Ho, đau họng, đờm nhiều hay khàn tiếng là những triệu chứng hô hấp thường gặp, khiến bạn mệt mỏi, khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Những triệu chứng này thường xuất phát từ các bệnh hô hấp, phổi yếu, môi trường ô nhiễm hoặc lối sống không lành mạnh.
Trong các mẹo dân gian, trái tắc là nguyên liệu được nhiều người tin dùng vì dễ tìm, dễ làm và có tác dụng hỗ trợ giảm ho, tiêu đờm, làm dịu cổ họng hiệu quả. Vậy sử dụng tắc trị ho như thế nào để mang lại hiệu quả? Có những lưu ý quan trọng nào cần nhớ? Hãy Dược Bình Đông cùng tìm hiểu ngay sau đây.
1. Công dụng tắc trị ho
Trái tắc, hay còn gọi là quất, là một vị thuốc dân gian quen thuộc. Theo Đông y, tắc có vị chua ngọt, tính ấm, giúp tiêu đờm và giảm ho tự nhiên. Từ góc nhìn y học hiện đại, trái tắc giàu vitamin C, acid hữu cơ và các tinh dầu như limonene, pinen,… với đặc tính kháng khuẩn, chống oxy hóa và long đờm nhẹ, hỗ trợ quá trình phục hồi các triệu chứng viêm đường hô hấp.
Do đó, ngoài việc là nguyên liệu phổ biến trong nhà bếp, một số công dụng nổi bật của tắc trong hỗ trợ điều trị các triệu chứng hô hấp gồm:
- Giảm ho, tiêu đờm giúp làm dịu cổ họng, giảm ho khan, ho có đờm.
- Kháng viêm, sát khuẩn giúp giảm đau rát họng và hỗ trợ điều trị các triệu chứng viêm họng, cảm lạnh, khàn tiếng.
- Hỗ trợ hô hấp, tăng sức đề kháng, giúp giảm triệu chứng và phòng ngừa cảm lạnh, cảm cúm và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác.
Tắc trị ho tại nhà
Không chỉ hỗ trợ giảm ho và cải thiện chức năng hô hấp, tắc còn mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể như ngăn ngừa bệnh tim, kiểm soát đường huyết, kích thích tiêu hóa, làm sáng mắt, đẹp da và hỗ trợ giải độc gan thận,… nhờ vào các dưỡng chất như vitamin C, vitamin A, canxi và photpho.
Dù mang đến nhiều lợi ích, tắc chỉ nên được sử dụng như một giải pháp hỗ trợ, không thể thay thế hoàn toàn các phương pháp điều trị y tế.
Nếu tình trạng ho kéo dài trên ba tuần hoặc xuất hiện các triệu chứng kèm theo như sốt cao, khó thở, sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn nên đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám.
Bởi vì, những triệu chứng này có thể là dấu hiệu tiềm ẩn của các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phổi, viêm phế quản mạn tính hoặc hen suyễn, cần được can thiệp kịp thời và đúng cách để tránh biến chứng.
2. 5 cách dùng tắc trị ho, đau họng, tiêu đờm hiệu quả
2.1. Nước tắc ấm
Nước tắc ấm là một trong những cách đơn giản và dễ làm, giúp hỗ trợ giảm ho và làm dịu cổ họng, đặc biệt phù hợp khi thời tiết chuyển lạnh hoặc khi có dấu hiệu đau họng nhẹ.
Để pha nước tắc ấm, bạn cần chuẩn bị khoảng 1-2 trái tắc tươi, có thể dùng thêm mật ong hoặc đường tùy khẩu vị và một ít nước ấm khoảng 60-70°C.
- Rửa sạch tắc, để ráo rồi cắt đôi hoặc cắt lát, bỏ hạt nếu có.
- Cho tắc vào ly, thêm 1-2 muỗng mật ong hoặc đường, sau đó rót nước ấm vào và khuấy đều.
- Uống khi còn ấm.
2.2. Tắc chưng đường phèn
Đường phèn là loại đường kết tinh tự nhiên, có vị ngọt dịu, tính bình. Khi kết hợp với quả tắc giàu tinh dầu, tắc chưng đường phèn trở thành một loại “siro tự nhiên” giúp long đờm, giảm đau rát họng và hỗ trợ khàn tiếng hiệu quả.
Để thực hiện, bạn cần chuẩn bị khoảng 500g quả tắc tươi và 200g đường phèn,có thể sử dụng đường phèn viên hoặc loại khối đều được. Sau khi sơ chế, thực hiện theo hướng dẫn dưới đây:
- Rửa sạch tắc, ngâm nước muối loãng khoảng 15 phút, sau đó để ráo và cắt thành 3-4 phần, giữ lại cả phần hạt.
- Đập nhỏ đường phèn nếu dùng loại khối để dễ tan khi nấu.
- Cho tắc và đường phèn vào nồi, ngâm khoảng 1 tiếng, sau đó đun lửa nhỏ trong 30 phút, vừa đun vừa đảo đều tay.
- Để nguội, cho vào lọ thủy tinh, đậy kín nắp và bảo quản trong tủ lạnh để dùng dần.
Tắc trị ho và đường phèn
2.3. Tắc chưng mật ong
Mật ong có khả năng giảm ho, làm dịu cổ họng, hỗ trợ điều trị cảm lạnh nhờ tính kháng khuẩn và dưỡng ẩm tự nhiên. Khi kết hợp với tắc, hỗn hợp này giúp tiêu đờm, giảm đau họng và khàn tiếng, thường được dùng để hỗ trợ các triệu chứng viêm hô hấp nhẹ tại nhà.
Để thực hiện, bạn cần chuẩn bị sẵn 2-3 trái tắc tươi, mật ong nguyên chất và một ít nước ấm dùng kèm nếu muốn pha loãng. Sau đó, thực hiện các bước như sau:
- Rửa sạch tắc, để ráo rồi cắt đôi và bỏ vào tô.
- Đổ mật ong vào ngập phần tắc và trộn đều cho ngấm.
- Đem hấp cách thủy trong 10-15 phút đến khi hỗn hợp sánh lại.
- Để nguội và bảo quản trong hũ kín, dùng dần trong vài ngày.
Sau khi chưng xong, bạn cần chiết lấy phần nước tắc mật ong để dùng trực tiếp hoặc pha thêm một ít nước ấm để dễ uống hơn. Ngoài ra, nếu đang bị đau họng hoặc khàn tiếng, có thể ngậm từng muỗng nhỏ rồi nuốt từ từ để giúp làm dịu cổ họng nhanh chóng và giảm cảm giác ngứa rát hiệu quả hơn.
Bảo quản trong hũ thủy tinh, dùng dần
Mặc dù mẹo này tương đối lành tính, nhưng không nên dùng cho trẻ dưới 1 tuổi vì hệ tiêu hóa của trẻ chưa đủ hoàn thiện để hấp thụ mật ong an toàn. Với người lớn, nếu muốn tăng hiệu quả làm ấm và tiêu đờm, bạn có thể thêm vài lát gừng tươi vào khi chưng cùng tắc và mật ong.
Tìm hiểu thêm các công thức tắc chưng mật ong khác để trị ho hiệu quả hơn tại nhà.
2.4. Siro húng chanh, diếp cá, tắc trị ho
Sự kết hợp giữa tắc, húng chanh và diếp cá là một trong những bài siro trị ho dân gian được nhiều người tin dùng, đặc biệt phù hợp cho trẻ nhỏ và người lớn có cơ địa nhạy cảm. Trong đó, tắc giúp tiêu đờm, húng chanh có khả năng kháng viêm, còn diếp cá giúp thanh nhiệt và hỗ trợ làm mát đường hô hấp.
Để thực hiện, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu bao gồm khoảng 250g tắc, 200g lá húng chanh, 100g lá diếp cá, thêm 20g gừng tươi, 500g đường phèn và 100ml nước lọc. Tiếp theo, bạn thực hiện những bước như sau:
- Rửa sạch toàn bộ nguyên liệu, cắt đôi tắc, gọt vỏ gừng rồi giã nhuyễn, lá húng chanh và diếp cá để ráo nước rồi giã dập hoặc xay nhẹ.
- Cho tắc và đường phèn vào tô lớn, trộn đều và ướp trong 1 giờ để tắc tiết nước. Sau đó, thêm gừng, húng chanh và diếp cá đã chuẩn bị vào, tiếp tục trộn đều và ướp thêm 1 giờ nữa.
- Chuyển toàn bộ hỗn hợp vào nồi, thêm 100ml nước lọc rồi đun nhỏ lửa trong vòng 1 giờ. Trong quá trình nấu, nhớ đảo đều để hỗn hợp không bị dính đáy và khét.
- Khi đã đạt độ sánh mong muốn, lọc qua rây để tách lấy phần siro, loại bỏ phần bã. Chờ nguội là có thể sử dụng ngay.
Sau khi siro nguội, cho vào lọ thủy tinh sạch, đậy kín nắp và bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Bạn nên sử dụng trong vòng 3 tháng, dùng mỗi lần 1-2 muỗng cà phê, uống trực tiếp hoặc pha với nước ấm.
Lưu ý: Không nên dùng cho người dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong công thức hay trẻ dưới 1 tuổi.
Tìm hiểu thêm các công thức siro trị ho từ tắc và húng chanh để chăm sóc sức khỏe tại nhà.
2.5. Tắc hấp mật ong đường phèn
Nếu bạn muốn một công thức tổng hợp giữa cả mật ong và đường phèn trong cùng một món hấp thì tắc hấp mật ong đường phèn là lựa chọn vừa đậm vị, vừa hiệu quả. Bạn cần chuẩn bị khoảng 500g tắc tươi, 200g đường phèn và 100g mật ong nguyên chất. Sau đó, bạn thực hiện theo 4 bước cơ bản dưới đây:
- Rửa sạch tắc, ngâm với nước muối loãng 15-20 phút, để ráo rồi cắt thành 3-4 phần, giữ lại hạt.
- Đập nhỏ đường phèn nếu dùng loại khối để dễ tan.
- Xếp xen kẽ một lớp tắc – một lớp đường phèn vào tô, sau đó đổ mật ong lên trên.
- Đặt tô vào nồi, thêm nước ngập nửa bát rồi hấp cách thủy lửa nhỏ đến khi hỗn hợp chuyển màu vàng sánh là được.
Sau khi hấp xong, bạn có thể dùng phần nước tắc mật ong ngay khi còn ấm hoặc để nguội rồi chiết vào lọ thủy tinh để bảo quản. Mỗi lần sử dụng từ 1-2 muỗng cà phê, dùng trực tiếp hoặc pha với nước ấm, uống ngày 2-3 lần.
Lưu ý: Không dùng cho trẻ dưới 1 tuổi do mật ong có thể gây phản ứng nguy hiểm với hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện.
3. Những thông tin cần biết khi sử dụng tắc trị ho, đau họng, tiêu đờm
3.1. Những lưu ý khi sử dụng tắc trị ho
Để sử dụng các bài thuốc từ tắc đạt hiệu quả và an toàn, người dùng cần lưu ý một số điểm quan trọng nhằm giúp phát huy công dụng của tắc một cách tối ưu, đồng thời hạn chế được các rủi ro không mong muốn.
- Chọn tắc có nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên quả vàng hoặc ngả vàng để giảm vị đắng khi chế biến và tránh tồn dư hóa chất.
- Tắc nên được dùng cả vỏ để giữ lại phần tinh dầu – thành phần chính giúp long đờm và giảm ho hiệu quả hơn.
- Trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, người có bệnh nền hoặc tiểu đường nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng, đặc biệt khi kết hợp với mật ong hoặc đường phèn.
- Nên dùng vào buổi sáng, buổi tối và sau khi ăn 15-30 phút để phát huy hiệu quả tốt nhất.
- Nếu đang sử dụng thuốc điều trị, cần thông báo cho bác sĩ khi có ý định dùng thêm các bài thuốc dân gian từ tắc để tránh tương tác không mong muốn.
3.2. Những tác dụng phụ có thể gặp khi dùng tắc trị ho
Mặc dù tắc là nguyên liệu tự nhiên, lành tính và được sử dụng phổ biến trong các mẹo trị ho dân gian, nhưng nếu dùng không đúng cách hay quá liều, dùng kéo dài liên tục hoặc kết hợp với các thành phần khác có thể gây ra một số tác dụng không mong muốn cho cơ thể, cụ thể:
- Rối loạn tiêu hóa như ợ hơi, ợ chua hoặc khó chịu vùng dạ dày.
- Phản ứng dị ứng như ngứa, nổi mẩn đỏ, nóng mặt hoặc cảm giác khó chịu sau khi sử dụng với những người có cơ địa mẫn cảm với họ cam quýt. Do đó, những người dị ứng không nên sử dụng.
3.3. Hạn chế những thói quen có hại gây ảnh hưởng đến hô hấp
Ngoài việc sử dụng các mẹo trị ho từ tắc, chế độ ăn uống và lối sống hằng ngày cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lượng đờm và bảo vệ đường hô hấp. Một số loại thực phẩm có hại nếu dùng thường xuyên sẽ làm cơ thể dễ bị kích thích gây ho, tăng tiết đờm nhiều hơn, từ đó khiến các cơn ho trở nên dai dẳng, khó cải thiện.
- Đồ ăn chiên xào nhiều dầu mỡ như khoai chiên, gà rán, xúc xích, lạp xưởng,…
- Thức ăn cay nóng như ớt, tiêu, sa tế, mù tạt,…
- Đồ ngọt nhiều đường, đặc biệt là bánh kẹo công nghiệp, nước ngọt có gas,…
- Thức ăn mặn, chứa nhiều muối hoặc gia vị đậm.
- Rượu, bia và các đồ uống có cồn làm khô niêm mạc và kích thích tiết đờm.
Hạn chế rượu bia
Bên cạnh thực phẩm, một số thói quen sinh hoạt hằng ngày như căng thẳng kéo dài, nóng giận thường xuyên, làm việc quá sức, thức khuya, sử dụng thuốc lá, tiếp xúc với khói thuốc, rượu bia thường xuyên,… cũng là yếu tố âm thầm ảnh hưởng đến hệ hô hấp và làm tăng tiết đờm kéo dài.
4. Kết hợp tắc trị ho với phương pháp giúp giảm ho, đau họng khác
Bên cạnh việc sử dụng tắc để hỗ trợ giảm ho và tiêu đờm, bạn có thể kết hợp thêm một số phương pháp tự nhiên khác để tăng hiệu quả cải thiện triệu chứng, cụ thể như:
- Ăn uống đủ chất, ưu tiên các món ăn ấm, dễ tiêu, giàu vitamin C và kẽm để nâng cao sức đề kháng.
- Uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 2 lít và ưu tiên nước ấm) để giữ ẩm niêm mạc họng, giúp làm giảm cảm giác khô rát cổ họng và hỗ trợ loại bỏ đờm hiệu quả.
- Uống trà thảo mộc như trà hoa cúc, trà bạc hà, trà gừng hoặc cam thảo để làm dịu họng, hỗ trợ làm sạch phổi.
- Súc miệng nước muối ấm giúp sát khuẩn, giảm viêm họng và hỗ trợ giảm ho. Bạn pha 1/4-1/2 thìa cà phê muối trong 240ml nước ấm, súc trong 10-15 giây rồi nhổ ra.
- Xông mũi họng bằng nước ấm hoặc tinh dầu từ các loại lá như sả, chanh, bưởi, tre,… giúp làm thông thoáng đường thở và tiêu đờm.
- Giữ ấm vùng cổ, ngực, tai – mũi – họng, đặc biệt khi thời tiết lạnh hoặc chuyển mùa để tránh kích ứng hô hấp.
- Duy trì độ ẩm không khí trong phòng bằng máy tạo ẩm hoặc đặt khăn ướt, nhất là khi dùng điều hòa thường xuyên, giúp niêm mạc họng không bị khô.
Ngoài các biện pháp hỗ trợ tại nhà, bạn cũng có thể kết hợp thêm một số sản phẩm có nguồn gốc từ thảo dược thiên nhiên như viên ngậm, cao lỏng, siro ho, xịt họng,… để tăng hiệu quả trong việc làm dịu cổ họng, tiêu đờm và cải thiện chức năng hô hấp. Tùy theo tình trạng và nhu cầu sử dụng, bạn có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp.
Song song với việc dùng thuốc và hỗ trợ bằng thảo dược, bạn cũng nên duy trì những thói quen sống lành mạnh như ngủ đúng giờ, tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, giữ tinh thần thoải mái, tránh làm việc quá sức, duy trì cân nặng ổn định,… giúp cơ thể tăng sức đề kháng, cải thiện hô hấp và hạn chế tái phát các triệu chứng đường thở.
5. Tổng kết
Quả tắc là nguyên liệu dân gian quen thuộc có tác dụng hỗ trợ giảm ho, tiêu đờm và làm dịu cổ họng nhờ chứa nhiều tinh dầu và vitamin C. Qua bài viết, bạn có thể áp dụng nhiều cách dùng tắc trị ho khác nhau như nước tắc ấm, tắc chưng mật ong, tắc chưng đường phèn, siro tắc với húng chanh – diếp cá hoặc tắc hấp mật ong đường phèn,… Tuy nhiên, đây chỉ là các mẹo dùng tắc trị ho hỗ trợ tại nhà, không có tác dụng thay thế cho thuốc điều trị hoặc tư vấn y khoa.
Để cải thiện nhanh các triệu chứng và hỗ trợ phục hồi hệ hô hấp, bạn nên kết hợp các mẹo từ tắc trị ho với chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, uống đủ nước ấm, xông họng bằng thảo dược, súc miệng nước muối, giữ ấm cơ thể và duy trì lối sống lành mạnh mỗi ngày.
Ngoài mẹo dùng tắc trị ho, để tăng hiệu quả, bạn có thể tham khảo thêm sản phẩm bảo vệ sức khỏe Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông giúp bổ phổi; hỗ trợ giảm ho do viêm họng, viêm phế quản; giảm ho khan, ho gió, ho có đờm, ho hen, ho về đêm, ho lâu ngày, đau rát họng, khàn tiếng.
Để có thêm thông tin về các sản phẩm của Dược Bình Đông và được tư vấn về các vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là Thiên Môn Bổ Phổi, bạn vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 028.39.808.808.
Lưu ý: Các Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
