Sơn tra – Vị thuốc quý chữa bệnh tiêu hóa

Sơn tra là vị thuốc từ lâu đã được Đông y dùng phổ biến trong các bài thuốc chữa rối loạn tiêu hóa, đầy bụng, khó tiêu…Để hiểu rõ hơn về đặc điểm, công dụng cũng như cách dùng của dược liệu này, hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây.

1. Giới thiệu về Sơn tra

Sơn tra (Fructus Mali) là quả chín đã thái phiến được phơi hay sấy khô của cây Sơn tra (Malus doumeri Bois. A. Chev.) họ Hoa hồng (Rosaceae). Cây Sơn tra còn có tên gọi khác là Chua chát, Táo mèo,…

Đặc điểm cây Sơn tra:

• Cây thân gỗ, cao từ 10-15m, cây non có gai. 
• Lá hình bầu dục hoặc hình mác thuôn, dài 6-15cm, rộng 3-6cm, mép lá có răng cưa. 
• Cụm hoa mọc thành tán từ 3-5 hoa, cánh màu trắng, mọc ở nách lá, cây ra hoa vào mùa xuân, khoảng tháng 1-2.
• Quả tròn, hơi dẹt giống quả Táo tây, khi chín ngả sang màu vàng lục, ăn có vị chua và hơi chát, hạt màu nâu sẫm, mùa quả thường là mùa thu, từ tháng 9-10.

Cây Sơn tra thường mọc hoang và được trồng nhiều ở vùng núi Hoàng Liên Sơn.

Quả Sơn tra là bộ phận được sử dụng để làm thuốc. Quả được thu hái khi vừa chín, sau đó cắt thành lát dày khoảng 0,3-0,7 cm rồi đem phơi hoặc sấy khô. Dược liệu sau khi sơ chế được bảo quản ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc, mối mọt. 

2. Công dụng của Sơn tra

Hiện nay, Sơn tra được dùng trong Đông y và Tây y với hai mục đích khác nhau. Tây y coi Sơn tra (hoa, quả, lá) là một vị thuốc chủ yếu tác dụng trên tuần hoàn và giảm đau, an thần. Còn Đông y coi Sơn tra là một vị thuốc chủ yếu tác dụng trên bộ máy tiêu hóa. Dưới đây Dược Bình Đông sẽ chia sẻ chi tiết hơn về công dụng của Sơn tra trong Tây y và Đông y.

2.1. Công dụng của Sơn tra theo Tây y

Thành phần hóa học của Sơn tra gồm có: Tanin, acid hữu cơ (acid tartric, acid citric), saponin triterpen (acid ursolic, acid oleanolic) và flavonoid (chrysin glucosid, chrysin, quercetin, phloridzin, phloretin, rutin).

Sơn tra có công dụng hạ huyết áp, giảm mỡ máu, lợi niệu, kháng khuẩn, trợ tiêu hóa, chống u bướu, trợ tim. 

2.2. Công dụng của Sơn tra theo Đông y

Trong Đông y thường sử dụng Sơn tra làm thuốc tiêu hóa, trị các chứng ăn không tiêu, đau bụng, đầy trướng, ợ chua,… Một số đặc điểm của Sơn tra trong Đông y như sau:

• Tính vị: Vị chua, ngọt; tính ấm
• Quy kinh: Tỳ, Vị, Can
• Công dụng: Tiêu thực tích, hành ứ, hóa đàm
• Chủ trị: Ăn không tiêu, đầy trướng, ợ chua, đau bụng, đàm ẩm, bụng kết hòn cục, sản hậu ứ huyết

3. Gợi ý một số bài thuốc trị bệnh từ Sơn tra

Với rất nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khoẻ, Sơn tra đã được ứng dụng trong các bài thuốc trị bệnh tiêu hóa, các vấn đề kinh nguyệt phụ nữ… Dưới đây là một số bài thuốc mà bạn có thể tham khảo: 

3.1. Bài thuốc chữa tiêu thực 

Bài thuốc 1:

• Thành phần: 40g Củ gấu, 25g Sơn tra, 25g củ Sả, 25g Chỉ xác, 25g Vỏ vối, 25g vỏ Quýt, 20g Gừng tươi, 10g Phèn phi.
• Cách dùng: Tất cả đem phơi khô, sao giòn rồi tán thành bột mịn, pha với nước ấm uống. Liều dùng như sau:
  • Người lớn: Mỗi lần dùng 2 muỗng cà phê. 
  • Trẻ em:  Mỗi lần dùng ½ – 1 muỗng cà phê tùy độ tuổi. 

Bài thuốc 2: 

• Thành phần: 20g Sơn tra, 20g Bạch truật, 10g Thần khúc.
• Cách dùng: Sắc 2 nước, trộn đều, uống ngày 1 thang, chia làm 2 lần

3.2. Bài thuốc trị kiết lỵ cấp tính, viêm đại tràng cấp

• Thành phần: 60g Sơn tra, 60g đường đỏ, 30g rượu trắng.
• Cách dùng: Sao cháy nhẹ Sơn tra, thêm rượu trắng vào để trộn đều, sao đến khi rượu khô. Thêm 200ml nước đun trong 15 phút rồi bỏ xác. Cho thêm đường đỏ sắc tới khi sôi. Uống mỗi ngày 1 thang khi còn nóng. 

3.3. Thuốc bổ cho trẻ em cam tích, gầy yếu

• Thành phần: 500g Sơn tra, 500 mật ong
• Cách dùng: Rửa sạch, bỏ hạt rồi cắt Sơn trà thành miếng mỏng. Cho nước vừa phải nấu nhừ thành hồ rồi cho mật ong vào luyện thành cao. Mỗi lần uống nửa thìa, ngày uống 3 lần.

3.4. Bài thuốc trị tắt kinh do ứ huyết hoặc sau sinh bụng đau do ứ trệ

• Thành phần: 30g Sơn tra, 25g đường mía
• Cách dùng: Sắc Sơn tra lấy nước pha với đường mía để uống. 

3.5. Bài thuốc trị đau bụng kinh dữ dội

• Thành phần: 60g Gạo lứt, 30g Sơn tra, 10g đường cát.
• Cách dùng: Sắc Sơn tra lấy nước đặc, sau đó cho Gạo lứt và đường cát vào để nấu cháo. 

3.6. Bài thuốc trị viêm thận, bể thận

• Thành phần: 100g Sơn tra sống
• Cách dùng: Sắc với nước lạnh, để sôi trong 15-20 phút, sắc 3 lần, người lớn mỗi lần dùng 500ml, trẻ em lượng dùng bằng 1/3 người lớn, 1 liệu trình là 14 ngày.

3.7. Bài thuốc trị polyp thanh đới

• Thành phần: 24-30g Sơn tra 
• Cách dùng: Sơn tra sao ở lửa vừa phải đến khi mặt ngoài màu đen, bên trong màu vàng thẫm rồi đem sắc 2 lần để được 1,5 lít nước thuốc. Để nguội rồi uống từ từ. 

3.8. Bài thuốc trị viêm gan cấp tính và mãn tính

• Thành phần: Sơn tra, Ngũ vị tử (lượng bằng nhau)
• Cách dùng: Nghiền chung các thành phần trên thành bột. Mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần uống 3g, 1 liệu trình là 10 ngày.

4. Một số lưu ý khi sử dụng Sơn tra

Sơn tra là một vị thuốc thường được sử dụng trong các bài thuốc Y học cổ truyền để điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về tình trạng bệnh lý có phù hợp với bài thuốc không. 

Ngoài ra, cần lưu ý một số đối tượng không nên dùng Sơn tra như sau:

• Người bị dị ứng hay quá mẫn cảm với các thành phần của Sơn tra.
• Người có tiền sử bệnh lý loét dạ dày, tá tràng nặng hoặc bị xuất huyết dạ dày.
• Người có tỳ vị hư yếu nặng nhưng không có biểu hiện đầy trướng hay tích trệ.

5. Tổng kết

Thông qua những chia sẻ trên, hy vọng bạn đã biết thêm những thông tin hữu ích về Sơn tra – vị thuốc quý trong Đông y trị bệnh đường tiêu hóa, hoạt huyết, hóa ứ. Để phát huy tốt tác dụng của vị thuốc, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ và dùng thuốc đúng theo chỉ định. 

Bên cạnh Sơn tra, Dược Bình Đông còn chia sẻ thông tin của nhiều loại thảo dược khác được Đông y và Tây y nghiên cứu cũng như đánh giá cao, mời bạn đọc tìm hiểu thêm tại chuyên mục Cây thuốc quanh ta trên website của Dược Bình Đông. 

Dược Bình Đông là một trong những thương hiệu Dược phẩm lâu đời tại Việt Nam. Với sứ mệnh “Kết hợp công nghệ hiện đại với tinh hoa thảo dược thiên nhiên tạo ra sản phẩm tiên tiến, hiệu quả phục vụ sức khỏe cộng đồng”, chúng tôi đã và đang cải tiến mỗi ngày để mang đến những sản phẩm bảo vệ sức khỏe chất lượng đạt chuẩn. Có thể kể đến các sản phẩm như: sản phẩm tốt cho Phổi Thiên Môn Bổ Phổi, sản phẩm bảo vệ sức khỏe gan Long Đởm Giải Độc Gan, Bát Tiên Bình Đông,… 

Hãy liên hệ trực tiếp với chúng tôi qua Hotline: 028.39.808.808 hoặc Email: info@binhdong.vn để được tư vấn và hỗ trợ giải đáp các thắc mắc nhanh chóng nhất!