- Viêm khớp phản ứng là tình trạng viêm xuất hiện sau khi cơ thể bị nhiễm trùng ở một số cơ quan như đường tiết niệu, hệ tiêu hóa hoặc cơ quan sinh dục.
Để nhận biết viêm khớp gối, một vài triệu chứng mà người bệnh thường gặp như:
- Đau dữ dội tại vùng gối, tăng lên khi vận động và đôi khi vẫn âm ỉ ngay cả khi nghỉ ngơi.
- Khớp bị sưng to, nóng đỏ và có thể kèm theo sốt hoặc cảm giác mệt mỏi toàn thân.
- Cứng khớp vào buổi sáng, kéo dài trong nhiều phút khiến việc khởi động vận động gặp khó khăn.

Vùng gối dễ bị sưng viêm
Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng viêm có thể phá hủy cấu trúc khớp, gây biến dạng, teo cơ và làm suy giảm đáng kể khả năng vận động của người bệnh.
2.3. Viêm bao hoạt dịch khớp gối
Viêm bao hoạt dịch khớp gối là tình trạng viêm túi chứa dịch lỏng ở khớp – nơi chứa dịch khớp – gây sưng đau và hạn chế tầm vận động. Trong đó, tình trạng này thường gặp nhất ở vị trí trước xương bánh chè, phía bên trong đầu gối và bên dưới khớp là dễ bị viêm nhất.
Tình trạng này có thể khởi phát độc lập hoặc là biến chứng thứ phát từ các bệnh lý xương khớp khác như:
- Chấn thương lặp lại trong quá trình lao động nặng hoặc luyện tập thể thao quá mức khiến bao hoạt dịch bị kích thích liên tục và viêm kéo dài.
- Nhiễm trùng bao hoạt dịch hoặc biến chứng từ các bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, gút hoặc thoái hóa khớp.
Việc nhận biết sớm triệu chứng viêm bao hoạt dịch có thể giúp ngăn ngừa tổn thương lan rộng sang cấu trúc khớp lân cận. Bạn hoặc người bệnh có thể theo dõi những triệu chứng thường gặp như sau:
- Vùng gối có cảm giác ấm nóng, sưng phồng và đau rõ khi đi lại hoặc vận động.
- Cơn đau có thể âm ỉ hoặc nhói từng cơn, thường không thuyên giảm hoàn toàn kể cả khi nghỉ ngơi.
- Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, uể oải, giảm năng lượng, ảnh hưởng đến chất lượng sinh hoạt thường ngày.
2.4. Chấn thương khớp gối
Chấn thương khớp gối là tình trạng tổn thương xảy ra khi vùng gối chịu lực tác động mạnh đột ngột như té ngã, tai nạn, va chạm khi chơi thể thao hoặc vận động sai tư thế. Tùy vào mức độ va chạm, các cấu trúc bên trong khớp hay xương quanh khớp có thể bị ảnh hưởng như: rách dây chằng, rách sụn chêm, trật khớp, gãy xương quanh gối.
Để nhận biết các dạng chấn thương, bạn có thể dựa vào một số dấu hiệu điển hình sau:
- Đau cấp tính và dữ dội ngay tại thời điểm gặp chấn thương, đau tăng khi cố gắng cử động hoặc chịu lực.
- Vùng khớp bị sưng to, bầm tím, có thể xuất hiện ngay sau chấn thương hoặc sau vài giờ.
- Mất khả năng co duỗi chân bình thường, khớp có thể kẹt cứng hoặc lệch trục vận động rõ rệt.
2.5. Gout tại khớp gối
Gout là một dạng viêm khớp đặc biệt do rối loạn chuyển hóa purin, dẫn đến tình trạng axit uric trong máu tăng cao và kết tủa thành tinh thể tại khớp. Các tinh thể này gây phản ứng viêm cấp tính, khiến khớp sưng đau dữ dội. Dù thường gặp ở ngón chân cái, gout vẫn có thể ảnh hưởng đến phần gối – đặc biệt ở những trường hợp bệnh nặng hoặc kiểm soát kém.
Tình trạng gout thường dễ nhầm lẫn với các bệnh lý viêm khớp khác nếu không được chẩn đoán chính xác. Đặc điểm nhận biết có thể dựa vào những triệu chứng điển hình sau:
- Đau đột ngột và dữ dội tại gối, thường xảy ra vào ban đêm hoặc gần sáng, không liên quan đến vận động.
- Khớp gối sưng nóng, đỏ tím như bị viêm tấy, kèm cảm giác căng tức và rất nhạy cảm khi chạm vào.
2.6. Tràn dịch khớp gối
Tràn dịch khớp gối (joint effusion) là tình trạng tích tụ bất thường lượng dịch trong khoang khớp, thường xuất hiện như một phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm bảo vệ khớp khi bị tổn thương. Tuy nhiên, tràn dịch khớp kéo dài có thể gây sưng đau rõ rệt, biến dạng khớp và làm suy giảm khả năng vận động.
Nguyên nhân gây tràn dịch có thể do chấn thương, viêm khớp mạn tính, thoái hóa khớp hoặc nhiễm trùng ở gối. Trong nhiều trường hợp, tràn dịch là dấu hiệu cảnh báo sớm cho những rối loạn sâu bên trong cấu trúc khớp.
Một số dấu hiệu điển hình giúp nhận biết tình trạng tràn dịch tại gối bao gồm:
- Vùng gối xuất hiện vết sưng lớn, căng tròn bao trùm toàn bộ mặt khớp, gây cảm giác nặng nề và khó chịu.
- Một bên gối có thể sưng to rõ rệt hơn so với bên còn lại, nhất là khi lượng dịch tiết ra vượt ngưỡng bình thường.
3. Các phương pháp điều trị và cách giảm đau vùng đầu gối
3.1. Chẩn đoán bệnh khớp gối
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau hoặc tổn thương tại đầu gối, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng phù hợp tùy theo từng trường hợp. Trong đó, một số phương pháp phổ biến thường được chỉ định như sau:
- Xét nghiệm máu.
- Xét nghiệm dịch khớp.
- Chẩn đoán hình ảnh.
- Nội soi khớp.
3.2. Điều trị các bệnh khớp gối bằng phương pháp Tây Y
Dựa trên kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị phù hợp phụ thuộc vào mức độ tổn thương, nguyên nhân gây bệnh và khả năng đáp ứng của người bệnh với các biện pháp điều trị trước đó.
Ở giai đoạn nhẹ đến trung bình, bác sĩ thường chỉ định sử dụng thuốc để kiểm soát triệu chứng và cải thiện vận động. Một số nhóm thuốc phổ biến có thể được bác sĩ chỉ định bao gồm:
- Thuốc giảm đau Paracetamol.
- Thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs): Diclofenac, Meloxicam, Celecoxib,…
- Thuốc kháng viêm corticoid: Hydrocortison, Methylprednisolon, Prednisolon, Dexamethason, Triamcinolon,…
- Thuốc bôi ngoài da: Diclofenac dạng gel, Profenid dạng gel,…
- Thuốc giãn cơ: Tolperison, Tizanidin, Mephenesin,…
Trong trường hợp bệnh tiến triển nặng, không đáp ứng với điều trị nội khoa, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp phẫu thuật. Phương pháp này thường áp dụng cho những bệnh nhân bị thoái hóa gối giai đoạn cuối, tổn thương sụn nghiêm trọng hoặc chấn thương phức tạp.
Một số phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm: Nội soi khớp, phẫu thuật cắt xương, thay khớp hoặc tạo hình khớp.
3.3. Mẹo giảm các triệu chứng bệnh khớp gối tại nhà
Song song với việc điều trị bằng thuốc tây, nhiều người bệnh lựa chọn kết hợp các phương pháp dân gian tại nhà để cải thiện triệu chứng đau nhức gối. Những mẹo này được ưa chuộng vì đơn giản, dễ thực hiện, sử dụng nguyên liệu tự nhiên và phù hợp với nhu cầu giảm đau an toàn mà không quá phụ thuộc vào thuốc.
- Giảm đau bằng ngải cứu nhờ tính ấm và vị đắng, cùng với tác dụng kháng viêm, giảm đau hiệu quả. Bạn chỉ cần rang nóng một nắm ngải cứu tươi với muối hạt, sau đó cho vào khăn vải và chườm trực tiếp lên vùng gối bị đau.
- Chườm lá lốt – muối vì lá lốt có tính ấm, vị cay, hỗ trợ giảm đau do phong hàn. Rang 200g lá lốt khô đã xay nhuyễn cùng 400g muối hạt, sau đó gói vào khăn và chườm lên gối khoảng 15-20 phút mỗi lần.
- Dùng gừng rang muối vì gừng có khả năng hoạt huyết, kháng viêm tự nhiên. Thái lát vài củ gừng tươi, rang cùng muối hạt rồi gói trong túi vải. Chườm hỗn hợp này lên vùng đau mỗi ngày sẽ giúp giảm cảm giác ê buốt, nhất là trong thời tiết lạnh.
Bên cạnh các mẹo dân gian giúp giảm đau đầu gối, để hỗ trợ giảm đau và cải thiện vận động, bạn có thể cân nhắc sử dụng thêm một số sản phẩm chuyên biệt giúp bảo vệ đầu gối như đai gối co giãn, nẹp gối định hình, miếng dán giảm đau,… tùy theo nhu cầu sử dụng khác nhau.
4. Phòng ngừa các bệnh lý ở khớp gối
Để duy trì khả năng vận động ổn định và hạn chế nguy cơ mắc các bệnh khớp gối liên quan, việc chủ động phòng ngừa là điều vô cùng cần thiết – đặc biệt ở người trung niên, cao tuổi hoặc những đối tượng có nguy cơ cao như người béo phì, người lao động nặng.
Để thực hiện, bạn có thể điều chỉnh lối sống giúp phòng ngừa bệnh khớp gối như:
- Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đúng giờ và cân bằng đủ 4 nhóm chất (bột đường, đạm, béo, vitamin – khoáng chất) để hỗ trợ xương khớp.
- Uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày để duy trì độ trơn tru cho dịch khớp, hạn chế khô khớp, giảm ma sát trong vận động.
- Duy trì tư thế đúng giúp cân bằng cơ thể với xương sống hình chữ S tự nhiên trong các hoạt động hằng ngày như ngồi làm việc, đứng lâu hoặc nằm ngủ.
- Tập thể dục nhẹ nhàng đều đặn 30 phút ngày ngày, 5 ngày mỗi tuần. Bạn nên ưu tiên các bài tập tốt cho khớp gối như đi bộ, đạp xe tại chỗ, yoga hoặc bơi lội.
- Trong quá trình lao động, cần nghỉ ngơi hợp lý sau mỗi 60 phút làm việc để khớp có thời gian “hồi phục”, tránh quá tải liên tục.
- Bảo vệ khớp tránh chấn thương bằng cách mang giày phù hợp, không vận động quá sức đột ngột hoặc không khởi động.
- Giữ cân nặng ở mức hợp lý, tránh tăng cân gây áp lực lên khớp.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường tại khớp và có hướng can thiệp kịp thời.

Thăm khám tại các cơ sở y tế
Bên cạnh những thói quen có lợi, việc loại bỏ các hành vi gây hại cho khớp cũng đóng vai trò quan trọng trong phòng ngừa bệnh lý xương khớp.
- Tránh làm việc quá sức trong thời gian dài, hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên hoặc duy trì các tư thế gây áp lực lên khớp như ngồi xổm, ngồi xếp bằng, leo cầu thang nhiều lần liên tục.
- Hạn chế ăn quá nhiều các loại thực phẩm giàu purin (tôm, cua, thịt đỏ…) dễ gây tăng axit uric, từ đó làm tăng nguy cơ gout tại gối.
- Không tự ý sử dụng thuốc giảm đau hoặc kháng viêm mà không theo chỉ định, có thể gây “che giấu” triệu chứng bệnh khiến việc điều trị trở nên muộn màng.
5. Tổng kết
Khớp gối là bộ phận quan trọng trong mọi hoạt động hằng ngày, từ đi lại, đứng lên – ngồi xuống cho đến chơi thể thao hay lao động. Khi gối gặp vấn đề, mọi sinh hoạt đều bị ảnh hưởng rõ rệt. Vì vậy, việc nhận biết sớm dấu hiệu bất thường, hiểu rõ nguyên nhân và có hướng xử lý phù hợp là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe xương khớp lâu dài. Một số dấu hiệu bạn cần chú ý là:
- Đau nhức âm ỉ hoặc dữ dội, đặc biệt khi vận động hoặc về đêm.
- Cứng khớp buổi sáng, khó co duỗi linh hoạt.
- Sưng to, nóng đỏ quanh vùng gối.
- Phát ra tiếng lạo xạo, lục cục khi co duỗi khớp.
- Khó khăn khi lên xuống cầu thang, ngồi xổm hoặc đứng lâu.
Để hỗ trợ giảm đau và cải thiện chức năng vận động khớp, bạn có thể tham khảo sản phẩm thảo dược Thảo Linh Tiên của Dược Bình Đông. Sản phẩm chứa thành phần các thảo dược quý như Kê huyết đằng, Đảng sâm, Dây đau xương, Tang thầm, Đỗ trọng, Ngưu tất, Cốt toái bổ,… hỗ trợ nuôi dưỡng xương khớp giảm các triệu chứng đau nhức xương khớp, đau nhức, tê mỏi chân tay do viêm khớp, thoái hóa xương khớp và phong thấp gây ra được sản xuất theo quy trình hiện đại đạt chuẩn GMP.
Lưu ý: Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.