Ngứa họng kèm ho là tình trạng rất thường gặp, nhất là khi thời tiết thay đổi đột ngột, không khí trở nên khô lạnh hoặc khi cơ thể đang mệt mỏi. Dù không quá nghiêm trọng nhưng nếu không được xử lý đúng cách, triệu chứng này có thể kéo dài dai dẳng và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày.
Vậy làm cách nào để giảm triệu chứng này? Tình trạng này đang cảnh báo những bệnh lý gì? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu qua bài viết bên dưới!
1. Tình trạng ngứa họng ho
Ngứa họng ho là tình trạng cổ họng bị kích ứng nhẹ, gây nên cảm giác ngứa râm ran, vướng víu, khó chịu, kèm theo những cơn ho khan hoặc ho nhẹ từng tiếng. Triệu chứng này thường trở nên rõ rệt hơn vào ban đêm, gần sáng hoặc khi thời tiết chuyển lạnh.
Triệu chứng này thường không xuất hiện đơn lẻ mà hay đi kèm các biểu hiện như cổ họng khô rát, nuốt vướng hoặc có cảm giác đờm ứ trong cổ, sốt nhẹ, đau đầu, nghẹt mũi hoặc khàn tiếng.
Ngứa cổ họng và ho thường đi kèm theo các triệu chứng hô hấp khác
Trong một số trường hợp, đây là phản ứng tự nhiên khi cơ thể chịu tác động từ môi trường hoặc do thói quen sinh hoạt thiếu khoa học.
- Ô nhiễm môi trường: Những người thường xuyên phải tiếp xúc, sinh hoạt hoặc làm việc trong môi trường đầy khói bụi, hóa chất độc hại,… dễ bị kích ứng đường hô hấp, dẫn đến ngứa họng ho và dễ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
- Cơ thể mất nước: Thời tiết nắng nóng, hanh khô, sau khi vận động mạnh hoặc khi bị bệnh như tiêu chảy, sốt cao,… sẽ khiến cho bạn bị mất nước, gây nên khô da khô cổ họng, ngứa họng gây ho, nước tiểu ít và sẫm màu hơn,…
- Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học: Uống nước đá, ăn đồ cay nóng, sử dụng rượu bia thường xuyên, thiếu ngủ hoặc ở lâu trong phòng máy lạnh,… dễ khiến niêm mạc họng bị khô và kích ứng, từ đó gây ngứa họng, ho khan kéo dài, nhất là vào ban đêm.
- Thay đổi thời tiết đột ngột hoặc vào thời điểm giao mùa: Cơ thể chưa kịp thích nghi, khiến niêm mạc họng dễ bị khô hoặc co thắt nhẹ, từ đó gây ngứa rát cổ họng và ho từng cơn.
Trong nhiều trường hợp, tình trạng ngứa họng ho có thể tự thuyên giảm khi được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hơn hai tuần dù đã áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà hoặc xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao, ho dồn dập, thở khò khè, nổi mề đay,… thì bạn cần thăm khám bác sĩ kịp thời.
Bởi vì đây có thể là dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm, tình trạng này kéo dài có thể gây ra những biến chứng như như giọng nói bị biến đổi, đau thanh quản, các biến chứng liên quan đến tim mạch, thậm chí tăng nguy cơ gãy xương ở người bị loãng xương do ho mạnh liên tục,…
2. Ngứa họng ho cảnh báo những bệnh lý gì?
2.1. Bệnh lý nào gây ra tình trạng ho ngứa họng
Khi thăm khám, tùy theo tình trạng, bác sĩ sẽ dựa trên những triệu chứng lâm sàng do người bệnh gặp phải và có thể chỉ định thêm các kiểm tra chuyên sâu hơn như nội soi thanh quản, xét nghiệm máu – chất nhầy, nội soi dạ dày, chụp X-quang phổi, CT scan ngực,… để xác định bệnh lý gây ra tình trạng ngứa họng ho:
- Cảm lạnh làm người bệnh có thể gặp triệu chứng ngứa ở cổ, đặc biệt là vào thời điểm thời tiết thay đổi, đi kèm là những biểu hiện như rát cổ, mệt mỏi, chảy nước mũi.
- Viêm họng với triệu chứng điển hình là ngứa cổ họng gây ho, có thể đi kèm với ho có đờm, đau họng, sưng họng, đau đầu, chảy nước mũi, sốt cao, cơ thể thường có cảm giác mệt mỏi, uể oải.
- Viêm mũi dị ứng với biểu hiện ngứa họng ho, tuỳ vào mức độ bệnh mà có thể gặp các triệu chứng khác như tấy đỏ ở mũi và cổ họng, ho, hắt xì nhiều, nghẹt mũi khó thở, sổ mũi, ngứa mắt, khó thở. Nếu nặng hơn, cơ thể có thể khó chịu, bứt rứt, cổ họng bỏng rát, khó thở. Khi đó, người bệnh nên được đưa đến các cơ sở y tế để kịp thời điều trị.
- Viêm amidan qua các biểu hiện đặc trưng như ngứa họng gây ho, hôi miệng, thấy khó khăn khi nuốt, sưng hạch bạch huyết ở sau hàm dưới, sốt cao, cơ thể mệt mỏi chán ăn, đau nhức đầu,…
- Viêm phế quản, viêm phổi làm người bệnh có thể bị ngứa ở cổ họng, ngứa cuống họng đi kèm với ho khan, ho có đờm, vùng họng có cảm giác đau, sốt cao, tức ngực khó thở, cảm thấy ớn lạnh,…
- Hen suyễn làm niêm mạc ống phế quản của người bệnh sẽ bị sưng to, hẹp lại do đó gây ra tình trạng khó thở đi kèm triệu chứng ngứa họng ho, khiến cho người bệnh luôn có cảm giác mệt mỏi, uể oải.
Hen xuyễn khiến người bệnh khó thở
Ngoài các bệnh lý về đường hô hấp, tình trạng ngứa họng ho cũng có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân khác ít được chú ý hơn như:
- Trào ngược dạ dày thực quản chứng trào axit dạ dày): Khi axit dạ dày bị ợ lên, cơ thể tiết nhiều nước bọt, dây thanh quản bị kích ứng, sưng tấy, ho, khàn giọng,… kèm theo một số triệu chứng như ợ chua, ợ hơi, ho kéo dài nhiều ngày, hôi miệng, chướng bụng, ngứa cuống họng, ho,…
- Dị ứng thực phẩm (như tôm, cua,…) và dị ứng thuốc với biểu hiện ngứa họng ho, đi kèm một số dấu hiệu khác là buồn nôn, phát ban, ngứa tai, khó thở, cảm giác có vật vướng ở cổ họng khi nuốt, tiêu chảy,… Đặc biệt, những trường hợp nặng có thể dẫn đến trụy tim, sốc phản vệ, hôn mê, thậm chí là tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
2.2. Điều trị bệnh lý
Việc điều trị tình trạng ho kèm ngứa họng kéo dài cần dựa trên nguyên nhân cụ thể. Tùy vào mức độ và biểu hiện của từng trường hợp, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhằm kiểm soát triệu chứng và phòng ngừa biến chứng.
Vậy ngứa cổ họng và ho nên uống thuốc gì? Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị như sau:
- Thuốc giảm ho nhằm ức chế cơn ho, giảm kích ứng vùng họng, cải thiện cảm giác ngứa rát và giảm tần suất ho trong ngày.
- Thuốc tiêu đờm, long đờm giúp làm loãng và đẩy dịch nhầy ra khỏi đường hô hấp.
- Thuốc kháng sinh sẽ được chỉ định khi nguyên nhân do vi khuẩn. Do đó, bạn cần tìm hiểu khi nào nên dùng kháng sinh trị ho để tránh lạm dụng không cần thiết.
- Thuốc điều trị hen phế quản, thuốc khám viêm, thuốc kháng dị ứng (kháng histamin), thuốc giảm nghẹt mũi.
- Thuốc điều trị trào ngược dạ dày-thực quản.
Trong trường hợp triệu chứng diễn tiến nặng hoặc không đáp ứng với điều trị bằng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp can thiệp như nội soi điều trị, phẫu thuật cắt amidan hoặc xử lý tổn thương tại vùng thanh quản – xoang – phế quản nếu cần thiết.
3. Cách giảm ngứa cổ họng ho không cần dùng thuốc tại nhà
3.1. Mẹo dân gian giúp giảm ho ngứa họng
Một số loại thảo dược dân gian quen thuộc được dùng để hỗ trợ làm dịu cổ họng, thông thoáng đường thở, từ đó cải thiện tình trạng ngứa rát, ho, vướng đờm. Bạn có thể tham khảo một số loại trà từ những nguyên liệu dễ kiếm và dễ làm tại nhà.
- Trà Cam thảo có thể giúp làm giảm triệu chứng ngứa họng ho hiệu quả.
- Trà Bạc hà ấm uống mỗi ngày giúp giảm ngứa ở cổ vì bạc hà có tính kháng khuẩn, kháng virus, chống dị ứng, giảm đau hiệu quả.
- Trà Hoa cúc giúp tình trạng viêm và đau họng thuyên giảm.
- Trà Gừng với công dụng làm ấm, chống viêm, kháng khuẩn nên giúp giảm tình trạng ngứa cổ họng ho do viêm họng hiệu quả.
- Trà Nghệ là loại thức uống lành mạnh giúp giảm ngứa cổ họng gây ho hiệu quả, ngoài ra còn giúp phòng ngừa các bệnh ung thư.
- Trà Chanh sả gừng có tính kháng khuẩn cao, giúp bạn thanh lọc cơ thể, giảm ho, ngứa rát cổ họng hiệu quả.
- Trà xanh có chứa nhiều loại acid amin, vitamin, khoáng chất và lượng lớn chất chống oxy hóa. Uống trà xanh thường xuyên có thể giúp làm dịu cổ họng, giảm đau họng và ho. Ngoài ra, bạn cũng có thể súc miệng bằng nước trà xanh để ngăn ngừa các triệu chứng đau họng hiệu quả.
Bên cạnh những bài thuốc dân gian quen thuộc, bạn cũng có thể sử dụng những sản phẩm bảo vệ sức khoẻ được bào chế từ các loại thảo dược giúp giảm ngứa cổ họng ho hiệu quả và tiết kiệm thời gian. Sản phẩm bảo vệ sức khỏe Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông với thành phần bao gồm các dược liệu như Thiên môn đông, Bạc hà, Trần bì, Bách bộ, Tang bạch bì, Bình vôi,… giúp bổ phổi; hỗ trợ giảm ho do viêm họng, viêm phế quản; giảm ho khan, ho gió, ho có đờm, ho hen, ho về đêm, ho lâu ngày, đau rát họng, khàn tiếng.
3.2. Thói quen chăm sóc tại nhà giúp cải thiện triệu chứng ngứa họng ho
Ngoài việc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, các thói quen chăm sóc tại nhà đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ giảm nhanh triệu chứng ngứa họng, đau họng và ho kéo dài. Dưới đây là một số cách đơn giản có thể áp dụng hằng ngày để giúp làm dịu cổ họng hiệu quả.
- Giữ vệ sinh phòng ngủ sạch sẽ để hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như bụi mịn, lông thú, nấm mốc – các yếu tố gây ra tình trạng ho do dị ứng.
- Uống nước ấm mỗi ngày (trung bình 2 lít/ngày) và tắm bằng nước ấm, giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh, đặc biệt là vùng cổ họng, vùng ngực, bàn tay, bàn chân.
- Giữ ấm cơ thể và đảm bảo môi trường xung quanh từ 25-27 độ C, tránh để nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp.
- Súc miệng bằng nước muối sinh lý giúp sát khuẩn, giảm viêm và hỗ trợ làm sạch khoang miệng – họng với cách pha đơn giản: Hòa tan 1/4 – 1/2 thìa cà phê muối vào 240ml nước ấm, súc miệng trong 10-15 giây, sau đó nhổ ra.
- Xông mũi họng với nước ấm hoặc bằng tinh dầu như lá cúc tần, lá chanh, lá bưởi, lá tre, lá sả,… giúp thông đường thở, hỗ trợ giảm ho và cảm giác ngứa cổ họng.
- Duy trì độ ẩm không khí, bằng việc sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc đặt 1 chậu nước bên góc phòng, … giúp ngăn ngừa tình trạng khô họng, kích ứng niêm mạc và nguy cơ mắc bệnh hô hấp khác, đặc biệt hữu ích trong mùa khô hoặc khi sử dụng điều hòa thường xuyên.
Sử dụng máy tạo ẩm không khí
Ngoài các biện pháp chăm sóc tại nhà, hiện nay trên thị trường cũng có nhiều sản phẩm hỗ trợ giúp cải thiện triệu chứng ho, ngứa họng và tăng cường sức khỏe hô hấp. Các sản phẩm này được sản xuất với nhiều hình thức, đáp ứng với nhiều nhu cầu sử dụng và đối tượng khác nhau như:
- Kẹo ngậm ho, cao lỏng hoặc siro ho để làm dịu triệu chứng ngứa cổ họng ho nhanh chóng nhờ tăng tiết nước bọt phủ lên bề mặt của cổ họng. Thành phần làm giảm kích ứng tạm thời và giảm đau họng thường được sử dụng trong kẹo ngậm và siro là tinh dầu bạc hà hoặc benzocain.
- Xịt họng kháng khuẩn giúp làm sạch khoang mũi và đường hô hấp, làm giảm kích ứng ở khoang mũi, tránh bị viêm mũi, viêm xoang mũi dẫn đến ngứa cổ họng.
3.3. Chế độ ăn uống giúp cải thiện triệu chứng ngứa họng ho
Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi và giảm nhẹ các triệu chứng ho, ngứa họng. Việc ăn uống đúng giờ, đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng chính gồm đường bột, đạm, béo, vitamin và khoáng chất sẽ giúp tăng cường đề kháng và hỗ trợ phục hồi cơ thể.
Đặc biệt, bạn nên ưu tiên các món ăn ấm nóng, dễ tiêu cũng như một số loại thực phẩm như gừng, nghệ, tỏi, hành tây, mật ong và các loại rau củ giàu vitamin C như cam, bưởi, súp lơ, cà chua,… để giúp giảm nhanh triệu chứng ngứa cổ họng và ho.
Ngoài ra, bạn cần lưu ý hạn chế hạn chế đồ lạnh hay những thực phẩm như đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm cay nóng, thức ăn chứa nhiều đường hoặc muối, hải sản tanh, nước có gas,… vì những thực phẩm này gây ra tình trạng nóng trong gây viêm nhiễm và kéo dài tình trạng.
3.4. Thay đổi lối sống và phòng ngừa giúp giảm triệu chứng ngứa họng ho
Một lối sống lành mạnh giúp hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ phổi thải độc tự nhiên và chống lại tác nhân gây hại từ môi trường, từ đó giúp cho cơ thể được phục hồi nhanh và giảm các triệu chứng liên quan. Một vài thói quen hằng ngày mà bạn cần duy trì để giúp cải thiện sức khỏe.
- Ngủ đủ giấc và đúng giờ, đặc biệt trước 23h00 để giúp cơ thể “nạp” năng lượng, phục hồi các tổn thương và tăng khả năng miễn dịch.
- Cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi để giảm căng thẳng, tránh tình trạng làm việc quá sức – yếu tố có khả năng làm suy giảm miễn dịch và khiến cơ thể dễ nhạy cảm với các kích ứng từ môi trường.
- Vận động nhẹ nhàng, đều đặn 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày mỗi tuần như đi bộ, đạp xe,… giúp tăng lưu thông máu, cải thiện quá trình trao đổi chất nhằm nâng cao sức khỏe tổng thể. Ngoài ra, bạn nên ưu tiên các bài tập thở, yoga hoặc thiền,… nhằm cải thiện chức năng hô hấp.
- Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch và viêm nhiễm đường hô hấp.
Để bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý gây ho ngứa họng và nâng cao sức khỏe lâu dài, ngoài duy trì thói quen tại nhà, những thói quen dưới đây sẽ giúp bạn phòng ngừa các nguy cơ mắc bệnh và cải thiện chất lượng sống.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ tại các cơ sở y tế để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe và can thiệp kịp thời.
- Thường xuyên vệ sinh cá nhân sạch sẽ và đeo khẩu trang khi ra ngoài giúp hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh như bụi bẩn, khói xe, hóa chất ô nhiễm.
- Tiêm vaccine phòng bệnh cúm hàng năm để bảo vệ cơ thể khỏi các biến thể mới của virus cúm, đặc biệt trong mùa dịch.
- Không dùng chung đồ cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn mặt hay ly uống nước,… Việc này giúp hạn chế nguy cơ lây lan vi khuẩn, virus – những tác nhân có thể gây viêm họng, dẫn đến ngứa họng, ho.
- Chủ động tránh các yếu tố gây dị ứng như phấn hoa, bụi mịn, lông thú cưng hoặc thực phẩm dễ kích ứng vì dễ làm cho cổ họng bị ngứa, sưng viêm.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với các chất độc hại như thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp hoặc khói thuốc lá để bảo vệ hệ hô hấp và hệ miễn dịch.
- Tránh hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với khói thuốc vì trong khói có chứa nhiều chất kích ứng mạnh, dễ làm cổ họng bị tổn thương, gây ngứa rát kéo dài, dẫn đến ho nhiều và ảnh hưởng đến quá trình hô hấp.
Tránh hút thuốc hoặc khói thuốc
4. Tổng kết
Ngứa họng ho thường đi kèm cảm giác khô rát, ho dai dẳng hoặc đờm nhẹ trong cổ. Trong nhiều trường hợp, tình trạng này có thể thuyên giảm trong thời gian ngắn khi được nghỉ ngơi và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài trên 1–2 tuần, kèm sốt cao, khó thở hay ho ngày càng nhiều hơn, bạn nên đi khám để được kiểm tra và xác định nguyên nhân.
Trong giai đoạn đầu, bạn có thể thực hiện một số biện pháp tại nhà như giữ ấm cổ, uống nhiều nước, vệ sinh mũi họng sạch sẽ, uống trà gừng, súc miệng nước muối hoặc xông tinh dầu đều có thể giúp cổ họng dễ chịu hơn và giảm ho.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo sản phẩm bảo vệ sức khỏe Thiên Môn Bổ Phổi – giải pháp từ thảo dược thiên nhiên được Dược Bình Đông nghiên cứu nhằm hỗ trợ giảm ho, tiêu đờm, làm dịu cổ họng và tăng cường sức khỏe hô hấp.
Lưu ý: Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
