U xơ tử cung là một bệnh lý phụ khoa thường gặp ở phụ nữ. Tuy bản chất u xơ là lành tính, hiếm khi diễn tiến thành ung thư nhưng nếu không có phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm. Vậy nguyên nhân gây ra u xơ tử cung là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị bệnh này như thế nào? Mời bạn theo dõi bài viết dưới đây của Đông y cổ truyền Dược Bình Đông để có lời giải đáp thắc mắc.
1. Tổng quan về u xơ tử cung
U xơ tử cung (nhân xơ tử cung hay u cơ tử cung) là khối u phát triển trong tử cung do các mô liên kết dạng sợi và tế bào cơ trơn tạo thành.
Phụ nữ mắc u xơ tử cung có thể có một hoặc nhiều khối u xuất hiện ở các vị trí khác nhau trong tử cung như dưới niêm mạc, dưới thanh mạc hoặc trong thành cơ tử cung. Kích thước của khối u có thể nhỏ đến mức mắt thường không nhìn thấy được nhưng cũng có thể lớn bằng quả bưởi hoặc thậm chí lớn hơn.
Phần lớn trường hợp mắc u xơ tử cung là lành tính, không có nguy cơ phát triển thành khối u ác tính và diễn tiến chậm. Tuy nhiên, khi khối u có kích thước lớn có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như thiếu máu, tiểu nhiều, sỏi thận, viêm nhiễm phụ khoa, viêm vùng chậu, khó mang thai, vô sinh, dễ sảy thai, khó sinh, …
2. Phân loại u xơ tử cung
Dựa vào đặc điểm vị trí, có thể phân loại u xơ tử cung như sau:
- U xơ dưới thanh mạc: Khối u xuất hiện ở phần thân của tử cung, thường gây chèn ép các tạng xung quanh và làm dịch chuyển vị trí của buồng trứng.
- U kẽ: Khối u nằm trong lớp cơ tử cung làm cho buồng tử cung to lên và biến dạng.
- U xơ dưới niêm mạc: Khối u có cuống nằm ở dưới niêm mạc tử cung, gây hoại tử niêm mạc, rong kinh, polyp buồng tử cung.
- U xơ cổ tử cung: Khối u nằm ở thành sau cổ tử cung, hố chậu, gây chèn ép trực tràng và các cơ quan lân cận.
3. Triệu chứng thường gặp
Các khối u xơ tử cung khi có kích thước nhỏ sẽ không có triệu chứng. Do đó, chị em cần thăm khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm và theo dõi bệnh tình.
Khi khối u có kích thước lớn thường sẽ có các triệu chứng điển hình như:
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều, chu kỳ kinh kéo dài bất thường, lượng máu ra nhiều;
- Ra máu âm đạo ngoài thời gian hành kinh;
- Cảm giác đau tức, có áp lực đè lên vùng chậu;
- Tiểu tiện thường xuyên, táo bón;
- Đau lưng dưới và vùng từ dưới thắt lưng xuống đùi;
- Đau rát và có thể chảy máu khi quan hệ tình dục;
- Ra nhiều khí hư;
- Chứng bụng, đầy bụng;
- Có thể sờ thấy khối u ở vùng bụng dưới;
- Khó mang thai.
3. Nguyên nhân gây u xơ tử cung
Nguyên nhân gây ra u xơ tử cung chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, có một vài yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này ở phụ nữ:
- Nội tiết: Hoạt động của Hormone Estrogen và Progesterone làm dày niêm mạc tử cung vào mỗi kỳ kinh nguyệt nhưng đồng thời cũng tác động đến sự phát triển của u xơ. Trong thời kỳ mãn kinh, việc sản xuất hormone chậm lại nên u xơ cũng thường teo lại.
- Di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc u xơ tử cung thì sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh. Đồng thời, khi người mẹ bị u xơ tử cung thì con gái có khả năng mắc bệnh cao gấp 3 lần so với mức trung bình.
- Yếu tố khác: Có kinh sớm, thiếu vitamin D, béo phì, ăn quá nhiều thịt đỏ, ít rau xanh và trái cây, lạm dụng rượu bia,… có thể làm tăng nguy cơ bị u xơ tử cung.
4. Phương pháp chẩn đoán u xơ tử cung
U xơ tử cung có thể được phát hiện thông qua khám lâm sàng như sờ nắn vùng bụng dưới rốn để xác định vị trí, kích thước ban đầu của khối u hoặc thực hiện thăm khám âm đạo.
Ngoài thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ thực hiện một số chẩn đoán cận lâm sàng để xác định chính xác vị trí, kích thước và tính chất khối u như:
- Siêu âm: Siêu âm tử cung và siêu âm phần phụ qua ổ bụng sẽ giúp phát hiện được hầu hết các khối u xơ. Đối với trường hợp khối u xơ nằm dưới niêm mạc cần phải thực hiện siêu âm bằng đầu dò âm đạo để chẩn đoán chính xác
- Chụp buồng tử cung: Áp dụng cho khối u xơ có kích thước lớn.
- Chụp cắt lớp, CT, MRI: Áp dụng trong trường hợp u to chèn ép các cơ quan xung quanh.
5. Phương pháp điều trị
5.1. Phương pháp Tây y
Theo các bác sĩ phụ khoa, đối với trường hợp khối u xơ còn nhỏ, không có tế bào ác tính và chưa gây ra các biến chứng thì có thể chỉ theo dõi mà không cần điều trị. Còn đối với trường hợp khối u xơ lớn đã gây biến chứng hoặc nghi ngờ u ác tính có thể được điều trị theo các phương pháp sau:
Điều trị nội khoa
Điều trị nội khoa có tác dụng làm giảm triệu chứng ở bệnh nhân u xơ tử cung và thường được chỉ định cho những trường hợp có khối u nhỏ, không tiến triển nhanh hoặc đang trong thời gian chờ phẫu thuật.
Bác sĩ thường kê đơn cho bệnh nhân một số loại thuốc sau:
- Thuốc tránh thai
- Thuốc điều chỉnh nội tiết
- Thuốc kháng viêm không chứa steroid
Điều trị ngoại khoa
Điều trị ngoại khoa được áp dụng chủ yếu cho các bệnh nhân có khối u to, đã gây biến chứng, cần phải loại bỏ càng sớm càng tốt. Các phương pháp điều trị ngoại khoa được áp dụng phổ biến gồm:
- Nút mạch u xơ: Hạn chế tình trạng chảy máu và làm cho các khối u ngừng phát triển do không được cung cấp máu. Tuy nhiên, phương pháp nút mạch u xơ không thể trị dứt điểm các khối u xơ mà cần định kỳ can thiệp lại.
- Phẫu thuật phụ khoa: Giúp bóc tách và loại bỏ hoàn toàn các khối u xơ, kể cả các khối u ở những vị trí khó thao tác nhất.
- Phẫu thuật cắt tử cung bán phần: Áp dụng cho trường hợp khối u có kích thước quá lớn hoặc có quá nhiều khối u.
5.2. Phương pháp Đông y
Theo Đông y, sự hình thành u xơ tử cung liên quan đến việc ngưng trệ khí huyết ở mạch nhâm và xung. Do đó, điều trị u xơ tử cung bằng phương pháp Đông y nhằm mục đích lưu thông khí huyết, hành khí, tiêu tích, nhuyễn kiên. Phương pháp này có độ an toàn cao, lành tính, ít gây tác dụng phụ nên có thể áp dụng cho nhiều đối tượng, kể cả những bệnh nhân có bệnh lý nền. Các vị thuốc Đông y giúp cải thiện triệu chứng, làm tiêu dần các khối u và giúp cân bằng khí huyết, điều hòa kinh nguyệt,…
Mặc dù đây là phương pháp điều trị an toàn nhưng thường có tác dụng khá chậm, người dùng cần kiên trì sử dụng mới thấy được hiệu quả. Vậy nên, điều trị u xơ tử cung bằng Đông y chỉ phù hợp với những trường hợp u xơ mới xuất hiện và kích thước còn nhỏ. Ngoài ra, để việc điều trị u xơ tử cung an toàn và hiệu quả, bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc. Sau đây là một số bài thuốc Đông y chữa u xơ tử cung mà bạn có thể tham khảo:
Bài thuốc “Tứ vật đào hồng thang gia giảm”
- Công dụng: Tiêu u, hoạt huyết nên hữu ích với người mắc u xơ tử cung.
- Thành phần: 12g Xuyên khung, 12g Đương quy, 12g Bạch thược, 12g Thục địa, 8g Tam lăng, 8g Đào nhân, 6g Hồng hoa.
- Thực hiện: Sắc cùng nước, mỗi ngày một thang chia làm 2 lần, uống vào buổi sáng và chiều.
Bài thuốc “Đào nhân sinh địa cháo”
- Công dụng: Hoạt huyết, hóa ứ, sử dụng kiên trì sẽ giúp giảm dần kích thước u xơ.
- Thành phần: 100g Gạo tẻ, 30g Sinh địa, 21g Hạt đào nhân, 10g Quế tâm, 1g Gừng tươi.
- Thực hiện: Gạo tẻ nấu thành cháo, các vị thuốc sắc thành nước thuốc, khi ăn cháo thì trộn vào. Cháo có thể chia thành nhiều lần, ăn trong ngày và nên ăn khi đói.
Bài thuốc “Đương quy xuyên khung ích mẫu tửu”
- Công dụng: Hoạt huyết, hóa ứ, chỉ thống, tốt cho bệnh nhân bị u xơ.
- Thành phần: 30g Ích mẫu, 24g Đương quy, 15g Xuyên khung, 9g Đào nhân, 6g Vừng đen, 6g Hoa kinh giới sao, 3g Cam thảo.
- Thực hiện: Sắc cùng nước lọc, mỗi ngày một thang chia làm 3 lần uống trong ngày.
Bài thuốc “Trinh nữ hoàng cung sắc cùng tam thất”
- Công dụng: Bổ huyết, phá ứ, tiêu u.
- Thành phần: 30g Cây trinh nữ hoàng cung tươi (hoặc 15g Trinh nữ khô) và 7g Tam thất tươi. Lưu ý dùng Tam thất bắc chứ không phải Tam thất nam.
- Thực hiện: Sắc lấy nước thuốc dùng để uống.
6. Cách phòng ngừa u xơ tử cung
U xơ tử cung không thể ngăn ngừa được mà chỉ có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách duy trì cân nặng hợp lý và thăm khám phụ khoa định kỳ. Bên cạnh đó, bạn nên có chế độ ăn uống khoa học, thường xuyên bổ sung các thực phẩm tốt cho chu kỳ kinh nguyệt, xây dựng lối sống lành mạnh, tập luyện thể thao để nâng cao sức khỏe, theo dõi chu kỳ kinh nguyệt,…
7. Tổng kết
U xơ tử cung là một bệnh lý thường gặp ở phụ nữ ở tuổi sinh sản. Một số trường hợp người bệnh không phát hiện sớm, khối u phát triển lớn sẽ gây ra biến chứng nguy hiểm. Vậy nên, bạn hãy chú trọng chăm sóc, nâng cao sức khỏe của mình để giảm nguy cơ mắc bệnh và đừng quên thăm khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện bệnh và có biện pháp điều trị kịp thời.
Để tìm hiểu thêm các kiến thức về bệnh lý, kiến thức bảo vệ sức khỏe, mời bạn tham khảo chuyên mục Cẩm nang sức khỏe của Dược Bình Đông. Đây là nơi cập nhật thông tin chính xác về các bệnh lý phổ biến cũng như chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc sức khỏe, điều trị bệnh được nhiều người tin tưởng và áp dụng.
Dược Bình Đông với hơn 70 năm phát triển là thương hiệu dược Đông Y được nhiều gia đình Việt lựa chọn để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe. Các sản phẩm của Dược Bình Đông được chiết xuất từ các thảo dược thiên nhiên nên rất an toàn và lành tính. Đặc biệt, tất cả các công đoạn từ bào chế, sản xuất và đóng gói sản phẩm của Dược Bình Đông được thực hiện tại nhà máy đạt chuẩn GMP-WHO của Bộ Y tế, đem đến sự yên tâm cho người tiêu dùng.
