Ho nhiều về đêm dai dẳng là bệnh gì? Làm sao để bớt ho về đêm?

Cơn ho thường xuất hiện nhiều hơn về đêm, đặc biệt là khi bạn nằm xuống nghỉ ngơi. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu, làm gián đoạn giấc ngủ mà còn khiến cơ thể mệt mỏi, giảm sức đề kháng và dễ tái phát dai dẳng. Ho về đêm kéo dài có thể là dấu hiệu cảnh báo những rối loạn trong hệ hô hấp hoặc các bệnh lý tiềm ẩn khác mà bạn không nên chủ quan. 

Vậy vì sao bạn lại ho nhiều về đêm? Có phải do cơ địa, thói quen sinh hoạt hay là biểu hiện của bệnh gì? Làm sao để giảm ho và ngủ ngon trở lại? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây.

1. Tình trạng ho về đêm

Ho về đêm là tình trạng cơn ho xuất hiện nhiều hơn hoặc trở nên nghiêm trọng hơn vào buổi tối, khuya hoặc gần sáng – thời điểm cơ thể đang nghỉ ngơi hoặc chuẩn bị đi ngủ. Nguyên nhân vì vào đêm, không khí thường lạnh và khô khiến niêm mạc cổ họng trở nên nhạy cảm, dễ bị kích ứng. Đồng thời, cơ thể cũng giảm tiết epinephrine – hormone có vai trò làm giãn đường thở, nên càng làm phản xạ ho xuất hiện rõ rệt hơn. Ngoài ra, tư thế nằm khi ngủ cũng là yếu tố quan trọng vì nó có thể khiến dịch mũi chảy xuống cổ họng hoặc axit dạ dày trào ngược lên thực quản, kích thích vùng hầu họng.

Hơn nữa, tình trạng này thường không xuất hiện đơn lẻ mà đi kèm với nhiều triệu chứng khác như ngứa họng, rát cổ, khô họng khi nuốt, ho khan kéo dài, vướng đờm ở cổ, nghẹt mũi,… gây khó chịu, làm gián đoạn giấc ngủ, khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu tỉnh táo và ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc.

Ho nhiều về đêm khiến người bệnh mệt mỏi

Trong nhiều trường hợp, các cơn ho đêm chỉ đơn giản là phản ứng tự nhiên của cơ thể dưới tác động từ môi trường hoặc các thói quen sinh hoạt không lành mạnh.

• Thời tiết thay đổi bất thường, giao mùa với sự chênh lệch nhiệt độ đột ngột khiến niêm mạc đường hô hấp bị kích ứng, làm cổ họng trở nên nhạy cảm hơn, dễ gây ho.
• Việc dùng điều hòa thường xuyên hoặc ngủ trong phòng quá kín khiến độ ẩm không khí thấp, gây khô cổ họng, ngứa họng, ho khan vào buổi tối.
• Môi trường sống ô nhiễm với nhiều khói bụi, khí thải hoặc hạt bụi mịn có thể đi sâu vào đường thở, làm cổ họng bị kích ứng nhẹ và gây ho.
• Tư thế nằm ngửa khi ngủ tạo điều kiện cho dịch mũi, đờm hoặc axit từ dạ dày trào lên họng, kích thích cổ họng và gây phản xạ ho, đặc biệt lúc gần sáng.
• Những thói quen sinh hoạt thiếu khoa học như ăn khuya, uống ít nước, hút thuốc, nói lớn hoặc thở miệng thường xuyên làm tổn thương niêm mạc họng, khiến cơn ho trở nên dễ tái phát khi đêm xuống.
• Một số loại thuốc điều trị như thuốc hạ áp, lợi tiểu hoặc thuốc chống trầm cảm có nguy cơ gây tác dụng phụ là ho kéo dài về đêm – dù ban ngày không có triệu chứng gì rõ rệt.

Nếu người bệnh nhận diện đúng nguyên nhân và điều chỉnh kịp thời, các triệu chứng này thường cải thiện nhanh chỉ sau vài ngày mà không cần sử dụng thuốc.

Tuy nhiên, bạn cần đặc biệt lưu ý khi tình trạng ho vào ban đêm kéo dài hơn 3 tuần mặc dù đã áp dụng các phương pháp hỗ trợ tại nhà hoặc đi kèm những biểu hiện bất thường dưới đây. Hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và xác định phương pháp điều trị phù hợp, vì đây có khả năng là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nguy hiểm.

• Cơn ho chuyển từ ho khan thành ho có đờm.
• Sốt, nôn mửa, khó thở.
• Cơ thể bị sụt cân nhưng không rõ nguyên nhân.
• Ho ra máu.
• Đau ngực, tức ngực.

2. Nguyên nhân bệnh lý gây ra tình trạng ho vào ban đêm

2.1. Ho về đêm cảnh báo những bệnh lý gì?

Khi thăm khám, bác sĩ sẽ đánh giá dựa trên các triệu chứng lâm sàng bạn gặp phải. Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm các chẩn đoán chuyên sâu như nội soi thanh quản, nội soi dạ dày, xét nghiệm máu – chất nhầy hoặc chẩn đoán hình ảnh như chụp X-quang phổi, CT scan ngực,… để xác định bệnh lý gây ra cơn ho vào ban đêm.

• Viêm xoang và nghẹt mũi khiến các khoang xoang bị tắc, dịch không thoát ra ngoài mà chảy ngược xuống cuống họng, gây ứ đọng và kích thích ho – đặc biệt khi nằm xuống vào ban đêm. Dấu hiệu nhận biết thường kèm theo nghẹt mũi, rát họng, đau đầu, cảm giác nặng vùng trán hoặc mặt.
• Hội chứng chảy dịch mũi sau xảy ra khi nằm ngủ, dịch từ mũi chảy xuống họng dễ hơn, gây cảm giác ngứa và kích ứng vùng cổ – dẫn đến phản xạ ho vào ban đêm. Người mắc phải thường cảm thấy dịch nhầy vướng ở họng, đau rát cổ họng, khó nuốt, chán ăn, nghẹt mũi và chảy nước mũi liên tục.
• Viêm mũi dị ứng do phản ứng với phấn hoa, bụi, nấm mốc hoặc lông động vật có thể gây ho do kích ứng đường thở. Triệu chứng đi kèm thường là sổ mũi, hắt hơi, đau đầu, ngứa họng và ho khan kéo dài về khuya.
• Hen suyễn là bệnh lý mạn tính khiến đường hô hấp bị co thắt, gây khó thở và ho dai dẳng – nhất là vào buổi tối khi nhiệt độ xuống thấp. Cơn hen thường đi kèm cảm giác tức ngực, thở khò khè, khó ngủ và có khả năng kéo dài trong nhiều đêm liên tiếp.
• Viêm phế quản khiến niêm mạc tiết nhiều đờm, gây ho liên tục cả ngày lẫn đêm, rõ hơn vào buổi sáng, thường gặp ở những người hút thuốc hoặc sống trong môi trường ô nhiễm. Các dấu hiệu kèm theo thường là thở khò khè, tức ngực, mệt mỏi, khó thở, đặc biệt khi thời tiết trở lạnh.

Nhiều bệnh lý về phổi gây ho vào ban đêm, nhất là ở người lớn tuổi và trẻ nhỏ 

Ngoài ra, một số bệnh lý hô hấp khác như giãn phế quản, ho gà, lao phổi, COPD hay bệnh phổi kẽ cũng có thể gây ho nhiều vào buổi tối. Khi gặp những bệnh lý này, người bệnh thường cảm thấy ngứa họng, ho có đờm, đau tức ngực, thở khò khè hoặc khó ngủ khi nằm xuống.

Trường hợp ho đêm kéo dài cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo ung thư phổi – đặc biệt ở người từng hút thuốc lá nhiều năm. Cơn ho thường dai dẳng, xuất hiện liên tục về đêm và có thể kèm theo ho ra máu, sụt cân hoặc mệt mỏi kéo dài không rõ nguyên nhân.

Ngoài các nguyên nhân trên, trào ngược dạ dày là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra ho liên tục vào ban đêm, vì khi nằm, axit trào ngược lên thực quản dẫn đến kích ứng cổ họng. Để nhận biết, bạn có thể đánh giá các triệu chứng kèm theo như ợ hơi, ợ chua, cảm giác nóng rát ở ngực, khàn tiếng khi ngủ dậy, khó nuốt hoặc đắng miệng.

Bên cạnh đó, ho kéo dài vào ban đêm cũng có thể xuất phát từ những bệnh lý như bệnh tim sung huyết, bệnh cường giáp, thiếu máu, chứng ngưng thở khi ngủ,… 

Ngoài ra, suy tim là tình trạng nguy hiểm có thể gây ho dai dẳng vào ban đêm mà nhiều người thường bỏ qua. Khi chức năng tim suy giảm, khả năng bơm máu yếu đi khiến dịch bị ứ đọng tại phổi và phế quản. Ngoài ho đêm, người bệnh có thể kèm theo các dấu hiệu như phù nhẹ ở mắt cá chân, bàn tay và khó thở về đêm – cần đặc biệt lưu ý để thăm khám kịp thời.

2.2. Điều trị bệnh lý bằng Tây y

Sau khi xác định được nguyên nhân gây ho về đêm, bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng cụ thể và thể trạng của người bệnh để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

• Thuốc giãn phế quản dùng trong các trường hợp co thắt đường thở như hen suyễn, COPD. Một số thuốc phổ biến là Salbutamol, Terbutaline, Ipratropium – có tác dụng làm giãn đường thở, giúp giảm khó thở và giảm ho về đêm.
• Thuốc long đờm giúp làm loãng đờm và tống đờm ra ngoài dễ hơn, thường dùng trong các trường hợp ho có đờm như viêm phế quản. Ví dụ: Acetylcystein (NAC), Carbocistein, Ambroxol.
• Thuốc giảm ho được dùng khi ho khan kéo dài hoặc ho về đêm gây mất ngủ và ảnh hưởng giấc ngủ.
• Thuốc kháng viêm có thể được chỉ định khi ho do các bệnh viêm đường hô hấp như viêm họng, viêm amidan. Một số loại như Prednisolone hoặc Betamethasone có thể được dùng ngắn ngày để giảm sưng viêm.
• Thuốc kháng sinh được chỉ định nếu có dấu hiệu nhiễm khuẩn như sốt cao, đờm đặc màu xanh-vàng hoặc khi kết quả xét nghiệm xác định có vi khuẩn. Ví dụ: Amoxicillin, Cefuroxim, Clarithromycin.

2.3. Điều trị tình trạng ho đêm bằng Đông y

Theo Đông y, điều trị ho về đêm không chỉ tập trung vào triệu chứng mà còn dựa trên nguyên tắc điều hòa âm dương và tùy thuộc vào thể bệnh của từng người.

Dưới đây là hai bài thuốc thường được áp dụng để hỗ trợ điều trị ho về đêm, tùy vào thể bệnh cụ thể:

Bài thuốc 1 

• Công dụng: Trị ho vào ban đêm, ho do cảm lạnh, ho có đờm đặc, khàn tiếng, sốt cao. Sử dụng đều đặn mỗi ngày giúp người bệnh thông mũi, dịu họng, bổ phế, tăng cường sức đề kháng.
• Nguyên liệu: 16g Khương giới, 16g Mã kế, 16g Đương quy, 16g Giao đằng, 16g Xương bồ, 16g Cát cánh, 12g Tục huyền, 12g Độc diệp thảo, 12g Cam thảo, 12g Xà hưu thảo, 10g Thiên niên kiện, 10g Bạch cự, 10g Ngũ mai tử, 8g Vỏ quế.
• Cách thực hiện: Chưng tất cả nguyên liệu trong nước khoảng 45 phút đến 1 giờ. Uống mỗi ngày 3 lần.

Một vài bài thuốc Đông y phù hợp cho triệu chứng ban đêm ho nhiều

Bài thuốc 2 

• Công dụng: Trị ho đêm, ho do viêm phế quản mạn tính, ho có đờm nhiều, đờm màu trắng, tức ngực, bụng có cảm giác đầy hơi, ăn kém, mỏi mệt, lưỡi trắng nhờn.
• Nguyên liệu: 16g Bạch truật, 16g Phục linh, 16g Ý dĩ, 12g Đẳng sâm, 12g Ngưu bàng tử, 12g Hạnh nhân, 12g Thương truật, 12g Hậu phác, 10g Bán hạ chế, 8g Trần bì, 4g Cam thảo, 3 lát Sinh khương, 3 quả Đại táo.
• Cách thực hiện: Sắc thành nước, ngày uống 2 lần.

3. Phương pháp giúp giảm ho về đêm tại nhà

3.1. Mẹo dân gian giúp giảm ho vào ban đêm

Ngoài việc điều trị bằng thuốc, một số mẹo dân gian từ thảo dược quen thuộc có thể giúp làm dịu cổ họng và hỗ trợ giảm ho rõ rệt vào ban đêm. Những cách này dễ thực hiện, an toàn và phù hợp để sử dụng trước khi ngủ.

• Nước tía tô gừng giúp làm ấm cơ thể, giảm viêm đường hô hấp và hỗ trợ cải thiện các triệu chứng viêm họng, viêm phế quản, ho nhiều có đờm, cảm lạnh và thở khò khè. Bạn có thể dùng 15g lá tía tô kết hợp với 3g gừng khô, sắc lấy nước uống trước khi đi ngủ.
• Trà bạc hà không chỉ giúp làm thông mũi, mát cổ họng, làm dịu cảm giác ngứa rát và hỗ trợ giảm các triệu chứng cảm cúm nhẹ, mà còn giúp thư giãn tinh thần, hỗ trợ ngủ ngon hơn. Bạn chỉ cần lấy khoảng 15 lá bạc hà tươi, hãm với 500ml nước nóng trong 10 phút là có thể sử dụng.
• Nước ép củ cải trắng có tác dụng làm dịu ho khan, ho do kích ứng, đồng thời hỗ trợ thải độc và giảm căng thẳng giúp cơ thể dễ đi vào giấc ngủ. Bạn có thể đun 200g củ cải trắng với 800ml nước cùng một ít đường phèn trong khoảng 15 phút, để nguội rồi lọc lấy nước uống.
• Trà gừng mật ong có tác dụng làm ấm phổi, kháng khuẩn và giảm kích ứng cổ họng, thích hợp dùng trong các trường hợp ho do lạnh, ho khan hoặc đau rát cổ về đêm. Cách thực hiện khá đơn giản: đun 3–4 lát gừng tươi với khoảng 300ml nước, sau đó cho thêm một thìa mật ong, khuấy đều và uống khi còn ấm.

Ngoài các mẹo dân gian, bạn có thể kết hợp sử dụng sản phẩm bảo vệ sức khỏe như Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông – chiết xuất từ thảo dược thiên nhiên an toàn như Thiên môn đông, Bách bộ, Trần bì, Gừng, Kinh giới, Atiso,… Sản phẩm bảo vệ sức khỏe này sẽ giúp giảm ho về đêm, ho khan, ho có đờm và hỗ trợ cải thiện chức năng hô hấp một cách hiệu quả.

3.2. Trước khi đi ngủ cần làm gì để giảm ho về đêm?

Ngoài ra, bạn có thể thực hiện một số cách đơn giản tại nhà vào buổi tối để làm dịu cổ họng, hạn chế cơn ho xuất hiện và giúp dễ ngủ hơn.

• Kê gối cao đầu khi ngủ giúp hạn chế dịch trào ngược hoặc ứ đọng ở vùng họng – nguyên nhân phổ biến gây ra ho hoặc cảm giác thở nông vào ban đêm. 
• Buổi tối nên ăn nhẹ và không ăn quá muộn để tránh tình trạng trào ngược dạ dày – một nguyên nhân thường gặp khiến cơn ho trở nên nghiêm trọng hơn khi nằm.
• Giữ vệ sinh phòng ngủ sạch sẽ, thoáng khí và hạn chế bụi, nấm mốc hoặc lông thú cưng sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ kích ứng đường hô hấp – nguyên nhân gây ho dị ứng về đêm ở nhiều người.
• Uống đủ nước ấm trong ngày và đặc biệt là trước khi ngủ sẽ giúp làm ẩm niêm mạc họng, hạn chế khô rát và giảm nguy cơ cơn ho xuất hiện khi vừa nằm xuống.
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, tai, mũi và ngực khi ngủ sẽ giúp bảo vệ niêm mạc hô hấp khỏi không khí lạnh – yếu tố thường gây ho khi thời tiết chuyển mùa hoặc về đêm.
• Súc miệng bằng nước muối sinh lý trước khi ngủ giúp làm sạch khoang miệng, giảm viêm nhẹ ở họng và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn gây kích ứng cổ họng.
• Xông mũi họng với nước ấm hoặc tinh dầu từ các loại lá như cúc tần, lá sả, lá chanh, lá tre,… có thể giúp làm loãng đờm, thông thoáng đường thở và giảm cảm giác ngứa họng khi nằm ngủ.
• Duy trì độ ẩm không khí bằng máy tạo ẩm hoặc đặt một chậu nước nhỏ sẽ giúp tránh tình trạng không khí khô, nhất là khi dùng điều hòa – từ đó hạn chế kích ứng gây ho về đêm.

3.3. Hạn chế những thói quen gây trầm trọng hơn tình trạng ho về đêm

Một số loại thực phẩm như đồ chiên rán, thức ăn cay nóng, nước ngọt có gas hoặc các món nhiều dầu mỡ có thể khiến cơ thể sinh nhiệt và làm tình trạng viêm trở nên nặng hơn. Việc sử dụng những thực phẩm này vào buổi tối dễ khiến cơn ho tái phát hoặc kéo dài khi về đêm.

Đồng thời, các thói quen không lành mạnh như thức khuya, ngủ không đủ giấc, lạm dụng rượu bia, hút thuốc hoặc căng thẳng kéo dài đều có thể làm suy giảm hệ miễn dịch. Khi cơ thể của bạn yếu đi, niêm mạc hô hấp dễ bị tổn thương và không đủ khả năng chống lại các tác nhân gây ho.

4. Thay đổi lối sống có lợi giúp cải thiện tình trạng ho về đêm tại nhà

Việc duy trì lối sống lành mạnh không chỉ giúp tăng sức đề kháng mà còn giúp phổi thải độc tốt hơn, từ đó hỗ trợ giảm nhẹ các cơn ho khan, thở nông hay nghẹt thở mỗi khi trời trở lạnh về khuya.

• Ăn uống đúng giờ, đầy đủ và cân đối 4 nhóm chất dinh dưỡng chính (đường bột, đạm, béo, vitamin và khoáng chất) giúp cơ thể có đủ năng lượng phục hồi tổn thương niêm mạc hô hấp, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên.
• Ngủ đủ giấc và đúng giờ, đặc biệt là trước 23h mỗi ngày để cơ thể có đủ thời gian tái tạo năng lượng, giảm mệt mỏi và phục hồi chức năng hô hấp. 
• Duy trì vận động nhẹ nhàng mỗi ngày, tối thiểu 30 phút như đi bộ, đạp xe hoặc tập thở đơn giản giúp tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ phổi hoạt động tốt hơn và hạn chế tắc nghẽn đường thở.
• Thực hành hít thở sâu, thiền hoặc yoga vào buổi tối không chỉ giúp làm dịu hệ thần kinh mà còn điều hòa nhịp thở, hỗ trợ ngủ ngon và cải thiện tình trạng thở nông khi nằm ngủ.

Bên cạnh việc chăm sóc phục hồi, người bệnh cũng nên chủ động hình thành những thói quen giúp hạn chế tối đa nguy cơ tiếp xúc với các yếu tố gây hại từ bên ngoài:

• Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá hoặc hóa chất mạnh, đặc biệt vào buổi tối, sẽ giúp giảm nguy cơ kích ứng đường hô hấp – yếu tố thường khởi phát cơn ho hoặc làm người bệnh khó ngủ vì cảm giác nghẹt thở.
• Tiêm vắc xin phòng cúm và các bệnh hô hấp theo khuyến cáo là biện pháp đơn giản giúp cơ thể tạo kháng thể, tăng đề kháng và phòng ngừa các đợt viêm nhiễm hô hấp – đặc biệt quan trọng trong thời điểm giao mùa.
• Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm áp lực lên lồng ngực và vùng cổ khi ngủ. Tình trạng thừa cân – béo phì, nhất là ở người lớn tuổi, có thể cản trở cơ chế hô hấp ban đêm và làm tăng nguy cơ thở nông hoặc ngưng thở khi ngủ.

5. Tổng kết

Ho về đêm là tình trạng phổ biến nhưng không nên xem nhẹ, đặc biệt khi kéo dài liên tục và đi kèm các triệu chứng bất thường. Việc xác định đúng nguyên nhân – từ thói quen sinh hoạt đến các bệnh lý hô hấp hoặc ngoài hô hấp sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

Ngoài việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, bạn hoàn toàn có thể kết hợp thêm mẹo dân gian, điều chỉnh lối sống và sử dụng các sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược để cải thiện triệu chứng một cách tự nhiên. Trong đó, Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông là lựa chọn phù hợp giúp giảm ho về đêm, hỗ trợ phổi khỏe và mang lại giấc ngủ ngon hơn mỗi tối.

Các sản phẩm bảo vệ sức khỏe Bổ Phổi của Dược Bình Đông hiện nay có Thiên Môn Bổ Phổi 280ml, Thiên Môn Bình Đông gói 15ml, Thiên Môn Bổ Phổi 90ml dành cho trẻ em, Viên ngậm thảo mộc ho Thiên Môn,… tác dụng bổ phế, giúp tăng cường sức khỏe hệ hô hấp, giảm các triệu chứng ho, ho lâu ngày không khỏi, đờm, khan tiếng,… Các sản phẩm đều có thành phần từ thảo dược thiên nhiên, an toàn, lành tính. Dược Bình Đông chúc bạn sớm khỏe mạnh với lá phổi vững vàng!

Lưu ý, các sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.