Chỉ cần một buổi tối chủ quan không giữ ấm đầy đủ, đặc biệt là khi thời tiết chuyển mùa, sáng hôm sau bạn có thể thức dậy với một cơn ho dai dẳng, đau đầu hay tê cứng khớp – những triệu chứng tưởng chừng nhỏ nhặt và thường bị xem nhẹ.
Thực tế, cơ thể bị lạnh không đơn thuần là khó chịu nhất thời mà có thể kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được quan tâm đúng mức. Khi nhiệt độ hạ thấp, tỷ lệ đột quỵ có thể tăng từ 15-30%, cùng với đó là hơn 2.000 ca viêm màng não và khoảng 150.000 ca nhập viện vì viêm phổi mỗi năm.
Tất cả bắt nguồn từ một việc tưởng chừng đơn giản: giữ ấm cơ thể. Nhưng giữ ấm như thế nào là đúng? Những sai lầm nào nên tránh? Và thói quen nào giúp cơ thể chống chịu lạnh tốt hơn? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu trong bài viết dưới đây!
1. Vai trò của việc giữ ấm đối với cơ thể? Nhận biết khi nào cơ thể đang bị lạnh
Giữ ấm cơ thể là quá trình áp dụng các biện pháp giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ở mức ổn định, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh hoặc sống trong môi trường dễ gây mất nhiệt. Trong đó, cần chú ý giữ ấm cho những vùng dễ bị nhiễm lạnh như chân, đầu, tai, cổ, mũi, bụng và khớp gối – những vị trí nhạy cảm và dễ thoát nhiệt nếu không được bảo vệ đúng cách.
Giữ ấm cơ thể, đặc biệt vào những ngày thời tiết thay đổi
Lý do chính phải giữ ấm là do cơ thể con người thường hoạt động hiệu quả khi nhiệt độ trung tâm được duy trì quanh mức 37°C – mức nhiệt đảm bảo hoạt động sinh lý diễn ra đều đặn và ổn định. Ngược lại, khi thân nhiệt hạ thấp, đặc biệt trong thời tiết lạnh, nhiều cơ quan trong cơ thể sẽ bị ảnh hưởng và dễ phát sinh các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
- Phổi rất nhạy cảm với lạnh vì không khí lạnh dễ gây co thắt phế quản, khiến bạn khó thở, đau tức ngực và làm tăng nguy cơ ho, viêm họng, viêm phế quản hoặc cảm lạnh – đặc biệt là ho về đêm.
- Thận phải tăng lọc do mạch máu ngoại vi co lại khi cơ thể bị lạnh, dẫn đến tiểu đêm nhiều, tiểu buốt hoặc cảm giác lạnh bụng dưới. Nếu tình trạng này kéo dài, thận dễ suy yếu và ảnh hưởng đến chức năng sinh lý. Do đó, làm ấm cơ thể đúng cách cũng là một trong những phương pháp đơn giản giúp bổ thận tráng dương tự nhiên.
- Phụ nữ dễ bị rối loạn khi cơ thể nhiễm lạnh, khiến chu kỳ kinh nguyệt thay đổi, nội tiết giảm và tăng nguy cơ viêm nhiễm. Tình trạng này kéo dài có thể làm tăng nguy cơ ảnh hưởng khả năng sinh sản ở nữ giới.
- Xương khớp thường co cứng và đau nhức hơn khi trời trở lạnh, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc có bệnh mạn tính. Hơn nữa, tình trạng co rút mô quanh khớp do lạnh sẽ làm sưng viêm nghiêm trọng hơn và khiến vận động trở nên khó khăn.
- Các cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng rõ rệt nếu không giữ ấm cơ thể đúng cách. Tuần hoàn máu kém khi bị lạnh có thể làm giảm hiệu suất của tim mạch và hệ thần kinh, đồng thời làm suy yếu hệ miễn dịch, dẫn đến dễ bị cảm lạnh, rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng đến chức năng gan. Bên cạnh đó, da và mạch máu dễ khô, nứt nẻ, tê buốt do máu lưu thông kém trong thời tiết lạnh.
Khi cơ thể bắt đầu bị lạnh, bạn có thể nhận thấy một số dấu hiệu sớm giúp cảnh báo tình trạng mất nhiệt. Việc nhận biết và xử lý kịp thời sẽ giúp hạn chế nguy cơ bị hạ thân nhiệt, cảm lạnh và các bệnh lý nghiêm trọng do nhiễm lạnh gây ra.
Một số biểu hiện phổ biến thường gặp bao gồm: run rẩy hoặc rùng mình liên tục, cảm giác chóng mặt, đờ đẫn, đau đầu, tức ngực, khó chịu trong người. Ngoài ra, hắt hơi, chảy nước mũi, tê bì tay chân, cảm giác đói bất thường, mệt mỏi và da lạnh cũng là những tín hiệu cảnh báo sớm không nên chủ quan.
Một vài dấu hiệu nhiễm lạnh cần lưu ý như hắt hơi, mệt mỏi, tức ngực
Một số đối tượng cần đặc biệt lưu ý giữ ấm cơ thể gồm: trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt và người mắc bệnh lý mạn tính. Những nhóm đối tượng này thường có sức đề kháng kém hoặc khả năng điều hòa thân nhiệt chưa hoàn thiện nên dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết lạnh.
2. Các phương pháp giúp giữ ấm cơ thể
2.1. Mặc nhiều lớp quần áo, chọn chất liệu phù hợp
Mặc nhiều lớp quần áo là cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để giữ ấm cơ thể. Vì cách này tạo ra các lớp không khí cách nhiệt, giữ nhiệt tốt hơn và dễ điều chỉnh theo nhiệt độ môi trường. Để nâng cao hiệu quả, bạn nên chọn lớp trong cùng là chất liệu co giãn, thấm hút tốt như cotton hoặc len; lớp giữa để giữ nhiệt như nỉ và lớp ngoài có khả năng chống gió, chống nước như áo khoác gió hoặc áo mưa nhẹ.
Các bộ phận khác cũng cần được giữ ấm như đầu, cổ, tai, tay, chân và lưng vì đây là những vùng dễ thoát nhiệt. Do đó, việc sử dụng mũ len, khăn quàng, găng tay và tất dày sẽ giúp giữ thân nhiệt ổn định hiệu quả hơn.
2.2. Giữ ấm không gian sống
Bên cạnh đó, không gian sống ấm áp là yếu tố quan trọng giúp duy trì thân nhiệt ổn định, đặc biệt trong những ngày lạnh. Bạn nên đóng kín cửa, kéo rèm và hạn chế gió lạnh lùa vào nhà – cách đơn giản để ngăn thất thoát nhiệt ra ngoài.
Ngoài ra, bạn có thể sử dụng thêm các thiết bị hỗ trợ như lò sưởi, đèn sưởi, chăn điện hoặc máy sưởi để nhiệt độ phòng luôn dễ chịu, nhất là vào ban đêm khi cơ thể dễ bị nhiễm lạnh.
2.3. Ngâm chân bằng nước ấm
Ngâm chân bằng nước ấm vào buổi tối là thói quen đơn giản giúp làm ấm cơ thể từ bên trong. Việc này giúp giãn mạch máu, tăng tuần hoàn máu và hỗ trợ thư giãn sau một ngày dài, đồng thời tạo điều kiện cho giấc ngủ dễ dàng hơn.
Để nâng cao hiệu quả, bạn có thể thêm gừng tươi, muối hoặc tinh dầu vào nước để tăng khả năng giữ nhiệt, đồng thời hỗ trợ phòng ngừa các bệnh do nhiễm lạnh.
2.4. Thở bụng
Thở bụng là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để kích thích cơ thể sinh nhiệt và làm ấm từ bên trong. Khi bạn hít thở sâu đúng cách, quá trình này không chỉ tiêu hao năng lượng mà còn góp phần điều hòa nhịp tim, cải thiện tuần hoàn và nâng nhiệt độ cơ thể tự nhiên.
Để thực hiện, bạn hãy hít vào một hơi thật sâu và nhẹ nhàng phình bụng ra, giữ hơi trong vài giây rồi thở ra từ từ kết hợp hóp bụng lại. Trong những lần đầu, có thể bạn sẽ cảm thấy hơi mệt, nhưng nếu kiên trì thực hiện, cơ thể sẽ dần thích nghi và dễ chịu hơn.
2.5. Uống đồ uống nóng và ăn thực phẩm ấm
Khi thời tiết chuyển lạnh, lựa chọn thực phẩm và đồ uống phù hợp không chỉ giúp làm ấm cơ thể mà còn hỗ trợ tăng cường lưu thông máu, giảm nguy cơ nhiễm lạnh. Một số thói quen ăn uống đơn giản bạn cần nắm như:
- Uống 2.0-2.5 lít nước ấm mỗi ngày giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ổn định, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và làm dịu cổ họng trong thời tiết lạnh.
- Thức uống ấm như trà gừng, trà quế, cà phê nóng hoặc các loại súp giúp làm ấm từ bên trong, đồng thời tăng cường tuần hoàn và giảm co mạch.
- Ăn các món giàu calo, protein, chất béo lành mạnh giúp cơ thể sinh nhiệt hiệu quả, từ đó giữ thân nhiệt ổn định.
- Các gia vị có tính ấm như gừng, tỏi, tiêu cũng góp phần làm nóng cơ thể, chống lại tình trạng nhiễm lạnh và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
Uống các loại nước ấm
2.6. Sử dụng các sản phẩm giúp giữ ấm cơ thể
Ngoài các biện pháp tự nhiên, nhiều sản phẩm hỗ trợ làm ấm đã được thiết kế để giúp cơ thể duy trì nhiệt độ ổn định trong điều kiện lạnh. Những vật dụng này đặc biệt hữu ích vào ban đêm hoặc khi bạn thường xuyên phải di chuyển ngoài trời.
Bạn có thể tham khảo một số sản phẩm như miếng dán giữ nhiệt để sưởi ấm vùng bụng hoặc vai; túi chườm nóng giúp giảm lạnh đột ngột ở chân tay hoặc bụng dưới; máy sưởi, đèn sưởi hoặc chăn điện giúp làm ấm không gian sống hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, khi sử dụng các thiết bị này, bạn nên tuân thủ đúng hướng dẫn từ nhà sản xuất để tránh nguy cơ bỏng, kích ứng da hoặc tổn thương mô mềm do tiếp xúc nhiệt quá lâu.
2.7. Những phương pháp khác giúp giữ ẩm cơ thể
Bên cạnh những cách phổ biến như mặc đủ ấm hay dùng thiết bị hỗ trợ, bạn cũng có thể áp dụng một số phương pháp đơn giản khác để làm ấm cơ thể một cách tự nhiên và hiệu quả hơn.
- Ngồi gần người khác khi trời lạnh có thể giúp lan tỏa nhiệt độ cơ thể, nhờ vào hơi ấm từ hơi thở và da tiếp xúc.
- Tắm hoặc ngâm mình trong nước ấm là cách nhanh chóng để tăng nhiệt độ cơ thể và thư giãn khi bị lạnh.
- Massage cơ thể bằng tinh dầu hoặc sử dụng các loại dầu gió có tính ấm giúp kích thích lưu thông máu và làm nóng vùng da ngoài.
- Tận dụng ánh nắng buổi sáng để làm ấm cơ thể một cách tự nhiên, đồng thời giúp tăng tổng hợp vitamin D và cải thiện tâm trạng.
Vận động, tiếp xúc nắng sớm để làm ấm người
3. Những sai lầm thường gặp khi giữ ấm cơ thể
Trong quá trình giữ ấm, nhiều người thường mắc phải những sai lầm tưởng chừng như vô hại nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Việc hiểu rõ các thói quen chưa đúng sẽ giúp bạn điều chỉnh kịp thời và giữ nhiệt cơ thể hiệu quả hơn.
Những sai lầm phổ biến khi giữ ấm cơ thể mà bạn nên lưu ý:
- Mặc quá nhiều lớp quần áo dày khiến cơ thể khó thoát mồ hôi, gây bí bách và dễ bị cảm lạnh nếu mồ hôi thấm ngược vào da.
- Tắm nước quá nóng chỉ giúp làm ấm tức thời nhưng sẽ khiến mạch máu giãn nở, làm cơ thể mất nhiệt nhanh và dễ cảm lạnh hơn.
- Đóng kín cửa phòng mà không thông khí sẽ làm giảm lượng oxy trong không gian sống, dễ dẫn đến đau đầu, khó ngủ, thậm chí mệt mỏi kéo dài do thiếu dưỡng khí.
- Trùm chăn kín đầu khi ngủ khiến khí CO₂ tích tụ, làm giảm lượng oxy cung cấp cho não, gây ra cảm giác uể oải, mất tập trung và ảnh hưởng đến trí nhớ.
- Không giữ ấm các vùng như bàn tay, bàn chân, đầu và cổ, đây là những nơi dễ mất nhiệt nhất và nếu không được giữ ấm sẽ khiến hiệu quả giữ nhiệt toàn thân giảm đáng kể.
- Ăn quá no hoặc dùng nhiều thực phẩm cay nóng, đặc biệt vào ban đêm, có thể khiến dạ dày hoạt động quá mức, ảnh hưởng đến giấc ngủ và khiến cơ thể tiêu hao năng lượng không hiệu quả.
- Mặc đồ giữ nhiệt quá bó sát khi vận động khiến mồ hôi không thoát được làm cơ thể bị ẩm và nhiễm lạnh ngược trở lại, đặc biệt nguy hiểm khi tập thể dục ngoài trời.
- Uống rượu để làm ấm cơ thể là hiểu nhầm nguy hiểm. Dù cảm thấy ấm tạm thời nhưng thực tế rượu làm giãn mạch máu và khiến thân nhiệt thất thoát nhanh hơn, tăng nguy cơ hạ thân nhiệt.
- Giữ nhiệt độ phòng quá cao làm cản trở giấc ngủ và gây khó chịu. Nhiệt độ lý tưởng của phòng ngủ vào ban đêm là khoảng 19°C. Nếu thấy lạnh, chỉ cần tăng thêm lớp chăn là đủ mà không nên tăng nhiệt độ máy sưởi quá mức.
4. Những thói quen sinh hoạt giúp cho cơ thể giữ thân nhiệt tự nhiên
Nhiệt độ cơ thể không chỉ bị chi phối bởi thời tiết mà còn phụ thuộc rất nhiều vào thói quen sống hằng ngày. Duy trì lối sống lành mạnh sẽ giúp cơ thể tự điều chỉnh thân nhiệt tốt hơn, từ đó nâng cao khả năng chống chịu lạnh và hạn chế nguy cơ mắc các bệnh do nhiễm lạnh.
- Ăn uống đúng giờ và đủ chất là yếu tố quan trọng giúp cơ thể sản sinh năng lượng liên tục, nhờ đó duy trì khả năng sinh nhiệt và giữ nhiệt ổn định suốt cả ngày.
- Ngủ đủ giấc mỗi đêm sẽ giúp hệ thần kinh và nội tiết hoạt động cân bằng, hỗ trợ cơ thể phục hồi và tự điều chỉnh nhiệt độ tốt hơn khi trời chuyển lạnh.
- Vận động thường xuyên như đi bộ nhanh, yoga, bước dài hoặc nhảy dây không chỉ tăng cường tuần hoàn máu mà còn giúp sinh nhiệt tự nhiên từ cơ bắp – một cách làm ấm từ bên trong rất hiệu quả.
- Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế tức giận và tránh stress cũng là yếu tố quan trọng vì trạng thái tâm lý ổn định sẽ giúp cơ thể điều hòa thân nhiệt tốt hơn thông qua hệ thần kinh trung ương.
- Duy trì cân nặng hợp lý giúp cơ thể giữ được lượng mỡ cách nhiệt cần thiết, hỗ trợ quá trình điều tiết nhiệt độ diễn ra tự nhiên và hiệu quả hơn.
- Giữ cơ thể khô ráo, thay quần áo ngay khi bị ướt cũng là cách đơn giản giúp hạn chế mất nhiệt, nhất là trong thời tiết lạnh hoặc ẩm.
Ngoài ra, những thói quen như tắm quá lâu, tắm vào thời điểm quá sớm hoặc quá khuya, hút thuốc, thức khuya hoặc sử dụng đồ uống lạnh thường xuyên cũng có thể làm rối loạn quá trình điều hòa nhiệt độ bên trong. Nếu lặp lại lâu dài, những thói quen có hại này sẽ khiến cơ thể khó giữ được mức nhiệt ổn định và dễ bị nhiễm lạnh hơn.
5. Tổng kết
Giữ ấm cơ thể không chỉ đơn thuần là để cảm thấy dễ chịu trong những ngày trời lạnh, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chức năng của các cơ quan bên trong. Đồng thời, điều này còn giúp duy trì quá trình trao đổi chất hoạt động ổn định và ngăn ngừa nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng như cảm lạnh, viêm phổi, đột quỵ hay mất cân bằng nội tiết.
Trong bài viết này, bạn đã được tìm hiểu các phương pháp hiệu quả để làm ấm cơ thể một cách tự nhiên và khoa học – từ việc mặc nhiều lớp áo đúng cách, uống đồ nóng, vận động nhẹ nhàng cho đến sử dụng sản phẩm hỗ trợ như miếng dán giữ nhiệt, túi chườm hay máy sưởi. Bên cạnh những thói quen tốt này, những sai lầm thường gặp và thói quen sinh hoạt tốt cũng đã được chỉ rõ, giúp bạn chủ động chăm sóc sức khỏe trong mùa lạnh.
Dược Bình Đông với hơn 70 năm kinh nghiệm tự hào đồng hành cùng bạn trên hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe mỗi ngày.
