Sử dụng điện thoại quá nhiều có sao không?

Bạn có thường xuyên cảm thấy lo lắng nếu không cầm điện thoại trong tay? Hay có những lúc mắt bạn đã mỏi, khô rát, nhưng vẫn cố lướt điện thoại mà không dừng lại được? Nếu bạn liên tục kiểm tra tin nhắn, mạng xã hội hay xem video ngắn mà không vì lý do rõ ràng, thì đó có thể là dấu hiệu bạn đang lệ thuộc vào điện thoại quá mức, hay còn gọi là nghiện thiết bị điện tử.

Vậy thói quen này đang để lại những tác hại gì cho sức khỏe thể chất và tinh thần? Và nếu bạn đang gặp vấn đề tương tự, liệu có cách nào để giảm thiểu và hạn chế ảnh hưởng của việc sử dụng điện thoại quá nhiều? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu qua bài viết bên dưới.

1. Sử dụng điện thoại nhiều là như thế nào?

Sử dụng điện thoại quá nhiều là khi một người dành thời gian dài, lặp đi lặp lại và vượt quá mức cần thiết. Đặc biệt, mục đích sử dụng này đa phần dành cho các hoạt động giải trí như lướt mạng xã hội, xem video, chơi game,… hoặc thậm chí ngay cả trong công việc – học tập.

Điều này bắt đầu được xem là “quá nhiều” khi nó gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất, tinh thần hoặc đời sống hằng ngày, như trằn trọc khó ngủ, giảm khả năng tập trung, đau mỏi cơ thể hay giảm tương tác ngoài đời thực, với một số biểu hiện như sau:

• Bị ảnh hưởng tiêu cực đến công việc, học tập, sức khỏe hoặc các mối quan hệ do dùng thiết bị điện tử liên tục.
• Cảm thấy bồn chồn, lo âu hoặc cáu kỉnh khi không được dùng điện thoại.
• Kiểm tra điện thoại liên tục, kể cả khi không cần thiết.
• Bỏ bê công việc, học tập, hoặc các mối quan hệ xã hội để dành thời gian cho điện thoại.

Lý do bạn khó dừng lại không đơn giản là “thói quen”. Mỗi lần bạn nhận được thông báo, lượt thích, tin nhắn hay nội dung giải trí hấp dẫn, dopamine – chất dẫn truyền thần kinh tạo cảm giác dễ chịu – được giải phóng, khiến bạn muốn tiếp tục chơi điện thoại.

Điện thoại trở thành vật “bất li thân” trong thời hiện đại

2. Tác hại của việc dùng điện thoại đối với cơ thể

2.1. Hại mắt

Khi dùng điện thoại quá lâu, đặc biệt trong tư thế cúi đầu hoặc trong điều kiện thiếu sáng, mắt phải điều tiết liên tục, dễ gây mỏi, khô rát, mờ và đau đầu. Đồng thời, việc nhìn màn hình gần cũng khiến tần suất chớp mắt giảm, làm mắt khô và dễ xốn cộm.

Nếu kéo dài, tình trạng này có thể dẫn đến cận thị, loạn thị, hội chứng thị giác màn hình (CVS), hoặc rối loạn điều tiết mắt đặc biệt ở trẻ nhỏ và học sinh.

2.2. Rối loạn giấc ngủ

Dùng điện thoại vào buổi tối, nhất là trước khi ngủ, khiến cơ thể khó ngủ do ánh sáng xanh từ màn hình làm ức chế hormone melatonin – chất giúp bạn buồn ngủ tự nhiên. Kết quả là bạn ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc và mệt mỏi vào sáng hôm sau.

Về lâu dài, bạn có thể bị rối loạn giấc ngủ, mất tập trung, dễ cáu gắt, suy giảm trí nhớ và rối loạn hormone. Cơ thể ngày càng mệt mỏi, khả năng hồi phục giảm và dễ rơi vào tình trạng stress kéo dài.

2.3. Tổn thương xương khớp

Khi bạn lạm dụng điện thoại quá lâu trong tư thế cúi đầu, gù lưng hoặc giữ nguyên một tư thế, hệ cơ – xương – khớp sẽ chịu áp lực không đều trong thời gian dài. Đặc biệt, cột sống cổ phải chống đỡ trọng lượng đầu nhiều hơn bình thường, trong khi các khớp tay và ngón tay dễ bị quá tải do thao tác lặp lại ở tư thế không phù hợp, tạo ra tổn thương âm thầm mà bạn khó nhận biết sớm.

Nếu duy trì những thói quen sai này, bạn có thể đối mặt với hàng loạt vấn đề như: đau cổ, thoái hóa đốt sống cổ, thoát vị đĩa đệm cổ, cong vẹo hoặc gù cột sống lưng, đau vai, cứng khuỷu tay, tê cổ tay, viêm bao gân ngón tay và đau khớp ngón cái do giữ máy quá lâu.

2.4. Ảnh hưởng tinh thần

Sử dụng điện thoại quá nhiều, đặc biệt là để lướt mạng xã hội hoặc xem nội dung ngắn liên tục, bạn có thể gặp phải các biểu hiện rõ rệt như giảm khả năng tập trung, suy giảm trí nhớ, dễ mất định hướng khi làm việc hoặc học tập. Tình trạng này đặc biệt ảnh hưởng ở trẻ nhỏ, học sinh và sinh viên.

Nếu kéo dài, việc lệ thuộc vào thiết bị này sẽ dần làm giảm khả năng giao tiếp xã hội, khiến người dùng thường né tiếp xúc trực tiếp, ít tương tác ngoài đời thực và ngày càng dễ cảm thấy cô đơn, lạc lõng. Tình trạng này làm tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc như lo âu, trầm cảm nhẹ, căng thẳng kéo dài.

Sử dụng thiết bị di động quá nhiều làm căng thẳng, đau đầu

2.5. Những rủi ro khác đối với cơ thể

Không chỉ ảnh hưởng đến mắt, giấc ngủ, xương khớp và tinh thần, việc lạm dụng điện thoại quá mức còn kéo theo nhiều hệ quả khác cho sức khỏe:

• Thói quen ngồi lâu, ít vận động khiến cơ thể dễ tăng cân, tích mỡ thừa và chậm chạp. Về lâu dài, nguy cơ béo phì, xơ vữa động mạch, rối loạn đường huyết và mỡ máu tăng cao, kéo theo các bệnh tim mạch.
• Các vấn đề về da, viêm da, nổi mụn do da tiếp xúc với bề mặt thiết bị  không sạch, hoặc tăng tiết dầu do thức khuya nhiều và căng thẳng kéo dài khi sử dụng thiết bị.
• Rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe sinh lý nam giới, đặc biệt khi sử dụng điện thoại quá nhiều vào ban đêm hoặc để gần khu vực nhạy cảm trong thời gian dài.

3. Thay đổi thói quen sử dụng điện thoại nhiều

Để thay đổi thói quen dùng điện thoại quá nhiều, trước hết bạn cần hiểu rõ mình đang sử dụng bao nhiêu thời gian mỗi ngày. Các công cụ như Screen Time (iOS), Digital Wellbeing (Android) hoặc ứng dụng Forest, StayFree sẽ giúp bạn theo dõi và quản lý tốt hơn.

Sau khi biết thói quen hiện tại, bạn có tham khảo những phương pháp dưới đây để khiến cơ thể hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực do “nghiện dopamine” từ điện thoại: 

• Giới hạn thời gian dùng mỗi ngày, tránh dùng ngay sau khi thức dậy và trước khi đi ngủ. Tạo “vùng không điện thoại” như bàn ăn, phòng ngủ để giúp giảm thói quen vô thức.
• Dùng ứng dụng hỗ trợ quản lý thói quen, như đặt hẹn giờ, giới hạn ứng dụng hoặc chặn truy cập để kiểm soát tốt hơn.
• Giảm bớt yếu tố gây xao nhãng như tắt thông báo, để các thiết bị  xa tầm tay, ẩn hoặc gỡ những ứng dụng khiến bạn khó rời mắt.
• Thay thế thời gian đó bằng việc có ích hơn, ví dụ như vận động, đọc sách, nói chuyện với người thân, hoặc làm điều bạn yêu thích.
• Tạo cam kết nhỏ với bản thân mỗi ngày như không dùng điện thoại trong 1 giờ đầu buổi sáng hoặc tự thưởng khi hoàn thành mục tiêu. Từ đó, bạn sẽ dễ dàng duy trì được thói quen mới một cách ổn định và có động lực hơn.

4. Chăm sóc cơ thể khi dùng điện thoại nhiều

Khi bạn bắt đầu giảm dần thời gian sử dụng, cơ thể sẽ cần một khoảng thời gian để tự điều chỉnh và khôi phục lại những ảnh hưởng tích tụ từ trước. Để quá trình này đạt hiệu quả, việc hình thành thêm những thói quen sinh hoạt khoa học rất quan trọng.

Sau khi nhận biết được thói quen hiện tại, bạn có thể tham khảo những phương pháp dưới đây để giúp cơ thể giảm bớt sự phụ thuộc – vốn xuất phát từ phản ứng dopamin mà điện thoại gây ra khi bạn liên tục lướt tin, nhận thông báo, giải trí,…

• Chế độ ăn uống đúng giờ, đầy đủ các nhóm chất, đặc biệt là thực phẩm giàu vitamin B, omega-3, lutein giúp phục hồi mắt, thần kinh và tăng khả năng tập trung.
• Uống đủ 2.0 – 2.5 lít nước mỗi ngày, hỗ trợ quá trình tuần hoàn, làm dịu thần kinh, cải thiện tình trạng khô mắt và mệt mỏi.
• Không sử dụng điện thoại 60 phút trước khi ngủ, tạo không gian yên tĩnh, ánh sáng dịu nhẹ, giúp cơ thể dễ dàng bước vào giấc ngủ sâu trước 23h – “thời điểm vàng” để gan, não và thần kinh được tái tạo.
• Áp dụng quy tắc 20–20–20, tức là cứ mỗi 20 phút sử dụng, hãy nhìn xa 20 feet (tương đương 6 mét) trong ít nhất 20 giây để giảm áp lực lên mắt.
• Duy trì tư thế đúng, đảm bảo cổ – vai – lưng giữ được đường cong chữ S tự nhiên để tránh đau mỏi và sai lệch cột sống.
• Áp dụng các phương pháp thư giãn đơn giản như ngâm chân nước ấm, xoa bóp cổ vai, thiền hoặc thở chậm trước khi ngủ để giúp cơ thể dễ dàng phục hồi.
• Duy tri vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, tối thiểu 5 ngày mỗi tuần, ưu tiên các bài tập kéo giãn cột sống để cải thiện lưu thông khí huyết, hỗ trợ xương khớp sau thời gian ngồi lâu hoặc nhìn gần quá mức.

Tăng cường vận động ngoài trời để hạn chế tác hại từ điện thoại

Bên cạnh đó, bạn cũng cần hạn chế các hành vi có hại như: ăn uống thất thường, bỏ bữa, tiêu thụ nhiều thực phẩm gây nóng trong người, uống ít nước, lười vận động, làm việc quá sức hay căng thẳng kéo dài,… vì sẽ gây cản trở và làm chậm quá trình phục hồi sau khi đã giảm thời gian sử dụng thiết bị.

5. Tổng kết

Trong thời đại số, điện thoại là công cụ hỗ trợ thiết yếu cho học tập, công việc và kết nối xã hội. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt, việc sử dụng điện thoại quá nhiều sẽ âm thầm gây ra loạt ảnh hưởng cho mắt, xương khớp, giấc ngủ, tâm lý và cả các mối quan hệ hằng ngày.

Việc duy trì các thói quen sinh hoạt đơn giản như ngủ đúng giờ, không dùng điện thoại trước khi ngủ, uống đủ nước, vận động thường xuyên và hạn chế các yếu tố gây xao nhãng từ thiết bị sẽ giúp giảm dần tác hại lên cơ thể. Thay vì để điện thoại kiểm soát bạn, hãy chủ động làm chủ thói quen và tạo nhịp sống cân bằng, tỉnh táo hơn mỗi ngày.

Với hơn 70 năm kinh nghiệm, Dược Bình Đông tự hào mang đến các sản phẩm thảo dược thiên nhiên đạt chuẩn GMP, phù hợp với thể trạng người Việt. Nếu cần tư vấn, vui lòng liên hệ hotline (028) 39 808808 để được hỗ trợ tận tình. Nếu bạn quan tâm, vui lòng gọi đến hotline (028) 39 808808 để được tư vấn miễn phí và tận tình.

Lưu ý, sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

6. Câu hỏi thường gặp