Đau thần kinh tọa là một bệnh lý gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe với các triệu chứng đau đớn, khó chịu và làm giảm chất lượng đời sống của người bệnh. Trong bài viết hôm nay, Dược Bình Đông sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về các phương pháp chữa bệnh đau dây thần kinh tọa đang được áp dụng cực kỳ phổ biến hiện nay. Từ đó có thêm thông tin tham khảo, áp dụng trong quá trình điều trị bệnh đạt hiệu quả tốt nhất.
1. Đôi nét về thần kinh tọa
Dây thần kinh tọa chạy dọc từ vị trí thắt lưng xuống tới chân, nhiệm vụ của thần kinh tọa là giúp điều khiển cảm giác, chi phối các hoạt động của chân như đi lại hoặc đứng lên, ngồi xuống. Đau dây thần kinh tọa là hiện tượng đau dọc theo hướng di chuyển của dây thần kinh tọa bắt nguồn từ vùng thắt lưng dưới, lan ra mặt ngoài đùi, mặt trước cẳng chân, mắt cá ngoài và tận ở các ngón chân.
Đau thần kinh tọa hay còn được biết đến với cái tên là đau dây thần kinh hông to. Người bệnh sẽ có cảm giác đau rát và kim châm tại khu vực dọc đường dây thần kinh tọa, cơn đau lan dần xuống mông và dọc mặt sau chân cho đến dưới đầu gối. Thông thường, bệnh chỉ ảnh hưởng tới một bên của cơ thể.
Đau dây thần kinh hông to xảy ra khi dây thần kinh bị kích thích, chèn ép hoặc bị chấn thương. Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này, trong đó thoát vị đĩa đệm chính là nguyên nhân phổ biến nhất. Bên cạnh đó, còn có các nguyên nhân khác như:
- Chấn thương
- Viêm khớp cột sống
- Thoái hóa xương khớp
- Trượt thân đốt sống
- Có khối u cột sống
- Viêm đĩa đệm đốt sống
- Hẹp cột sống
- Hội chứng cơ hình lê
- Nhiễm trùng,…
Ai cũng có thể mắc phải bệnh lý này, đặc biệt là những đối tượng:
- Người bị chấn thương vùng lưng dưới, cột sống
- Người cao tuổi
- Người thừa cân
- Người bị viêm xương khớp
- Người bị bệnh tiểu đường
- Những người thường xuyên thực hiện các công việc lao động nặng nhọc.
- Người có thói quen sinh hoạt không khoa học (thường xuyên ngồi lâu, lười vận động,…)
- Người hút thuốc lá
Đau dây thần kinh tọa không gây nguy hiểm tới tính mạng, nhưng mang đến nhiều khó khăn cho người bệnh trong vận động, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống. Khi không được điều trị kịp thời, tình trạng dây thần kinh tọa bị chèn ép nghiêm trọng có thể gây nên nhiều biến chứng như:
- Nhiễm trùng cột sống tiềm tàng hoặc hình thành các khối u cột sống
- Tổn thương thần kinh
- Không thể kiểm soát nhu động ruột hoặc bàng quang
- Hội chứng chùm đuôi ngựa
- Teo cơ vận động,…
Khi gặp các dấu hiệu hoặc nghi ngờ đau do thần kinh tọa, người bệnh nên đi khám chuyên khoa Cơ xương khớp. Việc thăm khám càng sớm càng tốt giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân từ đó có hướng điều trị phù hợp, hiệu quả. Nếu bệnh được phát hiện và điều trị kịp thời ngay từ đầu, cùng với việc duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống hợp lý và kiểm soát cân nặng để tránh thừa cân, sẽ giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh.
2. Phương pháp điều trị đau thần kinh tọa
2.1. Phương pháp điều trị Tây Y
- Nội khoa (Dùng thuốc): Bạn có thể sử dụng một số loại thuốc giảm đau và kháng viêm để giảm nhẹ cơn đau do đau dây thần kinh tọa gây ra.. Lưu ý, các loại thuốc này chỉ sử dụng khi có chỉ định từ bác sĩ. Các loại thuốc có thể kể đến là: thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không Steroid (NSAIDs), thuốc kháng viêm Corticosteroid, thuốc giảm đau nhóm opioid, thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau thần kinh, thuốc chống trầm cảm ba vòng, vitamin nhóm B,… Để biết thêm về các loại thuốc Tây điều trị đau thần kinh tọa, mời bạn đọc bài viết: “Thuốc đặc trị đau dây thần kinh tọa hay nhất?”.
- Ngoại khoa (Phẫu thuật): Nếu người bệnh đã áp dụng tất cả các phương pháp điều trị nội khoa, dùng thuốc, chăm sóc tại nhà, thay đổi lối sống,… nhưng không có sự cải thiện, can thiệp phẫu thuật có thể được chỉ định. Đây là lựa chọn sau cùng để giúp hạn chế biến chứng, giảm đau và phục hồi khả năng vận động.
2.2. Phương pháp điều trị Đông Y
Theo Y học cổ truyền, đau thần kinh tọa được xếp vào phạm vi chứng Tý, với các bệnh danh tương ứng là Yêu cước thống, Tọa cốt phong, Tọa diên phong. Tý là tình trạng kinh mạch bị bế tắc do ngoại tà xâm nhập, dẫn đến khí huyết vận hành bị trở trệ, gây ra cân cốt, cơ nhục, bì phu, khớp xương tê bì hay thậm chí là co duỗi khó khăn.
Nguyên do dẫn đến bệnh lý này thường là do:
- Cảm thụ ngoại tà (Do phong hàn thấp xâm phạm): Khi cơ thể bị phong hàn xâm nhập, các kinh lạc bị bế tắc, khí huyết ứ trệ, dẫn đến đau nhức xương khớp dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa.
- Khí trệ và huyết ứ: Nguyên nhân này bắt nguồn từ tổn thương kinh mạch do chấn thương hoặc do khí huyết ứ trệ, khiến sự lưu thông bị cản trở.
- Can thận hư tổn: Theo thời gian, sức khỏe ngày một suy yếu, đặc biệt là ở người cao tuổi và những ai lao động quá sức.
Các loại cây thuốc Đông Y bạn có thể sử dụng để giảm đau dây thần kinh hông to là: Độc hoạt, Mộc qua, Ngưu tất, Đỗ trọng, Cốt toái bổ,…
Dưới đây là một số bài thuốc Đông y được sử dụng phổ biến để hỗ trợ điều trị đau dây thần kinh tọa:
Độc hoạt tang ký sinh thang chữa đau thần kinh tọa thể phong hàn thấp kết hợp can thận hư
- Công năng: Khu phong, tán hàn, trừ thấp, bổ can thận (kiện tỳ nếu có teo cơ).
- Chủ trị: Đau âm ỉ ngang thắt lưng lan xuống mông, chân, lưng, đau nhiều, hoa mắt, chóng mặt, người mệt mỏi, ăn ngủ kém, mạch trầm nhược.
- Nguyên liệu: 16g Sinh địa, 12g Độc hoạt, 12g Đẳng sâm, 12g Phục linh, 12g Tang ký sinh, 12g Bạch thược, 12g Ngưu tất, 12g Tần giao, 12g Đương quy, 10g Xuyên khung, 10g Đỗ trọng, 10g Phòng phong, 4g Quế chi, 4g Cam thảo, 4g Tế tân.
- Cách dùng: Các vị trên sắc với 1.900ml nước, sắc lọc bỏ bã lấy 150ml. Uống ấm, chia thành 4 lần trong ngày. Khi hết đau ngâm thang thuốc này với 02 lít rượu, ngày uống 40ml chia 2 lần, thời gian uống từ 3-6 tháng.
Ý dĩ nhân thang hợp với Nhị diệu thang gia giảm tán chữa đau thần kinh tọa Thể thấp nhiệt (Do viêm nhiễm)
- Công năng: Thanh nhiệt trừ thấp, hoạt huyết, hành khí.
- Chủ trị: Cảm giác nóng rát, đau nhức như kim châm. Chân bên đau thường nóng hơn so với bên lành. Chất lưỡi có thể hồng hoặc đỏ và rêu lưỡi có thể vàng mỏng hoặc dày.
- Nguyên liệu: 12g Khương hoạt, 12g Độc hoạt, 12g Ngưu tất, 12g Thương truật, 12g Ý dĩ, 12g Hoàng bá, 12g Đương quy, 10g Phòng phong, 4g Cam thảo.
- Cách dùng: Sắc các vị thuốc trên cùng 1.500ml nước rồi lọc bỏ bã lấy 150ml. Chia đều để uống 4 lần trong ngày và uống khi thuốc ấm.
Điều trị bằng phương pháp khác: Để giúp cải thiện tình trạng đau dây thần kinh tọa, kéo căng các gân cơ và tăng cường sức mạnh cho khu vực cột sống, cơ vùng lưng dưới, bụng, mông, hông thì các bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh điều trị bằng diện chẩn, bấm huyệt, vật lý trị liệu, khí công,…
Việc kết hợp Đông Y với Y học hiện đại cần tuân theo các nguyên tắc. Cần chẩn đoán nguyên nhân bằng các phương tiện của Y học hiện đại để có phương pháp điều trị thích hợp.
2.3. Vật lý trị liệu
Vật lý trị liệu có tác dụng điều chỉnh vị trí cột sống, tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện tính linh hoạt của các cơ. Các bài tập trong vật lý trị liệu sẽ giúp phục hồi chức năng vận động của các khối cơ, xương và khớp – một trong những nguyên nhân bệnh lý gây ra đau thần kinh tọa. Do đó, việc thực hiện vật lý trị liệu sẽ hỗ trợ chữa bệnh một cách hiệu quả.
Các kiểu vật lý trị liệu:
- Tích cực: các bài tập kéo giãn cơ, bài tập tăng cường sức mạnh cơ bắp, bài tập di chuyển thiết bị hoặc các bài tập dưới nước..
- Thụ động: áp dụng nhiệt trị liệu (nóng hoặc lạnh), sử dụng sóng âm, kích thích điện, siêu âm trị liệu, trị liệu bằng ánh sáng, nắn hoặc xoa bóp khớp,…
2.4. Phương pháp khác
Các phương pháp chữa đau ở thần kinh tọa khác mà bạn có thể áp dụng như:
- Diện chẩn: Phương pháp này còn có tên gọi khác là Điều Khiển Liệu Pháp (FACY – Face diagnosis-Cybernetic Therapy). Đây là phương pháp chữa bệnh bằng cách bấm huyệt đạo được xác định trên mặt, thông qua đó sẽ xác định được bệnh kết hợp điều trị.
- Thủy châm: Đây là phương pháp chữa bệnh bằng cách sử dụng thuốc tiêm vào các huyệt (thuốc Tây y có chỉ định tiêm bắp). Thuốc sẽ được các bác sĩ tiêm vào huyệt nhằm tăng diện tích kích thích, cường độ kích thích và thời gian kích thích trong quá trình điều trị. Thông qua đó giảm, ức chế bớt triệu chứng bệnh và nhanh chóng khắc phục nguyên nhân gây bệnh.
- Trị liệu thần kinh cột sống: Cách chữa đau dây thần kinh tọa này là phương pháp điều trị không dùng thuốc, không phẫu thuật theo tiêu chuẩn Mỹ (Chiropractic). Các bác sĩ sẽ thực hiện nắn chỉnh bằng tay nhằm mục đích đưa các đốt cột sống về đúng vị trí ban đầu, giúp giảm bớt áp lực lên đĩa đệm, từ đó giải phóng áp lực lên khu vực dây thần kinh bị chèn ép.
3. Hỗ trợ giảm đau thần kinh tọa
3.1. Thực phẩm dành cho người bị đau thần kinh tọa
Thực phẩm giàu Vitamin: Vitamin là nguồn dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tình trạng thoái hóa khớp. Dưới đây là một số loại Vitamin nên được bổ sung:
- Vitamin B6: Vitamin B6 có vai trò quan trọng giúp chuyển hóa chất béo, chất đạm và carbohydrate để cơ thể hấp thụ tốt các chất dinh dưỡng. Với bệnh nhân đau thần kinh tọa, bổ sung vitamin B6 là cách để tăng cường sức đề kháng và miễn dịch cho cơ thể hiệu quả. Hãy bổ sung vitamin B6 bằng cách sử dụng các loại thực phẩm như các loại Ngũ cốc, Thịt gà, Đậu, Chuối, Cà rốt,…
- Vitamin B9: Vitamin B9 giúp hỗ trợ hồi phục và chữa lành tổn thương của dây thần kinh tọa, đồng thời tham gia vào quá trình tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh giúp cho hệ thần kinh hoạt động tốt hơn. Do đó, đây là nhóm chất được các chuyên gia khuyên dùng cho bệnh nhân đau dây thần kinh hông to. Những thực phẩm giàu Vitamin B9 có thể kể đến là mầm lúa mạch, Gan động vật, quả Bơ, Măng tây, Củ cải đường,…
- Vitamin B12: Thiếu vitamin B12 có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu máu, yếu cơ, mệt mỏi, gây nên các vấn đề về đường ruột, làm tổn thương thần kinh và gây rối loạn tâm lý. Các thực phẩm giàu Vitamin B12 bao gồm thịt gia cầm, cá và các sản phẩm làm từ Sữa. Vitamin B12 cũng có trong một số loại thực phẩm và có sẵn dưới dạng bổ sung đường uống.
- Vitamin D: Một số nghiên cứu liên quan đến thấp khớp và viêm khớp cho thấy rằng Vitamin D có thể giúp ngăn chặn sự phá hủy của sụn và giảm nguy cơ thu hẹp không gian khớp. Để tăng cường Vitamin D tự nhiên, bên cạnh việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời (trước 8 giờ sáng), bạn có thể bổ sung một số loại thực phẩm như: Cá mòi, Cá hồi, Tôm, Trứng, Sữa chua, Đậu hũ,…
- Vitamin K: Nguồn Vitamin K phong phú nhất đến từ Rau bina, Rau diếp cá, Cải xoăn, Bông cải xanh và một số loại rau khác. Dưỡng chất này giúp duy trì sự ổn định của nồng độ Canxi trong xương, từ đó ngăn ngừa thoái hóa và giảm nguy cơ loãng xương. Mỗi ngày, bạn cần cung cấp 1 Microgam Vitamin K cho mỗi Kilogam trọng lượng cơ thể..
- Vitamin E: Dầu thực vật và một số loại hạt là nguồn cung cấp Vitamin E cần thiết cho cơ thể. Lượng Vitamin E mà một người trưởng thành cần tiêu thụ là 3-4 mg mỗi ngày, tương đương với khoảng 1 muỗng cà phê. Nếu cơ thể thiếu hụt loại dưỡng chất này, sẽ dễ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng và yếu cơ.
- Vitamin C: Đây là loại vitamin quan trọng cho sự phát triển của sụn khớp và giúp cải thiện các triệu chứng viêm khớp. Vitamin C có nhiều trong Chanh, Cam, Bưởi, Đu đủ, Kiwi, Dâu tây, Súp lơ và Ớt chuông,…
Thực phẩm giàu Omega-3: Đây là loại chất béo rất có lợi cho sức khỏe, có tác dụng ức chế sự sản sinh của Cytokine và một số Enzyme liên quan đến quá trình phá hủy sụn khớp và gây viêm. Bạn có thể bổ sung Omega-3 qua các thực phẩm như cá béo (Cá mòi, Cá hồi, Cá ngừ, Cá trích và Cá thu), cũng như các loại quả hạch (Đậu phộng, Hạnh nhân, Óc chó, Hồ đào,…).
Các loại rau xanh đậm giàu chất xơ: Các loại rau có lá màu xanh đậm chứa nhiều Vitamin D, đồng thời cũng cung cấp các chất chống oxy hóa và Phytochemical. Vitamin D rất cần thiết cho sự hấp thụ Canxi và tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Những loại rau xanh đậm bao gồm: Cải xoăn, Rau chân vịt, Bông cải xanh, và Cải cầu vồng,…
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết “Bệnh đau dây thần kinh tọa nên ăn gì?” để có nhiều lựa chọn hơn trong thực đơn hàng ngày của bản thân.
3.2. Bài tập giảm đau thần kinh tọa
Các loại bài tập giúp cải thiện tình trạng này bao gồm: bài tập kéo giãn cơ mông, bài tập nghiêng người sang bên, bài tập xoay cột sống ngồi,… Tìm hiểu thêm về các bài tập tại bài viết Bài tập thần kinh tọa.
Ngoài ra, bạn cần xây dựng chế độ luyện tập thể dục, thể thao hợp lý. Bạn hãy lựa chọn những môn thể thao nhẹ nhàng như yoga, đi bộ,… để tăng cường sức khỏe và bảo vệ hệ xương khớp vững chắc..
3.3 Tư thế đúng giúp giảm đau thần kinh tọa
Tư thế đúng đảm bảo duy trì sự liên kết giữa cơ và xương. Lúc này, đầu, vai và hông của bạn sẽ thẳng hàng, giúp cột sống duy trì được độ cong hình chữ “S” tự nhiên. Duy trì thực hiện những tư thế đúng còn giúp giảm thiểu nguy cơ mắc nhiều vấn đề như viêm khớp, thoái hóa khớp, chấn thương.
Thay đổi tư thế đi đứng, tư thế ngồi, tư thế ngủ hay nâng đồ đạc để giảm bớt tình trạng đau viêm thần kinh tọa. Để biết thêm về các tư thế hoạt động phù hợp cho bệnh nhân đau thần kinh tọa, bạn có thể tham khảo bài viết: Tìm hiểu thêm tư thế nằm dành cho người đau thần kinh tọa.
3.4. Massage giúp giảm đau thần kinh tọa
Massage cũng là một phương pháp chữa bệnh giúp tinh thần người bệnh được thư giãn, giải phóng hormone Endorphin (một loại hormone có tác dụng giảm đau) và cải thiện quá trình lưu thông máu, làm dịu các cơ cột sống.
Trong điều trị đau dây thần kinh tọa, các hình thức massage được sử dụng phổ biến như massage mô sâu để khôi phục phạm vi chuyển động, cải thiện tính linh hoạt của cột sống; liệu pháp thủ công giúp xoa dịu các nút thắt, điểm kích hoạt hoặc căng cơ; liệu pháp Shiatsu; liệu pháp giải phóng Myofascial,…
3.5. Kỹ thuật tâm trí – cơ thể (Try mind-body techniques) giảm căng thẳng
Kỹ thuật tâm trí – cơ thể là phương pháp sử dụng sức mạnh tinh thần để người bệnh giảm bớt nhận thức về cơn đau. Những bài tập phổ biến nhất là bài tập hít thở sâu, thiền định, liệu pháp hành vi nhận thức, hình ảnh có chỉ dẫn,… Đây cũng là phương pháp có thể áp dụng cho những người thường xuyên lo âu, trầm cảm liên quan đến các cơn đau mãn tính.
3.6. Hoạt động khác
Để quá trình chữa bệnh đạt hiệu quả nhanh chóng, người bệnh cũng cần lưu ý:
- Không nên sử dụng những chất kích thích (thuốc lá, rượu, bia,…).
- Cải thiện giấc ngủ vì chất lượng giấc ngủ có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng đau viêm, tinh thần của người bệnh.
- Hạn chế nâng vật nặng quá sức.
- Tránh để cơ thể bị nhiễm lạnh, ẩm thấp kéo dài.
4. Phòng ngừa đau thần kinh tọa
- Tránh chấn thương: Chấn thương là nguyên nhân dẫn đến đau dây thần kinh tọa. Do đó nên chơi thể thao đúng kỹ thuật, sử dụng đồ bảo hộ trong lúc tập luyện và hạn chế mang vác đồ vật nặng.
- Tập luyện thể dục, thể thao hợp lý: Những bộ môn thể thao nhẹ như đi bộ, bơi lội, yoga có thể giúp cải thiện tình trạng dây thần kinh tọa bị căng cứng, nâng cao khả năng vận động, giảm kích thích hoặc tổn thương vùng dây thần kinh tọa.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt: Thói quen sinh hoạt tốt nhất mà các chuyên gia thường khuyên người bệnh đó là vận động đi lại sau 5 – 10 phút; giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng hoặc stress kéo dài; tránh xa chất kích thích; uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày.
- Thăm khám định kỳ: Kiểm tra sức khỏe định kỳ là quan trọng để phát hiện sớm và điều trị các bệnh về xương khớp.
- Duy trì trọng lượng cơ thể cân đối, tránh để tăng cân, béo phì.
5. Tổng kết
Trên đây là tổng hợp các phương pháp chữa đau thần kinh tọa mà Dược Bình Đông muốn giới thiệu đến bạn. Dù là bất kỳ phương pháp nào bạn cũng cần tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi lựa chọn áp dụng để đảm bảo phương pháp chữa bệnh phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân. Từ đó mang đến hiệu quả điều trị tốt nhất, giúp cải thiện tình trạng bệnh nhanh chóng.
Dược Bình Đông là đơn vị uy tín đã có hơn 70 năm kinh nghiệm trên thị trường hiện nay. Chúng tôi chuyên cung cấp đến cho người tiêu dùng Việt các sản phẩm chăm sóc sức khỏe đạt chuẩn chất lượng GMP – WHO của Bộ Y tế. Đây là những sản phẩm kết hợp giữa công thức y học cổ truyền sử dụng 100% thảo dược thiên nhiên với công nghệ máy móc dây chuyền sản xuất hiện đại, phù hợp với cơ địa người dùng Việt. Hiện các sản phẩm của Dược Bình Đông đã có mặt trên khắp 3 miền Tổ quốc với hơn 2000 đại lý, là những lựa chọn được các khách hàng tin tưởng sử dụng trong nhiều năm qua.
Nếu quý khách hàng cần tìm hiểu thêm thông tin chi tiết về bệnh đau thần kinh tọa, các sản phẩm của Dược Bình Đông xin vui lòng gọi đến số Hotline 02839808808 để được tư vấn miễn phí nhanh chóng!
