Bạch giới tử – Đặc điểm và công dụng trị bệnh hiệu quả

Hình ảnh về vị thuốc bạch giới tử

Bạch giới tử thực chất là hạt già của cây Cải canh đã được sấy hoặc phơi khô. Trong Đông y, Bạch giới tử được dùng phổ biến trong các bài thuốc trị chứng ho suyễn, bệnh viêm phế quản, đau nhức xương khớp do phong hàn,…Để hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng của Bạch giới tử hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây.

1. Giới thiệu về Bạch giới tử

Bạch giới tử (Semen Sinapis Albae) là hạt của quả chín đã phơi hay sấy khô của cây Cải canh (Brassica alba (L.) Boiss) thuộc họ Cải (Brassicaccae).

Bạch giới tử còn được gọi với nhiều cái tên khác như Hạt cải canh, Thái chi, Thục giới, Hồ giới, Giới tử,…

Hình ảnh về cây cải xanh điều trị bệnh

Hình ảnh cây cải canh

Cải canh là loại cây thân thảo, sống lâu năm với các đặc điểm hình thái như sau:

  • Lá đơn có cuống và mọc so le với nhau. Phiến lá hình trứng, gân lá nổi rõ trên phiến và quanh mép lá có răng cưa, không đều.
  • Hoa của cây cải canh thuộc nhóm hoa lưỡng tính, gồm 4 cánh hoa xếp thành hình chữ thập. Hoa thường mọc thành cụm, màu vàng, mỗi bông có khoảng 3 – 5 cánh. Bên trong hoa cải canh có 6 nhị, trong đó có 4 nhị dài và 2 nhị ngắn.
  • Quả có mỏ dài, có lông phủ. Trong quả có chứa khoảng 4 – 6 hạt nhỏ màu nâu vàng và có vân rất nhỏ.
  • Bạch giới tử (hạt cây cải canh) có dạng hình cầu nhỏ, vỏ ngoài có màu trắng tro hoặc hơi ngả vàng. Một bên vỏ hạt có đường rãnh vân hiện rõ hoặc mờ mờ. Khi làm vỡ hạt bên trong Bạch giới tử có từng lớp nhân chứa chút dầu, màu trắng hơi vàng.

Cây cải canh sinh trưởng và phát triển nhiều ở Việt Nam và Trung Quốc. Tuy nhiên hiện nay ở nước ta, cây cải canh chủ yếu được sử dụng để làm thức ăn. Vì vậy, dược liệu Bạch giới tử đa phần đều được nhập khẩu từ Trung Quốc.

Bộ phận được sử dụng để làm thuốc là hạt Bạch giới tử. Thời điểm tốt nhất để thu hái quả già là vào tháng 3 – 5 hàng năm, sau đó tách lấy hạt và đem phơi khô. Bạn nên chọn hạt to, mập có màu trắng, còn hạt lép và có màu nâu đen thường kém chất lượng không nên dùng làm thuốc.

Hình ảnh về vị thuốc bạch giới tử

Dược liệu Bạch giới tử

Cách bào chế dược liệu Bạch giới tử như sau:

  • Đem hạt tươi rửa sạch và vớt bỏ các hạt lép. Sau đó, đem những hạt còn lại cho vào chảo, rồi sao trên lửa nhỏ cho đến khi dược liệu chuyển sang màu vàng sẫm và có mùi thơm (theo Dược Tài Học).
  • Đem Bạch giới tử rửa sạch, phơi khô, tán sống để dùng. Hoặc trộn bột dược liệu với nước đắp ngoài da.

Bảo quản hạt Bạch giới tử bằng cách cho vào hộp lọ kín và đặt ở nơi thoáng mát để tránh ẩm mốc, mối mọt.

2. Công dụng của Bạch giới tử

Bạch giới tử là vị thuốc thường được sử dụng trong bài thuốc cổ truyền có tác dụng trừ hàn, lợi khí, tán thủng, hóa đờm, khai vị, ôn trung,… Dù trong Tây y hay Đông y, Bạch giới tử vẫn mang lại nhiều công dụng hữu hiệu đối với sức khỏe người bệnh.

2.1. Theo Tây y

Theo nghiên cứu, Bạch giới tử chứa các thành phần hóa học có lợi trong việc điều trị và chữa bệnh, gồm có: sinapine, sinalbin, myrosin và một chất glucosid (còn gọi là sinigrin), chất nhầy, 37% chất béo, saponin, arachidic acid, linolenic acid,…

Một số tác dụng dược lý của Bạch giới tử là:

  • Chất Men Myroxin thủy phân sinh ra dầu giới tử có tác dụng kích thích nhẹ niêm mạc bao tử gây phản xạ tăng tiết dịch khí quản giúp hóa đờm, giảm ho hiệu quả.
  • Ngăn ngừa và ức chế các hoạt động của bệnh nấm ngoài da.

Tuy nhiên, Bạch giới tử có tác dụng kích thích tại chỗ trên da khiến cho da bị đỏ rát và sung huyết, thậm chí có thể gây phỏng và rát da nghiêm trọng.

2.2. Theo Đông y

Theo Y học cổ truyền, vị thuốc Bạch giới tử có một số đặc điểm, công năng, chủ trị cụ thể như sau:

  • Tính vị: Vị cay, không độc, tính ấm.
  • Quy kinh: Phế, Can, Tỳ, Tâm bào
  • Công năng: Lý khí trừ đờm và thông kinh lạc chỉ thống.
  • Chủ trị: Ho suyễn, đau tức ngực do hàn đờm; khớp xương tê đau do âm thư, đàm thấp lưu trú, thũng độc.
Hình ảnh các vị thuốc của bạch giới tử kết hợp với nhau

Công dụng của Bạch giới tử đối với sức khỏe

3. Gợi ý một số bài thuốc trị bệnh Bạch giới tử

Trên đây, Dược Bình Đông đã tổng hợp các thông tin cơ bản về dược liệu Bạch giới tử cũng như công dụng theo Đông y và Tây y. Để tìm hiểu rõ hơn về một số bài thuốc dân gian trị bệnh thường được sử dụng của vị thuốc này, mời bạn đọc tiếp tục theo dõi phần nội dung dưới đây.

3.1. Bài thuốc trị bệnh viêm phế quản mãn tính ở trẻ nhỏ

  • Nguyên liệu: 100g Bạch giới tử (tán bột).
  • Cách thực hiện: Mỗi lần dùng 1/3 bột Bạch giới tử trộn với 90g bột mì trắng và nước để làm thành bánh. Trước khi ngủ, đắp hỗn hợp lên lưng cho trẻ để qua đêm, đến sáng hôm sau đem bỏ đi. Người bệnh nên thực hiện 2 – 3 lần sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.

3.2. Bài thuốc trị viêm phổi ở trẻ em

  • Nguyên liệu: Bạch giới tử (tán bột).
  • Cách thực hiện: Trộn bột dược liệu với nước, rồi đắp lên ngực trẻ.

3.3. Bài thuốc trị ho suyễn, khó thở, đờm nhiều và loãng

  • Nguyên liệu: 3g Bạch giới tử, 10g La bặc tử, 10g Tô tử.
  • Cách thực hiện: Đem sắc chung tất cả các dược liệu trên lấy nước uống. Mỗi ngày dùng 1 thang và chia đều uống 2 lần.

3.4. Bài thuốc trị đờm, vị nhiệt, trong người nóng nảy, bực bội

  • Nguyên liệu: 10g Bạch giới tử,10g Hắc giới tử, 10g Cam toại, 10g Chu sa, 10g Mang tiêu, 10g Đại kích.
  • Cách thực hiện: Đem các vị tán thành bột, rồi trộn với hồ làm thành viên hoàn, mỗi viên có kích thước bằng hạt ngô. Mỗi lần uống 10 viên với nước gừng ấm.

3.5. Bài thuốc trị viêm mũi dị ứng do phong hàn

  • Nguyên liệu: 6g Bạch giới tử, 6g Quế chi, 5g Can khương, 10g Phòng phong, 10g Bạch truật, 10g Bạch thược, 10g Lộc giác giao, 10g Ngũ vị tử, 3g Cam thảo, 3g Chích ma hoàng, 10 – 15g Chích kỳ, 1 – 3g Tế tân.
  • Cách thực hiện: Đem sắc chung tất cả các dược liệu trên lấy nước uống. Mỗi ngày dùng 1 thang và chia đều uống 2 lần.

3.6. Bài thuốc trị liệt thần kinh mặt ngoại biên

  • Nguyên liệu: 5 – 10g Bạch giới tử (tán bột).
  • Cách thực hiện: Cho nước vào bột thuốc rồi gói vào miếng gạc sạch. Tiếp đến, đắp miếng gạc lên vùng liệt, rồi dùng băng keo cố định trong 5 – 10 giờ. Sau 10 ngày thì thực hiện đắp gạc tiếp.

3.7. Bài thuốc tăng thải axit uric, bổ gan thận và tiêu viêm, giảm đau nhức

  • Nguyên liệu: 12g Bạch giới tử, 12g Sơn khương, 12g Tỳ giải, 12g Hỏa sâm, 12g Địa hoàng, 12g Cam thảo, 12g Bạch thược dược, 12g Đỗ phụ, 12g Thổ phục linh, 12g Phòng phong, 12g Cỏ xước.
  • Cách thực hiện: Đem sắc chung tất cả các dược liệu trên lấy nước uống. Mỗi ngày dùng 1 thang.

3.8. Bài thuốc trị tích khối

  • Nguyên liệu: 120g Bạch giới tử, 60g Nhục quế, 60g Xuyên sơn giáp, 60g Độc hoạt, 80g Loạn phác (tóc), 80g Nhũ hương, 80g Mang tiêu, 80g A ngùy, 80g Một dược, 80g Đại hoàng, 21 hạt Mộc miết tử (bỏ vỏ).
  • Cách thực hiện: Đem Nhũ hương, A ngùy, Mang tiêu và Một dược tán bột mịn. Sau đó thêm 1.6kg dầu mè và nấu đến khi dầu chuyển sang sắc đen. Sau khi dầu bốc hết mùi thì thêm Hoàng đơn và thuốc bột vào nấu đặc thành cao, dùng cao lỏng bôi ngoài da.
Hình ảnh người phụ nữ đang bị ho

Bạch giới tử trị ho rất hiệu quả

4. Một số lưu ý để sử dụng Bạch giới tử an toàn

Bạch giới tử là loại thảo dược mang đến nhiều công dụng có lợi cho sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, người bệnh khi sử dụng cũng cần lưu ý những điều cơ bản sau để đạt hiệu quả tốt nhất trong quá trình điều trị:

  • Trước khi sử dụng bất cứ một vị thuốc nào, tốt hơn hết người bệnh cần hỏi ý kiến của các bác sĩ, thầy thuốc để được tư vấn cụ thể về cách sử dụng và liều lượng hợp lý tránh những rủi ro và phản ứng phụ không mong muốn.
  • Bạch giới tử thường được dùng ở dạng hoàn tán, dạng sắc hoặc được dùng ngoài. Khi sắc thuốc không nên sắc quá lâu vì có thể làm giảm dược tính. Liều dùng thông thường từ 3 – 10g/ngày, tùy thuộc vào bài thuốc.
  • Thận trọng khi dùng Bạch giới tử cho người âm hư hỏa vượng; không dùng cho người sức yếu, phù dương hư hỏa bốc lên, phế kinh có nhiệt, sốt nóng (khí hư hữu nhiệt), yếu phổi, ho khan.
  • Dược liệu này có thể gây kích ứng ngoài da, do đó không nên dùng cho người có cơ địa, tiền sử dễ dị ứng.
  • Nước sắc Bạch giới tử sinh ra chất hydroxide lưu huỳnh làm kích thích nhu động ruột, gây tiêu chảy. Vì vậy, không nên sử dụng thuốc ở liều lượng quá cao.
  • Tránh nhầm lẫn với hạt của cây củ cải (La bặc tử).

5. Tổng kết thông tin về Bạch giới tử

Qua bài viết trên đây, Bạch giới tử được biết đến là vị thuốc quý cổ truyền nên được nhiều người sử dụng phổ biến trong dân gian. Nhờ sở hữu nhiều tác dụng và công năng đa dạng mà dược liệu này được dùng trong các bài thuốc chữa ho, bệnh viêm mũi dị ứng, viêm phế quản,… Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cũng như đạt được hiệu quả chữa trị tốt nhất, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm soát rủi ro và tác dụng không mong muốn.

Hình ảnh về công ty dược bình đông và sản phẩm

Các sản phẩm bảo vệ sức khỏe do Dược Bình Đông sản xuất

Để tham khảo thêm về Bạch giới tử và những vị thuốc khác, bạn có thể truy cập trực tiếp vào trang web của Dược Bình Đông. Với hơn 70 năm hình thành và phát triển, Dược Bình Đông đã không ngừng tìm tòi, nghiên cứu và cho ra đời các sản phẩm bảo vệ sức khỏe chất lượng và phù hợp với thể trạng, cơ địa của người Việt. Nếu bạn đang quan tâm đến các sản phẩm thì vui lòng liên hệ ngay qua hotline (028)39 808 808 để được hỗ trợ, tư vấn sản phẩm và đặt hàng trong thời gian sớm nhất nhé!

Liên hệ Dược Bình Đông

Đánh giá bài viết này

0 / 5

Your page rank:

Chúng tôi cung cấp y học chính xác và đảm bảo kiểm tra kỹ lưỡng để đảm bảo tính cập nhật và khách quan. Độc giả có thể tham khảo chính sách biên tập để xác nhận độ tin cậy của nội dung. Bài viết này dựa theo nguồn bên dưới:

**** Nội dung đang cập nhật
Liên hệ với Dược Bình Đông để được tư vấn miễn phí
Bình luận
Hãy đặt câu hỏi hoặc chia sẻ suy nghĩ của bạn về bài viết

      Để lại lời nhắn

      Bài viết liên quan
      Bằng tất cả sự tận tụy và tâm huyết, Dược Bình Đông luôn trung thành với tôn chỉ "Thành quả chúng tôi không phải tiền bạc mà là sức khỏe và sự tin tưởng của khách hàng".
      Dược Bình Đông
      Logo
      Đăng ký tài khoản mới

      Tư vấn miễn phí

      Chúng tôi luôn sẵn sàng tư vấn các vấn đề sức khỏe mà bạn cần. Hãy để lại lời nhắn, chúng tôi sẽ phản hồi ngay!

      (Các thông tin cung cấp đều được bảo mật)
      Giỏ hàng