Người cao tuổi thường dễ cảm thấy tinh thần uể oải, thiếu năng lượng, mệt mỏi, kiệt sức, không có động lực để thực hiện các hoạt động thường ngày,… Nguyên nhân do đâu? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu để có phương pháp xử trí hiệu quả.
1. Đôi nét về tình trạng mệt mỏi ở người cao tuổi
Khi ở trạng thái mệt mỏi, người cao tuổi (từ 65 tuổi trở lên) thường xuất hiện những biểu hiện phổ biến như: thiếu năng lượng, tinh thần uể oải; không có khả năng bắt đầu hoạt động (cảm giác yếu ớt chủ quan); giảm khả năng duy trì hoạt động (dễ mệt mỏi) hoặc khó tập trung; suy giảm trí nhớ và mất ổn định cảm xúc (mệt mỏi về tinh thần); đau nhức toàn thân hay người lâng lâng, lờ đờ, uể oải; tay chân bủn rủn, người run rẩy;…
Ngoài ra, tình trạng này thường đi kèm với một loạt các triệu chứng khác, bao gồm buồn ngủ hoặc mất ngủ, buồn nôn, choáng váng, đau đầu, nhạt miệng hoặc đắng miệng, hơi thở nóng, ù tai, đổ mồ hôi nhiều. Những triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của người già.
Mệt mỏi có thể được chia thành 2 loại là mệt mỏi cấp tính và mệt mỏi kéo dài. Trong khi mệt mỏi cấp tính thường xuất hiện tạm thời và có thể hồi phục sau khi nghỉ ngơi thì mệt mỏi kéo dài lại diễn ra liên tục, không cải thiện, kéo dài lên đến 6 tháng. Nếu rơi vào tình trạng mệt mỏi kéo dài, cơ thể sẽ dần mất năng lượng, thiếu sức sống, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày và có thể gây ra một số hậu quả như:
- Suy dinh dưỡng;
- Suy giảm miễn dịch;
- Tăng nguy cơ gặp biến chứng của các bệnh lý mãn tính khác;
- Suy nhược cơ thể;
- Suy nhược thần kinh.
Suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh và mệt mỏi tạo thành một vòng luẩn quẩn. Khi bị suy nhược, cơ thể sẽ bị kiệt sức, mệt mỏi và có thể gây ra trầm uất. Ngược lại, trầm uất lại càng làm cho cơ thể suy nhược, mệt mỏi.
Vì vậy, bạn cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám nếu tình trạng mệt mỏi đi kèm các dấu hiệu sau:
- Sụt cân bất thường hoặc giảm cân mãn tính.
- Đau đầu nghiêm trọng.
- Ra mồ hôi trộm vào ban đêm hoặc sốt mãn tính.
- Chảy máu bất thường, bao gồm chảy máu trực tràng và nôn ra máu.
- Các triệu chứng khác có thể bao gồm khó thở, đau ngực, hoặc yếu liệt tay chân.
2. Nguyên nhân gây ra tình trạng mệt mỏi ở người già
2.1. Lão hóa (nguyên phát)
Theo thời gian, cơ thể dần bị lão hóa, các cơ quan cũng suy giảm chức năng, từ đó dẫn đến tình trạng mệt mỏi. Bên cạnh đó, tình trạng lão hóa ở người già còn bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố như:
- Tuổi tác, càng lớn tuổi, các cơ quan càng suy yếu;
- Mất cân bằng nội tiết;
- Thiếu dinh dưỡng vì ăn uống kém;
- Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc tim mạch, huyết áp, giảm đau hay thuốc chống trầm cảm,…
Ngoài tình trạng mệt mỏi kéo dài, lão hóa còn khiến người cao tuổi chán ăn, ngủ kém,… Điều này càng làm cho tình trạng mệt mỏi nghiêm trọng hơn.
2.2. Do bệnh lý
Mệt mỏi không chỉ là triệu chứng đơn lẻ mà còn là một trong những biểu hiện cảnh báo một số bệnh lý ở người cao tuổi. Tùy thuộc vào bệnh lý cụ thể, tình trạng mệt mỏi có thể đi kèm với nhiều triệu chứng khác.
Một số bệnh lý có thể gây ra mệt mỏi bao gồm:
- Rối loạn giấc ngủ như mất ngủ, khó vào giấc, ngủ không sau, ngủ nhiều, ngủ mê man, ngủ đủ giấc nhưng vẫn mệt mỏi, chứng ngưng thở khi ngủ, hội chứng chân không yên. Tình trạng này kéo dài có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cơ thể người cao tuổi. Tìm hiểu thêm nguyên nhân, các biện pháp cải thiện giấc ngủ ngon qua bài viết “Mất ngủ ở người già”.
- Suy nhược cơ thể thường xảy ra ở những người có lối sống không khoa học, như làm việc quá sức, ăn uống không đầy đủ hoặc thường xuyên bị căng thẳng trong thời gian dài, cũng như ở những người mắc bệnh lâu ngày hoặc vừa hồi phục sau ốm. Người bệnh có thể xuất hiện một số triệu chứng như chán ăn, mệt mỏi kéo dài, và giảm cân không kiểm soát.,…
- Bệnh gan – thận như tình trạng thận yếu hoặc nóng gan, thường đi kèm với các triệu chứng điển hình như tiểu đêm, tiểu nhiều, tiểu buốt, vàng da, và chán ăn.,…
- Bệnh hô hấp viêm phế quản, và COPD thường xuất hiện với các triệu chứng như ho nhiều, đau họng, và hơi thở nóng,…
- Bệnh tim mạch thường biểu hiện qua các triệu chứng như hụt hơi, khó thở, và tức ngực.
- Bệnh xương khớp như thoái hóa khớp và viêm khớp thường biểu hiện qua các triệu chứng như đau nhức xương khớp, sưng khớp, và đau lưng,…
- Bệnh tâm thần kinh như trầm cảm, Alzheimer, Parkinson,…
- Bệnh tuyến giáp như cường giáp và suy giáp,…
- Các bệnh lý khác như huyết áp, tiểu đường, đau cơ xơ hóa,…
2.3. Nguyên nhân khác
Ngoài các yếu tố lão hóa và bệnh lý kể trên, một số nguyên nhân khác có thể gây ra tình trạng mệt mỏi ở người cao tuổi bao gồm:
- Người lớn tuổi thường có tâm lý nhạy cảm, hay suy nghĩ tiêu cực và dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường xung quanh. Họ thường gặp rắc rối từ các mối quan hệ xã hội, dễ cảm thấy cô đơn hay bị cô lập, dẫn đến trầm cảm, lo âu. Từ đó gây ra suy nhược, mệt mỏi kéo dài.
- Các thói quen có hại cho sức khỏe như luyện tập và ăn kiêng quá mức, ít vận động, thường xuyên sử dụng rượu bia, chất gây nghiện, chất kích thích,… cũng dễ dàng khiến người già rơi vào trạng thái mệt mỏi.
- Môi trường ô nhiễm, tiếng ồn lớn và thiếu ánh sáng tự nhiên góp phần gây ra tình trạng mệt mỏi.
- Căng thẳng, lo âu kéo dài và việc tăng giảm cân nặng không kiểm soát cũng khiến người cao tuổi cảm thấy mệt mỏi.
3. Phương pháp điều trị tình trạng mệt mỏi ở người cao tuổi
Để cải thiện tình trạng mệt mỏi ở người cao tuổi, bạn nên kết hợp các biện pháp điều trị với các phương pháp hỗ trợ tại nhà nhằm đạt được hiệu quả tốt nhất.
3.1. Hỗ trợ tại nhà giảm tình trạng mệt mỏi ở người cao tuổi
Các biện pháp tại nhà giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng mệt mỏi hiệu quả và an toàn. Những phương pháp này chú trọng vào việc cải thiện thói quen sinh hoạt và tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ tự nhiên, từ đó giúp cơ thể hồi phục và giảm cảm giác mệt mỏi.
Bạn có thể tham khảo một số phương pháp giúp hỗ trợ làm giảm tình trạng mệt mỏi ở người già dưới đây:
- Chế độ ăn uống khoa học bao gồm việc đảm bảo cung cấp đủ và cân đối các chất dinh dưỡng. Giảm khẩu phần trong mỗi bữa ăn và chia nhỏ bữa ăn để ăn nhiều lần trong ngày sẽ giúp giữ lượng đường trong máu ổn định.
- Người già thường gặp vấn đề về tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng, đặc biệt khi cơ thể mệt mỏi. Để cải thiện tình trạng này, cần bổ sung vào thực đơn các thực phẩm dễ tiêu, thức ăn mềm dễ nhai, giàu sắt và vitamin như rau xanh lá, ngũ cốc nguyên cám, các loại hạt, trái cây,… Trong trường hợp khẩu vị ăn kém có thể tăng hương vị cho món ăn bằng cách bổ sung thêm tỏi, giấm, bơ, dầu oliu,…
- Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày.
- Hạn chế thức khuya, đi ngủ đúng giờ.
- Duy trì lối sống tích cực, tránh căng thẳng và điều chỉnh thói quen sinh hoạt để cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi cũng giúp giảm mệt mỏi và cải thiện cảm giác chán ăn.
- Duy trì hoạt động thể chất hợp lý giúp cơ thể linh hoạt và tiêu hao năng lượng, từ đó tăng cường nhu cầu ăn uống. Tập thể dục đều đặn, đi bộ, chạy bộ và bơi lội có thể kích thích tiêu hóa và cải thiện cảm giác thèm ăn.
- Thực hiện các hoạt động giúp thư giãn, giảm mệt mỏi như tắm dưới vòi phun, ngâm mình trong nước mát, thực hiện vài động tác thở bằng bụng và massage.
3.2. Điều trị nguyên nhân gây ra tình trạng mệt mỏi theo Tây Y
Quá trình điều trị tình trạng mệt mỏi thường bắt đầu bằng việc xác định nguyên nhân gây ra.
Để chẩn đoán nguyên nhân gây tình trạng mệt mỏi kéo dài ở người cao tuổi, bác sĩ sẽ thu thập thông tin về các triệu chứng bạn đang gặp phải, tiền sử bệnh và tiến hành kiểm tra sức khỏe tổng quát. Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện thêm các xét nghiệm hoặc chẩn đoán hình ảnh để xác định nguyên nhân cụ thể.
Sau khi xác định nguyên nhân gây mệt mỏi, tùy vào trường hợp, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị tương ứng bao gồm cả nội khoa (dùng thuốc), ngoại khoa (phẫu thuật), liệu pháp tâm lý, hỗ trợ dinh dưỡng.
3.3. Cải thiện mệt mỏi ở người già do suy nhược cơ thể theo Đông Y
Trong Đông y, điều trị mệt mỏi sẽ tập trung vào nguyên nhân gây bệnh, giúp cơ thể tự điều chỉnh, cân bằng và chống lại bệnh tật, từ đó cải thiện các triệu chứng.
Bạn có thể sử dụng các loại thảo dược như Hoa cúc, Lạc tiên, Atiso, Câu kỷ tử, Linh chi,… như các loại trà hoặc chế biến các món ăn để cải thiện tình trạng mệt mỏi, giảm căng thẳng. Bạn có thể tham khảo một số món cháo từ thảo dược giúp cải thiện tình trạng mệt mỏi dưới đây:
- Cháo Kỷ tử giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị suy nhược cơ thể, ốm lâu ngày, kiềm chế lão suy. Cháo được nấu với 25g Kỷ tử, 100g gạo tẻ.
- Cháo Hoài sơn giúp bồi bổ sức khỏe. Cháo được nấu với 50g Hoài sơn, 200g khoai sọ, 50g gạo tẻ.
- Cháo Nhân sâm cho người cao tuổi có cơ thể suy nhược, tim đập nhanh, ăn kém, thở gấp, mất ngủ, quên lẫn,… Nấu 100g gạo tẻ thành cháo, cho bột Nhân sâm vào khi chín.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số bài thuốc giúp giảm mệt mỏi ở người cao tuổi do suy nhược cơ thể dưới đây:
Quy tỳ thang
- Công dụng: Điều trị mệt mỏi khi cơ thể suy nhược sau ốm, lo lắng.
- Thành phần: Bạch truật 12g, Hoàng kỳ 12g, Đương quy 10g, Long nhãn 10g, Phục linh 10g, Táo nhân 10g, Nhân sâm 10g (có thể thay thế bằng Đảng sâm 16g), Cam thảo 8g, Viễn chí 5g, Mộc hương 4g, Đại táo 3 quả, Sinh khương 3 lát.
- Cách làm: Sắc uống mỗi ngày 1 thang, chia 2 lần.
Thận khí hoàn
- Công dụng: Ôn bổ thận dương, dùng cho trường hợp mệt mỏi do thận dương hư suy.
- Thành phần: Can địa hoàng 8 lạng, Sơn thù du 4 lạng, Sơn dược 4 lạng, Trạch tả 4 lạng, Mẫu đơn bì 3 lạng, Phục linh 3 lạng, Hắc phụ tử 1 lạng, Quế chi 1 lạng.
- Cách làm: Can địa hoàng chưng nghiền tinh, còn lại sao giòn tán mạt, trộn đều với bột thuốc mật hoàn viên. Mỗi lần uống 20g với nước muối nhạt hoặc rượu, ngày uống 3 lần.
Thập toàn đại bổ
- Công dụng: Bồi bổ khí huyết, dùng trong các trường hợp suy nhược sau khi ốm dậy, người mệt mỏi rã rời, đổ mồ hôi trộm, ǎn uống không ngon miệng, thiếu máu, lạnh chân tay.
- Thành phần: Thục địa 20g, Đương quy 12g, Bạch thược 12g, Đảng sâm 12g, Xuyên khung 12g, Bạch linh 12g, Bạch truật 12g, Hoàng kỳ 10g, Cam thảo 10g, Quế nhục 6g.
- Cách làm: Sắc uống hàng ngày.
Ngoài việc sử dụng bài thuốc, bạn có thể áp dụng một số phương pháp không dùng thuốc khác như xoa bóp bấm huyệt, ngâm chân, và xông tắm thảo dược để cải thiện tình trạng mệt mỏi.
Ngoài những phương pháp hỗ trợ khắc phục triệu chứng mệt mỏi kể trên, để tiết kiệm thời gian hơn mà vẫn đảm bảo hiệu quả, bạn có thể dùng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe được bào chế từ các loại thảo dược. Một trong những sản phẩm được nhiều khách hàng tin tưởng và lựa chọn đó là Bát Tiên Bình Đông. Sản phẩm là sự kết hợp hài hòa giữa các vị thuốc như Lạc tiên, Thục địa, Bạch phục linh, Hoài sơn, Mạch môn, Ngũ vị tử, Sơn thù du, Hoàng tinh, Mẫu đơn bì, Phòng đảng sâm. Đây là các dược liệu lành tính với công dụng bồi bổ, tăng cường sức khỏe, hỗ trợ giảm mệt mỏi hiệu quả, giúp ăn ngon và ngủ sâu hơn.
4. Chăm sóc và phòng ngừa triệu chứng mệt mỏi ở người già
Để phòng ngừa triệu chứng mệt mỏi ở người già, bạn có thể tham khảo một số biện pháp dưới đây:
- Thăm khám định kỳ để nắm được tình trạng sức khỏe.
- Ăn uống khoa học, lành mạnh, bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể, hạn chế đồ ăn nhiều gia vị, dầu mỡ,…
- Giữ thói quen tốt cho sức khỏe, bao gồm tập thể dục đều đặn từ 30 phút đến 1 tiếng mỗi ngày, và tránh sử dụng thuốc lá, rượu bia cũng như các chất kích thích khác.
- Thiết lập thói quen ngủ lành mạnh, duy trì lịch trình ngủ đều đặn và hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ,… là những biện pháp giúp bạn có giấc ngủ ngon hơn.
- Có chế độ sinh hoạt hợp lý.
5. Tổng kết
Người già mệt mỏi có thể do lão hóa, ảnh hưởng bởi các yếu tố lối sống, môi trường hoặc do một số bệnh lý gây ra. Cần xác định nguyên nhân gây ra tình trạng mệt mỏi ở người cao tuổi, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp.
Để phòng tránh và cải thiện hiệu quả tình trạng mệt mỏi ở người già, thay đổi thói quen sinh hoạt là yếu tố rất quan trọng. Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo sử dụng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe như Bát Tiên Bình Đông. Với thành phần từ các thảo dược quý như Hoài Sơn, Lạc Tiên, Thục Địa, Bạch Phục Linh, Mạch Môn, Hoàng Tinh, Ngũ Vị Tử, Sơn Thù Du, Phòng Đảng Sâm, Mẫu Đơn Bì, Bát Tiên Bình Đông giúp bồi bổ, tăng cường sức khỏe, hỗ trợ giảm mệt mỏi ở người cao tuổi hiệu quả.
Công ty TNHH Dược phẩm Bình Đông là một trong những thương hiệu uy tín trong lĩnh vực cung cấp các sản phẩm chăm sóc sức khỏe với thành phần từ thảo dược thiên nhiên. Với hơn 70 năm hình thành và phát triển, sản phẩm của Dược Bình Đông đã trở thành một trong những sự lựa chọn được khách hàng tin chọn. Để tìm hiểu thêm thông tin về sản phẩm của Dược Bình Đông và được tư vấn các vấn đề sức khỏe, xin vui lòng liên hệ qua hotline (028) 39 808 808.
