Tại Việt Nam, khoảng 35% dân số đang đối mặt với các vấn đề xương khớp do lối sống thiếu vận động, chế độ ăn uống kém lành mạnh và căng thẳng kéo dài. Trong đó, 70% số ca bệnh là người trong độ tuổi từ 50 đến 70. Điều đáng lo ngại hơn cả là tình trạng đau nhức xương khớp ngày càng trẻ hóa khi không ít người ở độ tuổi 27-30 đã bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đau nhức xương khớp từ sớm.
Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày mà còn dễ tiến triển thành các bệnh lý mạn tính như viêm khớp hay thoái hóa. Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, nhiều chuyên gia cho rằng việc kiêng khem đúng cách, đặc biệt là trong chế độ ăn uống, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng và làm chậm tiến triển bệnh.
Vậy người bị đau nhức xương khớp nên tránh những loại thực phẩm nào? Cùng tìm hiểu ngay trong bài viết sau của Dược Bình Đông!
1. Vì sao kiêng cữ, chăm sóc đúng cách lại quan trọng khi bị đau nhức xương khớp?
Đau nhức xương khớp là tình trạng thường gặp với cảm giác ê ẩm, nhức mỏi hoặc co cứng xuất hiện tại các khớp như đầu gối, cổ tay, cột sống hay vai gáy.
Người bị đau mỏi xương khớp trải qua những cảm giác khó chịu như đau âm ỉ kéo dài hoặc nhói buốt theo từng cơn, nhất là khi vận động mạnh, sau khi ngồi lâu, thay đổi thời tiết, hay đau về đêm hoặc cứng khớp vào buổi sáng. Tình trạng này có thể kèm theo sưng tấy, nóng đỏ tại vùng khớp, làm giảm đáng kể khả năng vận động và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
Nguyên nhân gây đau nhức thường liên quan đến tổn thương sụn khớp, viêm khớp, loãng xương, thoái hóa hay do chấn thương lâu ngày không được phục hồi đúng cách. Bên cạnh đó, một số thói quen ăn uống thiếu lành mạnh như sử dụng nhiều thực phẩm chế biến sẵn, nhiều chất béo bão hòa, đồ ngọt hay ăn mặn quá mức cũng góp phần làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể và đẩy nhanh tiến trình thoái hóa khớp.
Đau nhức xương khớp là tình trạng dễ gặp ở nhiều đối tượng
Đặc biệt, một số nhóm đối tượng như người cao tuổi, người đang mắc các bệnh lý về xương khớp, phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh hay người thừa cân, béo phì thường có nguy cơ cao bị đau nhức kéo dài hơn và khó kiểm soát hơn.
Với những nhóm này, việc kiểm soát chặt chẽ chế độ ăn uống, hạn chế nhóm thực phẩm không tốt cho xương khớp và điều chỉnh thói quen sinh hoạt càng trở nên quan trọng để làm chậm quá trình thoái hóa và giảm đau hiệu quả.
2. Các loại thực phẩm không tốt cho xương khớp
2.1. Thực phẩm ngọt
Thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện không chỉ làm tăng đường huyết mà còn kích thích cơ thể sản sinh các chất trung gian gây viêm như cytokine. Những phản ứng viêm này khiến khớp bị sưng đau kéo dài, đặc biệt nghiêm trọng ở những người đang mắc viêm khớp hoặc thoái hóa khớp.
Hơn nữa, thực phẩm ngọt thường ít giá trị dinh dưỡng nhưng lại giàu calo rỗng, làm tăng nguy cơ thừa cân – yếu tố tạo áp lực cơ học lớn lên hệ xương khớp. Các loại thực phẩm cần tránh là:
- Bánh ngọt, bánh kem, kẹo các loại.
- Nước ngọt có gas, nước tăng lực.
- Mứt trái cây, trái cây sấy tẩm đường.
- Ngũ cốc ăn liền, sữa chua có đường, trà sữa, sữa đặc, siro trái cây,…
Hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường
2.2. Thực phẩm quá mặn
Chế độ ăn quá mặn có thể cản trở quá trình hấp thụ canxi (khoáng chất thiết yếu giúp xương chắc khỏe) và lượng muối dư thừa tích tụ trong cơ thể tạo điều kiện thuận lợi cho tinh thể urat hình thành và lắng đọng tại các khớp. Từ đó làm khớp sưng viêm, gây đau nhức kéo dài và làm tăng nguy cơ loãng xương theo thời gian, đặc biệt ở người đã có bệnh lý về xương khớp.
Không chỉ ảnh hưởng đến xương, việc ăn mặn còn gây rối loạn cân bằng điện giải trong cơ thể. Khi đó, các tế bào dễ bị tích nước, gây hiện tượng phù nề và tạo áp lực lên các khớp, khiến các mô quanh khớp dễ bị tổn thương, làm giảm khả năng vận động và khiến người bệnh cảm thấy đau nhức nhiều hơn.
Do đó, người dùng cần chú ý đến các loại thực phẩm chế biến sẵn tiềm ẩn lượng muối vượt mức cho phép như mì gói, xúc xích, khô cá, cá mắm, dưa muối hay các loại snack mặn,… để hạn chế đau nhức xương khớp trở nên trầm trọng hơn.
2.3. Thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ, chất béo bão hòa
Các món ăn chiên rán chứa nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa. Trong quá trình chế biến, những chất béo này có thể biến đổi thành các hợp chất gây hại như lipid peroxides hay aldehydes.
Các chất độc hại này không chỉ làm tăng cholesterol xấu trong máu mà còn thúc đẩy mạnh mẽ các phản ứng viêm, đẩy nhanh tốc độ lão hóa và khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn. Đồng thời, thói quen ăn nhiều đồ chiên rán còn dẫn đến thừa cân, béo phì – yếu tố tạo áp lực cơ học lên khớp và cột sống, gây đau mỏi kéo dài.
Vì thế, bạn cần đặc biệt chú ý với những món ăn quen thuộc như gà rán, khoai tây chiên, mì xào, bánh chiên hay cá chiên giòn,… đều chứa lượng lớn chất béo không lành mạnh, đặc biệt khi chiên đi chiên lại nhiều lần.
Thực phẩm không tốt cho xương khớp
2.4. Thịt đỏ và nội tạng động vật
Thịt đỏ và nội tạng động vật là những thực phẩm chứa hàm lượng purin cao – một chất khi vào cơ thể sẽ chuyển hóa thành acid uric. Nếu lượng acid uric vượt ngưỡng cho phép, chúng sẽ tích tụ tại các khớp, hình thành tinh thể muối urat, gây ra phản ứng viêm và đau nhức.
Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh gout, viêm khớp và góp phần đẩy nhanh quá trình thoái hóa khớp, đặc biệt ở người trung niên và cao tuổi.
Tìm hiểu thêm về Thịt đỏ
2.5. Rượu bia, nước ngọt có gas, đồ uống có chứa caffeine
Các loại đồ uống như rượu bia, nước ngọt có gas hay thức uống chứa nhiều caffeine như cà phê và trà đặc đều gây cản trở quá trình hấp thụ canxi, dẫn đến xương ngày càng yếu và dễ gãy, tăng nguy cơ loãng xương.
2.6. Nhóm thực phẩm khác
Bên cạnh các nhóm chính kể trên, còn có nhiều loại thực phẩm tưởng chừng vô hại nhưng lại có thể làm trầm trọng thêm tình trạng đau nhức vốn có nếu sử dụng không kiểm soát. Nhóm thực phẩm không tốt cho xương khớp có thể kể đến là:
- Thịt gia cầm gây ra phản ứng viêm và tăng cảm giác đau nhức.
- Hải sản như tôm, cua, mực, cá,… vì có tính hàn, có thể làm các triệu chứng của phản ứng viêm (sưng, nóng, đỏ, đau) tái phát hoặc trở nặng.
- Đồ ăn lên men như cà muối, dưa muối,… chứa nhiều axit oxalic, natri nitrit và muối dẫn đến sự tích tụ quá nhiều tinh thể canxi oxalat trong các khớp, gây đau và viêm.
- Một số loại rau củ quả chứa nhiều axit oxalic như việt quất và củ cải cũng có thể làm tăng nguy cơ tích tụ axit oxalic.
3. Thói quen cần hạn chế khi bị đau nhức xương khớp
Không chỉ do thực phẩm, nhiều thói quen sinh hoạt hằng ngày cũng âm thầm làm tăng áp lực lên hệ xương khớp. Nếu không điều chỉnh kịp thời, các hành vi này có thể khiến tình trạng viêm đau trở nên trầm trọng và thúc đẩy quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.
- Ngồi lâu, ít vận động làm giảm tuần hoàn máu, khiến các khớp trở nên kém linh hoạt, tăng nguy cơ cứng khớp và thoái hóa.
- Ngồi xổm, leo cầu thang thường xuyên, bắt chéo chân tạo áp lực lớn lên khớp gối và khớp háng, lâu dài dễ dẫn đến biến dạng hoặc tổn thương sụn khớp.
- Bẻ khớp tay, vặn cổ, lưng quá mức có thể làm rách sụn, dây chằng hoặc khiến khớp nhanh lão hóa, tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.
- Tập luyện quá sức hoặc sai tư thế gây tổn thương mô khớp, kéo theo viêm hoặc đau nhức kéo dài.
- Giảm cân quá nhanh làm mất cân bằng dinh dưỡng, ảnh hưởng đến quá trình hấp thu canxi và cấu trúc xương.
- Hút thuốc, uống rượu bia làm giảm mật độ xương, suy yếu hệ miễn dịch, tăng phản ứng viêm trong cơ thể.
- Mang giày cao gót, đeo túi chéo một bên tạo áp lực lệch lên cột sống và khớp hông, gây đau mỏi và mất cân bằng cơ thể.
4. Phương pháp giảm đau nhức tại nhà
4.1. Chế độ dinh dưỡng cho người có vấn đề xương khớp
Một chế độ dinh dưỡng cân bằng và khoa học là yếu tố then chốt trong việc hỗ trợ điều trị các bệnh lý xương khớp. Việc bổ sung đầy đủ và cân đối 4 nhóm chất dinh dưỡng chính như đường bột, đạm, béo, vitamin và khoáng chất không chỉ giúp tăng cường cấu trúc xương mà còn cải thiện tuần hoàn máu, giảm viêm và làm dịu các cơn đau nhức, góp phần duy trì cân nặng ổn định.
Tham khảo bổ sung nhóm thực phẩm tốt cho khớp
Những nhóm thực phẩm tốt cho xương khớp nên ưu tiên bổ sung bao gồm:
- Thực phẩm giàu canxi như sữa, phô mai, sữa chua, cá hồi, cá mòi giúp xương chắc khỏe và ngăn ngừa loãng xương.
- Thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, quả óc chó, hạt chia có tác dụng chống viêm, giảm đau nhức.
- Thực phẩm giàu vitamin D gồm trứng, nấm, các loại cá béo hỗ trợ cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn.
- Thực phẩm giàu vitamin C như cam, bưởi, dâu tây, ớt chuông giúp tăng cường sức đề kháng và thúc đẩy sản sinh collagen.
- Các loại rau xanh như bông cải xanh, cải xoăn, rau bina chứa nhiều chất chống oxy hóa và vitamin K tốt cho xương.
4.2. Phương pháp giúp giảm đau nhức tại nhà
Nhiều phương pháp dân gian đơn giản tại nhà, dễ thực hiện và chi phí thấp cũng mang lại hiệu quả đáng kể trong việc giảm đau nhức. Các phương pháp này tận dụng thảo dược chữa xương khớp tự nhiên và đặc biệt an toàn nếu áp dụng đúng cách như:
- Chườm lá lốt rang muối với tính ấm, cay của lá lốt, giúp giảm viêm, giảm đau và thúc đẩy lưu thông máu. Rang nóng 200g lá lốt khô xay nhuyễn với 400g muối hạt, bọc trong vải sạch và chườm lên vùng đau nhức mỗi ngày để cải thiện tình trạng hiệu quả.
- Chườm ngải cứu ấm cũng có công dụng tương tự. Sau khi rang nóng ngải cứu tươi cùng muối hạt, hãy bọc hỗn hợp vào khăn sạch và chườm lên vùng bị viêm để giảm đau, thư giãn cơ và tăng lưu thông máu. Bạn có thể tìm hiểu thêm bài viết “Các mẹo dân gian giúp giảm đau nhức xương khớp bằng lá Ngải cứu“.
Những phương pháp đơn giản này không chỉ mang lại hiệu quả giảm đau, ít tác dụng phụ mà còn có thể kết hợp linh hoạt với các phương pháp điều trị khác để mang lại kết quả tối ưu.
4.3. Xây dựng thói quen có lợi để cải thiện tình trạng đau nhức
Bên cạnh chế độ ăn uống và các biện pháp hỗ trợ, việc duy trì những thói quen sinh hoạt lành mạnh đóng vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện và phòng ngừa đau nhức. Những thói quen đúng cần duy trì như:
- Uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày để giữ ẩm cho sụn khớp, giúp khớp di chuyển trơn tru và giảm ma sát.
- Giữ tư thế đúng khi làm việc và sinh hoạt giúp giảm áp lực lên cột sống, khớp gối và cổ chân.
- Phòng tránh chấn thương bằng cách di chuyển cẩn thận, hạn chế mang vác nặng và dùng dụng cụ hỗ trợ khi cần thiết.
- Ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày, đi ngủ trước 23h để cơ thể có thời gian tái tạo tế bào và phục hồi mô khớp tổn thương.
- Nghỉ giải lao 5-10 phút mỗi giờ làm việc, đặc biệt khi ngồi hoặc đứng lâu, kết hợp các bài giãn cơ nhẹ.
- Giữ tâm lý cân bằng, tránh stress kéo dài – yếu tố có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm khớp.
- Duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế béo phì để giảm áp lực cơ học lên hệ xương khớp.
- Thăm khám định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về khớp và có hướng điều trị kịp thời.
Bên cạnh việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt, người bệnh có thể kết hợp sử dụng các sản phẩm hỗ trợ xương khớp từ thảo dược để tăng hiệu quả cải thiện. Các sản phẩm có nguồn gốc thiên nhiên không chỉ giúp giảm viêm, giảm đau mà còn giúp bồi bổ khí huyết, mạnh gân cốt, phục hồi vận động an toàn và lâu dài.
5. Tổng kết
Để cải thiện tình trạng đau nhức, người bệnh cần đặc biệt chú ý đến chế độ ăn uống hằng ngày, tránh xa các loại thực phẩm không tốt cho xương khớp. Các nhóm đồ ngọt, đồ mặn, chiên rán nhiều dầu mỡ, thịt đỏ, nội tạng, hải sản có tính hàn hay thực phẩm lên men đều có thể làm gia tăng phản ứng viêm, khiến khớp sưng đau kéo dài và tăng tốc độ thoái hóa.
Bên cạnh việc lưu ý các nhóm thực phẩm không tốt cho xương khớp, việc duy trì tư thế đúng, ngủ đủ giấc, vận động hợp lý và kiểm soát cân nặng cũng là những yếu tố quan trọng giúp giảm gánh nặng lên khớp. Đồng thời, cần tránh các thói quen xấu như ngồi lâu, mang vác nặng, hút thuốc, lạm dụng cà phê – tất cả đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ xương khớp.
Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp hỗ trợ xương khớp từ thảo dược an toàn và hiệu quả, sản phẩm bảo vệ sức khỏe Thảo Linh Tiên của Dược Bình Đông là lựa chọn đáng tin cậy.
Sản phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa các vị thuốc quý trong Đông y như Dây đau xương, Độc hoạt, Đỗ trọng, Ngưu tất, Kê huyết đằng, Đảng sâm, Tang thầm, Mộc qua, Cốt toái bổ,… hỗ trợ nuôi dưỡng xương khớp giảm các triệu chứng đau nhức khớp, tê mỏi chân tay do viêm khớp, thoái hóa khớp và phong thấp gây ra, cải thiện chất lượng sống, đặc biệt phù hợp với người trung niên và cao tuổi.
Lưu ý: Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
