Đau bụng kinh: Nguyên nhân, cảnh báo và cách giảm đau

Đau bụng kinh là nỗi ám ảnh mà nhiều chị em phụ nữ phải đối mặt hằng tháng. Mỗi người có trải nghiệm khác nhau trong những “ngày đèn đỏ” – từ cơn đau nhẹ âm ỉ đến những cơn co thắt dữ dội ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.

Hiểu được nỗi lo lắng này, Dược Bình Đông sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ nguyên nhân gây đau bụng kinh, phân biệt giữa đau sinh lý và đau do bệnh lý, đồng thời chia sẻ những phương pháp giảm đau tự nhiên, an toàn mà bạn cần áp dụng ngay tại nhà để cải thiện chất lượng cuộc sống.

1. Hiểu về đau bụng kinh ở phụ nữ khi đến tháng

1.1. Đau bụng kinh là gì?

Đau bụng kinh là một phản ứng sinh lý tự nhiên xảy ra khi cơ thể chị em bước vào kỳ hành kinh. Trong thời điểm này, cơ thể tiết ra hormone prostaglandin để kích thích tử cung co bóp nhằm đẩy lớp niêm mạc đã bong tróc ra ngoài cùng với máu kinh. Chính quá trình này là nguyên nhân chính dẫn đến cảm giác đau đớn trong những ngày “đèn đỏ”.

Cơn đau bụng kinh thường xuất hiện vào những ngày trước kỳ kinh hoặc ngay trong thời gian hành kinh. Ở một số phụ nữ, cảm giác đau thường kéo dài liên tục ở cả hai giai đoạn này, khiến cơ thể trở nên nhạy cảm và mệt mỏi hơn bình thường.

Đau bụng kỳ kinh khiến chị em mệt mỏi

Thông thường, đau bụng do hành kinh có thể diễn ra với các giai đoạn như sau:

• Trước kỳ kinh, thường từ 1–2 ngày, nhiều chị em bắt đầu cảm nhận những cơn đau âm ỉ nhẹ ở vùng bụng dưới – kèm theo các triệu chứng hành kinh phổ biến như lời nhắc ‘ngày đèn đỏ’ sắp đến.
• Trong kỳ kinh, cơn đau trở nên rõ rệt hơn. Nhiều chị em cảm thấy đau thắt từng đợt ở vùng bụng dưới, lúc âm ỉ, lúc co thắt dữ dội. Tần suất đau liên tục hoặc ngắt quãng, đôi khi lan ra vùng thắt lưng, hông hoặc đùi.
• Về cuối chu kỳ, mức độ co bóp của tử cung giảm dần, cơn đau thường dịu nhẹ hơn và cảm giác khó chịu cũng giảm đi đáng kể.

Khi bị đau bụng kinh, chị em còn gặp thêm các triệu chứng đi kèm như đau lưng, mệt mỏi, nhức đầu hoặc cảm giác choáng váng nhẹ. Một số trường hợp có nguy cơ kèm tiêu chảy, buồn nôn hoặc nôn, nhất là vào buổi sáng. 

Tuy những triệu chứng đau bụng kinh không quá nguy hiểm, nhưng chúng làm giảm chất lượng cuộc sống và gây trở ngại trong sinh hoạt hằng ngày, nếu chị em không chăm sóc cơ thể đúng cách.

1.2. Mức độ đau bụng ngày “đèn đỏ”

Không phải ai cũng trải qua cảm giác đau bụng kinh giống nhau. Mức độ cơn đau sẽ thay đổi tùy theo cơ địa, ngưỡng chịu đau và tình trạng sức khỏe của từng phụ nữ. 

Tình trạng đau bụng kinh thường được chia thành ba mức độ sau:

• Đau nhẹ là tình trạng phổ biến ở người có cơ địa ổn định, cơn đau thường âm ỉ, không kéo dài và chỉ xuất hiện trong 1-2 ngày đầu chu kỳ. Chị em thường chỉ cảm thấy mỏi nhẹ ở vùng bụng dưới hoặc thắt lưng, không ảnh hưởng đến sinh hoạt.
• Đau vừa thường xảy ra trong 2-3 ngày đầu chu kỳ, với cảm giác đau co thắt từng đợt, đôi lúc lan sang hông hoặc lưng. Bụng thường chướng nhẹ, kèm theo cảm giác đầy hơi, khó tiêu, nhưng vẫn trong mức chịu đựng được.
• Đau dữ dội là mức độ nặng nhất, cơn đau kéo dài và có xu hướng lặp lại nhiều lần trong ngày. Chị em thường mệt mỏi, suy nhược, mất sức, thậm chí không thể sinh hoạt bình thường và cần được thăm khám nếu tình trạng kéo dài hoặc tái diễn nhiều tháng liên tiếp.

Bạn cần lưu ý rằng, cơn đau bụng kinh dữ dội thường là do một vài yếu tố nguy cơ tác động đến mức độ đau. Do đó, cần nhận diện rõ các yếu tố này để điều chỉnh và có hướng giảm đau tốt nhất.

2. Yếu tố nguy cơ khiến cơn đau trở nên trầm trọng hơn và dấu hiệu thăm khám bác sĩ

2.1. Yếu tố nguy cơ

Như đã đề cập, trong nhiều trường hợp, cơn đau bỗng trở nên nặng hơn là do những thói quen không lành mạnh trong sinh hoạt hằng ngày hoặc yếu tố sinh lý tự nhiên. Nếu điều chỉnh kịp thời, mức độ đau có khả năng giảm rõ rệt mà không cần dùng đến thuốc.

Một số yếu tố bạn cần lưu ý để tránh làm trầm trọng cơn đau gồm:

• Thói quen sinh hoạt kém lành mạnh như lười vận động, ngủ không đủ giấc, ăn uống thất thường, căng thẳng kéo dài,… khiến nội tiết tố dễ bị rối loạn, làm tử cung co bóp mạnh hơn khi hành kinh.
• Chế độ ăn uống mất cân bằng như ăn nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ, cà phê hay rượu bia dễ kích thích, làm tăng cảm giác đau bụng.
• Thời tiết lạnh hoặc thay đổi đột ngột khiến khí huyết lưu thông kém, gây co mạch và làm các cơn co thắt trở nên đau đớn hơn.
• Đặt vòng tránh thai có thể gây ra các cơn đau nặng hơn trong vài tháng đầu do tử cung chưa quen với dị vật và phản ứng co bóp mạnh để đào thải.

Ngoài thói quen sinh hoạt, một số yếu tố khiến cơn đau bụng trở nên nặng hơn chẳng hạn như dậy thì sớm hoặc tiền mãn kinh khiến nội tiết chưa ổn định, người trong gia đình từng bị đau bụng hành kinh (yếu tố di truyền) hoặc cổ tử cung quá hẹp khiến tử cung phải co bóp mạnh hơn để đẩy máu ra ngoài.

2.2. Dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Thông thường, cơn đau bụng kinh sẽ giảm dần sau 1-2 ngày đầu kỳ kinh. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài quá 3 ngày hoặc xuất hiện bất thường, bạn nên chủ động thăm khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán kịp thời. Các dấu hiệu bạn cần chú ý gồm:

• Đau bụng bất thường khi cơn đau khi hành kinh dữ dội hơn mức bình thường hoặc đau kéo dài liên tục suốt kỳ mà không có dấu hiệu giảm dần theo thời gian.
• Máu kinh bất thường, ra quá ít, quá nhiều, vón cục lớn hoặc đổi màu sang đen sẫm, nâu kéo dài, có mùi lạ.
• Đau bụng ngoài kỳ kinh nhưng không hành kinh, kèm khí hư bất thường hoặc ra máu ngoài kỳ kinh.
• Triệu chứng toàn thân với những biểu hiện lạ như sốt cao, suy nhược, mệt mỏi kéo dài, chóng mặt hay ngất xỉu.

Thăm khám bác sĩ nếu có dấu hiệu lạ

Nếu không được kiểm soát tốt, tình trạng đau bụng kinh kéo dài có thể tiềm ẩn những biến chứng nghiêm trọng liên quan đến sức khỏe sinh sản, làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên, thậm chí ảnh hưởng đến quá trình mang thai hoặc gây hiếm muộn.

3. Dấu hiệu đau bụng kinh bất thường do bệnh lý

3.1. Các bệnh lý gây đau bụng kinh

Để xác định nguyên nhân, bác sĩ sẽ khám lâm sàng và hỏi về triệu chứng bạn gặp phải. Sau đó, bạn có thể được chỉ định làm xét nghiệm máu hoặc siêu âm để kiểm tra tử cung, buồng trứng. Nhờ đó, bác sĩ dễ dàng xác định được các bệnh lý như:

• Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi mô niêm mạc phát triển sai vị trí như ở buồng trứng, ống dẫn trứng hoặc các mô trong ổ bụng khiến cơ thể có phản ứng viêm và đau dữ dội theo chu kỳ.
• U xơ tử cung là những khối u lành tính nằm trong thành tử cung, gây áp lực và tạo cảm giác đau nặng bụng dưới trong kỳ nguyệt san.
• Viêm vùng chậu là tình trạng viêm nhiễm ở tử cung, buồng trứng hoặc ống dẫn trứng, thường do vi khuẩn lây qua đường tình dục gây ra, khiến bụng dưới đau âm ỉ kéo dài.
• Viêm lộ tuyến cổ tử cung là khi mô tuyến bên trong phát triển lan ra ngoài bề mặt cổ tử cung, làm thay đổi môi trường âm đạo và gây đau khi hành kinh.
• Hẹp cổ tử cung bẩm sinh hoặc mắc phải làm cản trở dòng chảy của máu kinh, từ đó làm tăng áp lực, từ đó gây đau co thắt dữ dội.
• Hội chứng tiền kinh nguyệt do rối loạn nội tiết tố trước kỳ kinh, khiến tử cung co bóp mạnh hơn và xuất hiện cảm giác đau, mệt mỏi kéo dài vài ngày trước khi có kinh.

Một điểm quan trọng để phân biệt đau bụng kinh sinh lý với nguyên nhân bệnh lý là các dấu hiệu toàn thân kèm theo. Cụ thể, đau bụng kinh do bệnh lý (gọi là đau bụng kinh thứ phát) sẽ thường không đi cùng các triệu chứng toàn thân như buồn nôn, chóng mặt hay tiêu chảy.

3.2. Điều trị bằng phương pháp Tây y

Tùy vào mức độ đau và nguyên nhân gây ra, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp để giúp giảm đau hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng về sau. Trong Tây y, hai hướng điều trị phổ biến nhất là dùng thuốc và can thiệp ngoại khoa.

• Dùng thuốc có tác dụng giảm đau, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và hỗ trợ cân bằng nội tiết tố, tuy nhiên cần được kê đơn và hướng dẫn bởi bác sĩ chuyên khoa, tuyệt đối không nên tự ý sử dụng.
• Can thiệp ngoại khoa được áp dụng trong những trường hợp do bệnh lý như lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung hoặc bất thường về cấu trúc tử cung, bác sĩ sẽ dùng thiết bị chuyên dụng để xử lý triệt để nguyên nhân gây đau.

3.3. Điều trị bằng phương pháp Đông y

Trong Đông y, đau bụng kinh không chỉ là triệu chứng đơn lẻ mà phản ánh sự mất cân bằng giữa khí và huyết trong cơ thể. Tùy theo từng thể bệnh như khí trệ, huyết hư, hàn khí ứ đọng hay khí huyết suy yếu, thầy thuốc sẽ đưa ra bài thuốc phù hợp để giúp lưu thông khí huyết và giảm đau tự nhiên.

Theo kinh nghiệm, hai bài thuốc phổ biến với công dụng trên là:

• Ôn Kinh Thang thường dùng cho trường hợp đau bụng kinh thể hàn, bụng dưới lạnh, đau nhiều và có máu kinh vón cục màu đen.
• Đào Hồng Tứ Vật Thang phù hợp với người bị thống kinh do huyết ứ, bụng dưới đau kèm cảm giác có hòn cục, máu kinh ra ít hoặc không đều sau sinh.

Một số vị thuốc giảm đau bụng đến tháng

Bên cạnh việc dùng thuốc, người bệnh cũng nên kết hợp với châm cứu, xoa bóp hoặc bấm huyệt để hỗ trợ lưu thông khí huyết và làm dịu cơn đau. Tuy nhiên, mọi phương pháp điều trị bằng Đông y nên có sự thăm khám và tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và an toàn. 

Bạn có thể tìm hiểu sâu hơn qua bài viết chuyên đề về đau bụng kinh theo Đông y.

4. Phương pháp hỗ trợ giảm đau bụng kinh tại nhà

4.1. Thuốc giảm đau

Khi cơn đau trở nên nghiêm trọng và ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập hoặc công việc, chị em nên cân nhắc sử dụng thuốc giảm đau để làm dịu cơn đau tức thời.

Các loại thuốc cần tham khảo là:

• Paracetamol
• Diclofenac kali
• Naproxen
• Ibuprofen

Mặc dù thuốc giảm đau có thể giúp làm dịu cơn đau trong kỳ kinh, nhưng nếu lạm dụng thuốc hoặc sử dụng không đúng cách cơ thể dễ mất dần khả năng đáp ứng, làm giảm hiệu quả của thuốc và tăng nguy cơ gặp tác dụng phụ. Một số người có cơ địa nhạy cảm còn có thể nổi mẩn, phát ban, ngứa ngáy hoặc dị ứng toàn thân.

Vì vậy, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào trong những ngày hành kinh. Tìm hiểu thêm và tác hại của thuốc giảm đau

4.2. Mẹo dân gian giúp giảm đau ở bụng “ngày đèn đỏ”

Trong trường hợp nhẹ hơn mà không muốn dùng đến các loại thuốc, bạn có thể tham khảo dùng mẹo dân gian để xoa dịu cơn đau. Những phương pháp này tự nhiên, đơn giản, dễ thực hiện tại nhà và có thể giúp cơ thể thư giãn, giảm cảm giác khó chịu trong những ngày “đèn đỏ”.

• Uống trà thảo mộc ấm như trà gừng, trà hoa cúc, trà thì là hoặc trà xanh có thể giúp làm dịu cơn đau kỳ kinh và thư giãn tinh thần.
• Chườm nóng bằng thảo dược như ngải cứu, gừng hoặc quế nấu sôi, đặt lên vùng bụng dưới giúp giảm co thắt và lưu thông khí huyết.
• Vuốt nhẹ vùng môi trên giúp kích thích dây thần kinh và hỗ trợ giảm cảm giác đau nhẹ.
• Xoa bóp vùng bụng khoảng 10-15 phút theo chiều kim đồng hồ giúp tử cung co thắt đều và giảm cảm giác chướng bụng.
• Thay đổi tư thế nằm khi nghỉ ngơi như tư thế trẻ em, tư thế bào thai hoặc nằm ngửa kê gối dưới đầu gối giúp giảm áp lực lên vùng bụng.

4.3. Thực phẩm giúp giảm đau bụng kỳ kinh

Chế độ ăn uống có liên quan mật thiết đến cảm giác đau bụng trong kỳ kinh nguyệt. Lựa chọn thực phẩm phù hợp không chỉ giúp giảm co thắt tử cung và phản ứng viêm, mà còn góp phần ổn định nội tiết, cải thiện tâm trạng và tăng cường đề kháng tự nhiên – nhất là trong những ngày cơ thể nhạy cảm.

• Thực phẩm có nguồn gốc thực vật như ngũ cốc, trái cây, đậu, rau xanh,…
• Thực phẩm giàu vitamin E như bông cải xanh, bí đỏ, bơ, cải bó xôi, đậu phộng, hạnh nhân,…
• Thực phẩm giàu sắt như rau lá xanh đậm, ngũ cốc, các loại hạt, thịt bò,..
• Thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa như rau bina, cam, quả mọng, củ cải đường,…
• Thực phẩm giàu axit béo thiết yếu do có tính giảm viêm như cá mòi, cá hồi, cá trích, hạt chia, óc chó,…

Trái lại, một số loại thực phẩm có tính nóng như đồ cay, chiên rán nhiều dầu mỡ, nước ngọt có gas hoặc cà phê,… thường khiến cơ thể sinh nội nhiệt, cản trở tuần hoàn máu và làm tử cung co bóp mạnh hơn, từ đó khiến cơn đau kéo dài hoặc nặng hơn bình thường. 

4.4. Duy trì thói quen khoa học giúp giảm đau bụng kinh

Nếu duy trì lối sống lành mạnh và điều độ, cơ thể sẽ dễ dàng điều hòa nội tiết, khí huyết lưu thông ổn định và hạn chế co thắt tử cung bất thường. Về lâu dài, việc giữ nhịp sinh hoạt khoa học còn giúp chu kỳ kinh nguyệt đều đặn hơn và phòng tránh các vấn đề sức khỏe liên quan.

• Tránh sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp thường xuyên, vì dễ gây rối loạn hormone.
• Giữ tư thế đúng như ngồi thẳng lưng, nằm nghiêng nhẹ hoặc tránh gập người quá lâu giúp khí huyết lưu thông đều. 
• Uống đủ 2.0-2.5 lít nước mỗi ngày để hỗ trợ thải độc, ổn định hormone và giảm cảm giác uể oải trong kỳ kinh.
• Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày và 5 ngày mỗi tuần, ưu tiên các bài tập nhẹ như yoga, đi bộ hoặc giãn cơ giúp cải thiện tuần hoàn máu.
• Giữ ấm cơ thể, nhất là vùng bụng và bàn chân trong những ngày lạnh hoặc trước kỳ kinh để hạn chế co thắt tử cung.
• Ngủ đủ giấc và đúng giờ, tốt nhất là trước 23h để cơ thể có thời gian phục hồi, tránh làm rối loạn hormone.
• Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế căng thẳng, lo âu hoặc nóng giận kéo dài vì cảm xúc tiêu cực dễ gây rối loạn nội tiết tố nữ.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh để quá gầy hoặc tăng cân đột ngột vì dễ ảnh hưởng đến sự rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt.

Hiện nay có nhiều sản phẩm giúp điều hòa kinh nguyệt được bào chế dưới dạng viên uống, cao lỏng hoặc trà thảo dược. Tùy theo nhu cầu và cơ địa, bạn chọn loại phù hợp với mình. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn.

Ngoài ra, bạn cũng cần hạn chế các thói quen sinh hoạt gây hại như thức khuya thường xuyên, lạm dụng thuốc giảm đau, ăn uống thất thường hoặc ngồi quá lâu không vận động,… vì gây rối loạn nội tiết, dẫn đến các vấn đề bất thường ở kỳ kinh.

Phòng ngừa bệnh lý phụ khoa cũng rất quan trọng, đặc biệt là trong những ngày hành kinh. Bạn nên giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, thay băng vệ sinh đều đặn và duy trì thói quen khám phụ khoa định kỳ để sớm phát hiện các vấn đề bất thường. Lối sống lành mạnh và tình dục an toàn cũng giúp hạn chế nguy cơ viêm nhiễm và rối loạn kinh nguyệt.

5. Tổng kết

Đau bụng kinh có thể được cải thiện đáng kể nếu bạn duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống hợp lý và kết hợp với các biện pháp hỗ trợ tự nhiên. Tuy nhiên, nếu đau quá mức, kéo dài hơn 3 ngày hoặc kèm dấu hiệu bất thường như máu kinh vón cục lớn, đổi màu đen sẫm, bạn nên đi khám sớm để tìm nguyên nhân và được điều trị. 

Để giảm đau bụng kinh tại nhà, bạn nên uống trà gừng, trà hoa cúc ấm, chườm nóng vùng bụng, nằm tư thế bào thai để thư giãn. Đồng thời, tránh ăn đồ cay nóng, đồ dầu mỡ, nước lạnh và duy trì giấc ngủ đủ, vận động nhẹ mỗi ngày để giúp chu kỳ ổn định hơn.

Bình Đông Cao Ích Mẫu là sản phẩm bảo vệ sức khỏe giúp giảm đau bụng mỗi kỳ kinh, điều hòa kinh nguyệt và cải thiện tình trạng kinh nguyệt không đều.

Với hơn 70 năm kinh nghiệm, Dược Bình Đông là thương hiệu uy tín trong việc nghiên cứu và sản xuất các sản phẩm bảo vệ sức khỏe từ thảo dược thiên nhiên. Tất cả sản phẩm của Dược Bình Đông đều được sản xuất theo tiêu chuẩn GMP đảm bảo chất lượng. Nếu bạn quan tâm đến sản phẩm Bình Đông Cao Ích Mẫu hoặc các dòng sản phẩm khác, vui lòng gọi đến hotline (028) 39 808808 để được tư vấn miễn phí và tận tình.

Lưu ý, sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

6. Câu hỏi thường gặp