Tổng quan về bệnh suy gan – Cách điều trị, phòng ngừa hiệu quả

Bệnh suy gan là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi gan bị tổn thương hoặc bị suy giảm chức năng gan. Bệnh có thể đe dọa đến tính mạng và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Vì thế trong mọi trường hợp, việc theo dõi, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng. Cùng Dược Bình Đông tìm hiểu tổng quan về bệnh suy gan và cách điều trị, phòng ngừa trong bài viết này nhé!

1. Đôi nét về bệnh suy gan

Gan là cơ quan nằm ở bên phải ổ bụng và một phần lấn sang bên trái ngay dưới cơ hoành. Xung quanh gan là một số cơ quan khác như dạ dày ở phía trước bên trái, ruột non phía dưới, thận phải ở phía sau bên phải và túi mật ở phía dưới gan. Đây là cơ quan vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và đảm nhiệm nhiều chức năng khác nhau. Trong đó có 5 chức năng chính là chuyển hóa, tổng hợp, dự trữ, giải độc và sản xuất mật. 

1.1. Phân loại suy gan

Việc tiếp xúc với các chất độc hại và virus sẽ khiến gan bị tổn thương hoặc chức năng gan suy giảm. Lâu dần, nếu tình trạng không được cải thiện sẽ dẫn đến suy gan. Bệnh suy gan được chia thành 2 loại: suy gan cấp tính và suy gan mãn tính. Dù ở dạng nào thì suy gan cũng là căn bệnh rất nguy hiểm cần được điều trị kịp thời.

• Suy gan cấp tính: Đây là dạng suy gan hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm. Diễn tiến bệnh xảy ra rất nhanh chóng. Trong một số trường hợp, bệnh xảy ra chỉ trong khoảng 48 giờ mà không hề xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào. Người bệnh có thể rơi vào tình trạng nguy kịch và thậm chí tử vong chỉ trong vài ngày đến vài tuần.
• Suy gan mãn tính: Đây là dạng suy gan phổ biến nhất, diễn ra từ từ trong một khoảng thời gian dài. Suy gan mãn tính thường là biến chứng của xơ gan nhưng không được điều trị sớm. Dấu hiệu suy gan cũng thể hiện rõ khi bệnh tiến triển nặng như: vàng mắt, vàng da, phù hai chi dưới, cơ thể xuất hiện nhiều vết bầm tím,…

1.2. Đối tượng dễ mắc bệnh suy gan

Bệnh suy gan có thể bắt nguồn từ những những thói quen không tốt hoặc do virus tấn công. Những đối tượng dễ mắc bệnh suy gan bao gồm:

• Những người thường xuyên uống rượu bia.
• Người có chế độ ăn không lành mạnh, ăn quá nhiều thức ăn nhanh có hại, dư thừa chất béo, chứa cholesterol xấu gây ra tình trạng nóng gan.
• Người bị suy dinh dưỡng, cơ thể không duy trì được sức khỏe khi chế độ ăn thiếu hụt dinh dưỡng, không cung cấp đủ chất.
• Người bị nhiễm virus viêm gan A, B, C. Bệnh thường lây qua đường ăn uống, đường máu, đường tình dục nên những người xung quanh của đối tượng bị nhiễm virus cũng dễ mắc bệnh suy gan.

2. Các dấu hiệu/ triệu chứng thường gặp của bệnh suy gan

Trong giai đoạn đầu của bệnh suy gan, các triệu chứng thường không rõ ràng. Một số triệu chứng mà người bệnh có thể gặp phải như sau:

• Nôn, buồn nôn
• Mệt mỏi, chán chường, không có cảm giác thèm ăn
• Tiêu chảy
• Sụt cân

Khi diễn tiến nặng hơn, người bệnh thường xuất hiện các dấu hiệu đặc trưng của bệnh suy gan như:

• Vàng mắt, vàng da: Đây là dấu hiệu điển hình của các bệnh về gan. Khi bạn mắc bệnh gan, chức năng gan suy giảm dẫn đến lượng bilirubin không được đào thải ra ngoài mà bị tích tụ trong máu gây ra tình trạng vàng da, vàng mắt.

• Bầm tím hoặc chảy máu: Khi bị suy gan, khả năng giải độc máu của gan suy giảm và có thể xuất hiện tình trạng đông máu dưới bề mặt da. Đây là nguyên nhân khiến da bị bầm tím và thậm chí là chảy máu.
• Đau tức hạ sườn phải: Gan nằm dưới bên phải ổ bụng, khi bị suy gan có thể gây ra tình trạng đau bụng bên phải hoặc đau âm ỉ. 
• Cổ trướng và phù chân: Khi chức năng gan bị suy giảm, các hormone và chất điều tiết dịch lỏng trong cơ thể sẽ bị thay đổi. Việc này làm tăng áp lực lên các mạch máu lớn, khiến dòng máu từ lá lách và ruột chuyển đột ngột đến tuyến tụy và gan. Kết quả là bàn chân bị phù nề và tích tụ dịch gây cổ trướng ở bụng. 

Khi xuất hiện bất kỳ các biểu hiện hoặc triệu chứng nào ở trên, bạn nên đi thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và tiến hành điều trị kịp thời, hiệu quả.

3. Phương pháp chẩn đoán bệnh suy gan

Giai đoạn đầu của bệnh suy gan không có biểu hiện rõ ràng, vì vậy để chẩn đoán chính xác cần thông qua một số phương pháp xét nghiệm. Nếu bạn thuộc đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh suy gan hay đang xuất hiện các triệu chứng bệnh thì hãy đi khám để được chẩn đoán ngay. Hiện nay, bệnh suy gan có thể được chẩn đoán chính xác bằng các phương pháp sau:

• Xét nghiệm chức năng gan: Xét nghiệm này giúp xác định chính xác tình trạng của gan thông qua đo nồng độ albumin, prothrombin và các enzym khác trong máu.
• Xét nghiệm máu: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm công thức máu toàn bộ hoặc xét nghiệm viêm gan do yếu tố di truyền hoặc virus tấn công có thể gây tổn thương gan.
• Xét nghiệm hình ảnh: Bác sĩ có thể xem xét điều gì đang xảy ra trong gan của bạn nhờ siêu âm gan hoặc đề nghị chụp cắt lớp vi tính vùng bụng (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc siêu âm. Nhờ đó, bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
• Sinh thiết gan: Nếu cần thiết, đây là thủ thuật bác sĩ lấy một mẫu mô từ gan để xem tình trạng mô sẹo (nếu có), giúp chẩn đoán nguyên nhân chính xác.

4. Nguyên nhân dẫn đến bệnh suy gan

Bệnh suy gan gồm 2 dạng là: suy gan cấp tính và suy gan mãn tính. Suy gan cấp tính và mãn tính có thể đến từ những nguyên nhân khác nhau, cụ thể như sau:

4.1. Nguyên nhân của bệnh suy gan cấp

Một số nguyên nhân dẫn đến suy gan cấp đó là:

• Sử dụng Paracetamol quá liều có thể gây tổn thương gan.
• Tương tác giữa các thuốc đang dùng: Một số thành phần trong thuốc theo toa hoặc thuốc thảo dược có thể tương tác với nhau làm hỏng hệ thống mật hoặc phá hủy tế bào gan, dẫn đến suy gan cấp tính.
• Nhiễm các loại virus bao gồm: Viêm gan A, viêm gan B, viêm gan E, virus Epstein-Barr, virus Cytomegalo và virus Herpes simplex có thể gây tổn thương gan hoặc xơ gan. 
• Sốc nhiễm trùng: Khi bị sốc nhiễm trùng có thể làm gan bị hỏng và thậm chí khiến gan ngừng hoạt động.
• Gan nhiễm mỡ cấp tính khi mang thai: Tình trạng này chủ yếu do tích tụ chất béo thừa trong gan và gây tổn thương. Dù tình trạng này hiếm gặp nhưng vẫn có khả năng xảy ra.
• Viêm gan tự miễn: Đây là nguyên nhân gây bệnh suy gan cấp tính bên cạnh viêm gan do virus. 
• Bệnh Wilson: Đây là một rối loạn di truyền ngăn cơ thể bài tiết đồng, có thể dẫn đến tích tụ và tổn thương ở gan.
• Hội chứng Budd Chiari: Rối loạn hiếm gặp này gây hẹp và tắc nghẽn các mạch máu phía sau gan.
• Ăn phải nấm dại độc: Một loại độc tố trong nấm dại gọi là Amanita có thể làm hỏng tế bào gan và gây suy gan chỉ trong vòng vài ngày.
• Chất độc công nghiệp: Khi tiếp xúc các hóa chất công nghiệp độc hại, đặc biệt là carbon tetrachloride có thể gây tổn thương gan.

4.2. Nguyên nhân bệnh suy gan mãn tính

Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến suy gan mãn tính gồm:

• Viêm gan B và D: Viêm gan B khiến gan sưng lên và ngăn không cho nó hoạt động bình thường. Nhiễm virus viêm gan B có thể gây đồng nhiễm virus viêm gan D.
• Viêm gan C: Về lâu dài, viêm gan C có thể dẫn đến xơ gan.
• Thường xuyên uống rượu bia trong thời gian dài.
• Hemochromatosis: Rối loạn này có thể dẫn đến xơ gan do khiến cơ thể hấp thụ và tích tụ quá nhiều chất sắt.

4.3. Một số nguyên nhân gây suy gan khác

Bên cạnh những nguyên nhân trên còn một số nguyên nhân gây bệnh suy gan khác như: Virus viêm gan A và E, thiếu alpha-1 antitrypsin, u tuyến gan, ung thư gan, hội chứng Alagille, bệnh gan nhiễm mỡ, viêm đường mật nguyên phát (PBC), thiếu lipase axit lysosomal (LAL-D), Galactosemia,…

5. Điều trị bệnh suy gan

Các phương pháp điều trị sẽ được bác sĩ chỉ định tùy theo diễn tiến giai đoạn bệnh và nguyên nhân gây bệnh để đạt hiệu quả cao nhất. Cùng tìm hiểu các cách điều trị bệnh suy gan thường gặp dưới đây:

• Dùng thuốc: Cách này dùng trong những trường hợp nhẹ khi gan chưa bị tổn thương quá nặng. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để chống lại các tác nhân gây bệnh suy gan và hỗ trợ gan phục hồi nhanh chóng. Acetylcystein là một loại thuốc được dùng để giải độc gan, được sử dụng trong các trường hợp quá liều Paracetamol. Với người bị suy gan do nhiễm các chất độc khác, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc có tác dụng tương tự. Với viêm gan virus B, C cần sử dụng thuốc đặc trị. 

• Phẫu thuật cắt bỏ một phần gan: Trường hợp gan bị tổn thương một phần, người bệnh sẽ được phẫu thuật cắt bỏ phần bị tổn thương để ngăn chặn sự lây lan. Việc phẫu thuật một phần gan không gây ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe do gan có khả năng tự chữa lành vết thương. 
• Ghép gan: Nếu gan bị tổn thương đến mức không còn khả năng duy trì sự sống thì ghép gan là biện pháp cuối cùng. Trong phương pháp này, gan bị hư hỏng sẽ được loại bỏ và thay thế bằng lá gan khỏe mạnh từ người hiến tặng. Sau khi cấy ghép, hầu hết người bệnh có thể trở lại hoạt động bình thường trong vòng 6 tháng. Tuy nhiên, việc giám sát y tế cần luôn được thực hiện để đảm bảo cơ quan cấy ghép hoạt động hiệu quả.

6. Phòng ngừa bệnh suy gan

Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh suy gan là tập trung vào việc ngăn chặn nguyên nhân gốc rễ. Một số biện pháp phòng ngừa hữu ích bao gồm:

• Theo dõi và điều trị viêm gan B (HBV) khi được bác sĩ yêu cầu.
• Phòng ngừa lây nhiễm viêm gan C: Phòng ngừa viêm gan C hiệu quả cũng là cách hạn chế nguy cơ gây bệnh suy gan. Một số giải pháp cơ bản bao gồm: quan hệ tình dục an toàn và tránh dùng chung kim tiêm, dụng cụ xăm,… Sau khi chẩn đoán xác định nhiễm virus viêm gan C, người bệnh cần được điều trị ngay. Điều trị kịp thời giúp tránh những tổn thương gan nghiêm trọng.
• Phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Đây là giải pháp điều trị các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì để giảm thiểu tình trạng suy gan.
• Thiết lập chế độ ăn uống tốt cho gan bao gồm các thực phẩm sau: yến mạch, trà xanh, tỏi, cà phê, quả mọng, bưởi,…

• Tạo thói quen tập thể dục thường xuyên, cường độ vừa phải để tăng cường sức khỏe gan cũng như sức khỏe tổng thể.
• Hạn chế uống rượu bia: Việc dùng rượu bia làm tăng nguy cơ suy giảm chức năng gan và có thể dẫn đến suy gan. Vì thế, các bác sĩ khuyên bạn nên tránh hoàn toàn các chất kích thích này, đặc biệt nếu bạn đang mắc phải một số bệnh liên quan đến gan.

7. Tổng kết

Suy gan là một bệnh lý cực kỳ nghiêm trọng và có nguy cơ đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Chính vì thế, bạn cần nắm thông tin về bệnh suy gan để phòng ngừa bệnh và có cách chăm sóc sức khỏe gan một cách tốt nhất. Thiết lập một chế độ ăn uống khoa học; hạn chế uống rượu bia và sử dụng thức ăn nhanh; đồng thời đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm những nguy cơ có thể gây bệnh trong tương lai.

Ngoài ra, để trang bị thêm các kiến thức chăm sóc sức khỏe cho gan nói riêng và cơ thể nói chung, bạn có thể truy cập vào website của Dược Bình Đông. Rất mong những thông tin hữu ích sẽ giúp bạn và những người xung quanh có được phương pháp bảo vệ sức khỏe tốt nhất cũng như phòng tránh tối đa nguy cơ mắc phải nhiều bệnh lý.

8. Câu hỏi thường gặp