Bụi mịn – cụm từ ngày càng xuất hiện dày đặc trên các bản tin thời sự, các bài viết trên mạng xã hội và cả trong những cuộc trò chuyện thường ngày. Không dừng lại ở vấn đề môi trường, bụi mịn còn là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe con người, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM.
Theo kết quả quan trắc của Sở Tài nguyên và Môi trường TP.HCM vào cuối tháng 12/2023, tình trạng ô nhiễm bụi mịn đã vượt ngưỡng an toàn. Trong đó, bụi lơ lửng có đến 19,4% số liệu vượt quy chuẩn Việt Nam và 4,5% số liệu của bụi mịn PM10 và PM2.5 không đạt chuẩn, báo động về mức độ ô nhiễm không khí hiện nay.
Vậy bụi mịn thực sự là gì? Tác hại của các hạt bụi này đến sức khỏe như thế nào? Và đâu là giải pháp để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những tác động nguy hiểm? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
1. Bụi mịn là gì?
Theo Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), bụi mịn, hay còn gọi là PM (Particulate Matter), là các hạt vô cơ hoặc hữu cơ lơ lửng trong không khí. Các hạt này có thể phát sinh từ tự nhiên như bụi đất, khói núi lửa, cháy rừng nhưng phần lớn đến từ các hoạt động do con người gây ra như là:
- Các nhà máy, xí nghiệp khi đốt cháy nhiên liệu như than đá, dầu mỏ sẽ thải ra lượng lớn khói bụi.
- Khí thải từ các phương tiện giao thông như xe máy, ô tô, đặc biệt tại các thành phố lớn với mật độ giao thông cao.
Bụi mịn dễ xuất hiện trong các thành phố lớn
Bụi mịn được đo bằng đơn vị micromet (µm) và tồn tại dưới nhiều dạng khác nhau, từ những hạt lớn có thể nhận biết bằng mắt thường cho đến những hạt nhỏ siêu mịn mà mắt thường không thể thấy được, và thường được chia thành các nhóm phổ biến như sau:
- Bụi mịn PM10 có kích thước 2.5-10µm, xuất hiện trong bão cát, khói núi lửa, phấn hoa. Khi hít phải, có thể gây kích ứng mũi, họng, ho và hắt hơi.
- Bụi mịn PM2.5 có kích thước từ dưới 2.5µm (nhỏ hơn sợi tóc con người khoảng 30 lần), có nguồn gốc từ các chất Carbon, Nitơ và các hợp chất kim loại khác, gây viêm đường hô hấp và các bệnh Phổi mãn tính.
- Bụi siêu mịn PM1.0 có kích thước dưới 1µm, phổ biến hơn ở Việt Nam trong những năm gần đây, đặc biệt vào những ngày không khí khô hoặc nhiệt độ thấp. Loại bụi có thể đi vào máu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tổn thương não bộ.
2. Ảnh hưởng của bụi mịn đến sức khỏe
Bụi mịn là mối đe dọa tiềm ẩn đối với sức khỏe của tất cả mọi người, đặc biệt ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhóm đối tượng nhạy cảm như người già, trẻ em và những người có bệnh lý đường về hô hấp.
Với kích thước siêu nhỏ, các hạt bụi này dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp và gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe nguy hiểm.
2.1. Ảnh hưởng đến hệ hô hấp
Bụi mịn, đặc biệt là PM2.5 và PM1.0 là nguyên nhân gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng về hô hấp. Khi cơ thể tiếp xúc trong thời gian dài, bạn có thể gặp phải các triệu chứng như ho khan kéo dài, hắt hơi liên tục, đau rát cổ họng và viêm mũi.
Nếu không được xử lý kịp thời, bụi mịn có thể dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm như hen suyễn, viêm phế quản, viêm phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD,…
Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính
Tìm hiểu thêm về tình trạng Phổi yếu do các dạng bụi nhỏ, mịn
2.2. Ảnh hưởng đến tim mạch
Không chỉ tác động đến hệ hô hấp, các hạt bụi lơ lửng này mà còn gây tổn hại cho tim mạch. Khi xâm nhập vào máu, mạch máu bị viêm và tổn thương, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như huyết áp, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tăng nguy cơ đột quỵ,…
2.3. Ảnh hưởng đến thần kinh
Khi hít phải bụi mịn trong thời gian dài, não bộ có thể bị thiếu oxy và các chất độc hại trong những hạt này cũng có thể gây viêm nhiễm, làm tổn thương các tế bào thần kinh, khiến não bộ hoạt động kém hiệu quả và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, thay đổi tâm lý, khó tập trung, suy giảm trí nhớ,…
2.4. Những nguy cơ tiềm ẩn khác
Bụi mịn không chỉ ảnh hưởng đến hô hấp, tim mạch hay thần kinh mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khác đối với sức khỏe nếu tiếp xúc trong thời gian dài. Những rủi ro có thể kể đến gồm:
- Cơ thể nhiễm độc: Trong bụi mịn chứa nhiều hợp chất hữu cơ và kim loại nặng như Chì, Asen, Cadmium,… từ khói xe, khói công nghiệp hoặc môi trường ô nhiễm. Khi các chất độc hại này tích tụ lâu trong cơ thể, chúng sẽ âm thầm gây tổn thương Gan, thận, Phổi và nhiều cơ quan khác, dẫn đến những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Tìm hiểu thêm về tình trạng Gan nóng, Thận yếu khi cơ thể nhiễm độc và các phương pháp giải độc, detox tại nhà.
- Suy giảm miễn dịch: Các hạt bụi nhỏ này khi xâm nhập vào cơ thể, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như viêm Phổi, viêm xoang hoặc các bệnh tự miễn. Tìm hiểu thêm những ảnh hưởng của Sức đề kháng yếu
- Tăng nguy cơ bị ung thư: Khi cơ thể liên tục tiếp xúc kim loại như Cr, As, Ni, Cd và chất Aldehyde – những chất có thể gây đột biến ADN, cản trở quá trình hoạt động bình thường của tế bào, dẫn đến sự phát triển của các khối u ác tính.
3. Hạn chế tác động của bụi mịn đến cơ thể
Để giảm tác hại lên cơ thể, bạn cần thường xuyên theo dõi chỉ số chất lượng không khí (AQI), cụ thể:
- AQI dưới 50: Mức an toàn, có thể tham gia các hoạt động ngoài trời.
AQI từ 51-100: Hạn chế ở ngoài trời quá lâu.
AQI trên 100: Áp dụng ngay các biện pháp bảo vệ sức khỏe.
Theo dõi chỉ số chất lượng không khí (AQI) để có những phương pháp phù hợp
Một số phương pháp có thể thực hiện khi chỉ số AQI tăng cao như:
- Hạn chế ra đường vào giờ cao điểm ô nhiễm, từ 7h-8h sáng và 18h-19h tối, thời điểm không khí có nhiều khói bụi từ phương tiện giao thông.
- Điều chỉnh thời gian hoạt động ngoài trời, chọn những khung giờ không khí sạch hơn để giảm tiếp xúc với bụi.
- Sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ bụi mịn và các chất ô nhiễm khác, đặc biệt là trong phòng ngủ và không gian sinh hoạt chung.
- Giữ không gian trong nhà sạch sẽ, đóng kín cửa sổ và cửa ra vào để hạn chế bụi nhỏ xâm nhập vào nhà.
- Trồng cây xanh giúp hấp thụ bụi và cải thiện chất lượng không khí.
- Hạn chế đeo kính áp tròng vì bụi nhỏ này có thể kẹt giữa kính áp tròng và con ngươi, gây kích ứng mắt. Thay vào đó, bạn nên sử dụng kính cận hoặc kính mát khi ra ngoài.
- Đeo khẩu trang phù hợp, ưu tiên các loại khẩu trang chống bụi mịn như N95 hoặc các loại tương tự khi đi ra ngoài.
Khẩu trang N95 có khả năng lọc được 95% bụi mịn 0,3 micron trong không khí và phải được đeo khít, kín khuôn mặt để đạt hiệu quả như ý
4. Duy trì những thói quen có lợi cho sức khỏe để đối phó với tác hại bụi mịn
Những thói quen lành mạnh không chỉ giúp nâng cao sức khỏe tổng thể mà còn giúp các cơ quan bên trong hoạt động hiệu quả hơn. Khi duy trì những thói quen tốt, hệ miễn dịch sẽ được cải thiện, từ đó tăng sức đề kháng và giúp cơ thể chống lại các ảnh hưởng của bụi mịn.
4.1. Chế độ ăn uống khoa học
Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ cơ thể chống lại các tác nhân gây hại từ môi trường, trong đó có các hạt bụi lơ lửng này.
- Duy trì chế độ ăn khoa học, lành mạnh, điều độ, đúng giờ, đặc biệt bữa ăn cần đầy đủ và cân đối các nhóm dưỡng chất chính là bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
- Uống đủ nước 2.0 – 2.5 lít nước mỗi ngày. Bạn có thể bổ sung các loại nước giúp chống oxy hóa như trà xanh, cà phê, các loại trà thảo mộc hay rượu vang đỏ,… Xem thêm: Các thực phẩm chống oxy hóa.
- Hạn chế nhóm thực phẩm gây ra tình trạng nóng trong người như thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán, cay nóng, thức ăn chế biến sẵn, đồ ngọt nhiều đường, thịt đỏ, rượu bia,…
Hạn chế ăn thức ăn quá ngọt
4.2. Thói quen sinh hoạt có lợi cho sức khỏe
Một lối sống lành mạnh sẽ giúp cơ thể luôn khỏe mạnh, giảm thiểu tác động của bụi mịn và các yếu tố ô nhiễm khác.
- Rửa sạch tay khi về nhà để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn bám trên da.
- Hạn chế những thói quen có hại như hút thuốc, tắm đêm,…
- Duy trì thói quen ngủ đủ giấc, trung bình 8 giờ mỗi ngày và đi ngủ trước 23 giờ. Tìm hiểu ngay: Cách để có giấc ngủ ngon
- Tập thể dục đều đặn, trung bình 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần để giúp cơ thể thư giãn.
- Cân bằng công việc để giảm căng thẳng, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Tìm hiểu thêm: Tác hại của làm việc quá sức đối với cơ thể
- Áp dụng các biện pháp thư giãn tại nhà như thiền, nghe nhạc, đọc sách hoặc tắm nước ấm để giảm căng thẳng.
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ để bảo vệ sức khỏe.
- Duy trì cân nặng hợp lý để phòng tránh các bệnh do thừa cân, béo phì gây ra.
- Cần duy trì cân nặng ở mức hợp lý
Cần duy trì cân nặng ở mức hợp lý
4.3. Những hoạt động hằng ngày khác giúp cải thiện sức khỏe
Những hoạt động hỗ trợ hằng ngày có thể giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, đặc biệt là cải thiện chức năng Phổi và đào thải độc tố.
- Với những người có Phổi yếu, nên thực hiện các bài tập thở (Thở mím môi hoặc Thở bụng – Thở cơ hoành) để tăng cường sức khỏe Phổi.
- Áp dụng các phương pháp chăm sóc cơ thể như ngâm chân, xông hơi để hỗ trợ quá trình thải độc.
- Sử dụng dung dịch vệ sinh mũi để loại bỏ bụi bẩn và làm sạch đường hô hấp.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ và tiêm ngừa vaccine để bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý liên quan.
Việc duy trì những thói quen lành mạnh này không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn mà còn tạo ra “lá chắn” hiệu quả, giảm thiểu tác động của bụi mịn và các yếu tố môi trường có hại khác, đảm bảo sức khỏe lâu dài trong bối cảnh ô nhiễm ngày càng gia tăng.
5. Tổng kết
Bụi mịn không chỉ làm ô nhiễm không khí mà còn gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe. Nó có thể gây ra các bệnh hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, hen suyễn, cũng như các vấn đề về tim mạch, thần kinh và thậm chí là ung thư.
Duy trì thói quen lành mạnh là cách tốt nhất để bảo vệ cơ thể trước các hạt bụi nhỏ này. Một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, sinh hoạt điều độ, tập thể dục thường xuyên và giữ môi trường sạch sẽ sẽ giúp tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ bệnh tật.
Dưới sự tác động liên tục của hạt bụi mịn, Phổi là cơ quan chịu tổn thương nhiều nhất. Phổi suy yếu có thể dẫn đến tình trạng ho dai dẳng, khó thở, mệt mỏi, và nếu không được chăm sóc đúng cách, sẽ làm giảm chất lượng cuộc sống, thậm chí gây nguy hiểm đến tính mạng.
Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình ngay hôm nay với các sản phẩm bảo vệ sức khỏe phổi từ Dược Bình Đông, điển hình là Thiên Môn Bổ Phổi để giúp thanh lọc phổi, tăng cường sức khỏe hô hấp và giảm tác động tiêu cực từ các hạt bụi nhỏ
Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông được chiết xuất từ các thảo dược tự nhiên như Thiên môn đông, Bạc hà, Gừng, Atiso, Trần bì, Bách bộ, Tang bạch bì, Bình vôi, Kinh giới
Ngoài những công dụng trên, sản phẩm này nổi bật với công dụng bổ phổi và hỗ trợ làm giảm các triệu chứng ho nhiều, ho khan không đờm, ho đờm, ho kéo dài, ho nhiều về đêm,… Sản phẩm hiện đang được nhiều người dùng tin tưởng sử dụng và đánh giá cao về hiệu quả.
Bạn vui lòng liên hệ qua hotline 028.39.808.808 hoặc truy cập vào website để được hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
Lưu ý, sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
