Đau bụng kinh dữ dội là bệnh gì?

Mỗi tháng, nhiều chị em lại lo lắng những cơn đau bụng kỳ kinh ập đến. Dù có người chỉ hơi nhói nhẹ vùng bụng dưới, nhưng theo nghiên cứu của Đại học Y Hà Nội năm 2020, có khoảng 47.5% chị em gặp các cơn đau nặng, phải nằm co quắp, vã mồ hôi không thể đi làm hay sinh hoạt bình thường như những ngày khác.

Vậy đau bụng kinh dữ dội là hiện tượng bình thường, hay là lời cảnh báo của bệnh lý phụ khoa tiềm ẩn? Có cách nào làm dịu cơn đau nhanh chóng tại nhà không? Khi nào cần được thăm khám? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây của Dược Bình Đông.

1. Đau bụng kinh dữ dội là như thế nào? Khi nào bình thường?

Đau bụng kinh dữ dội (thống kinh) là các cơn đau ở vùng bụng dưới, đi kèm cảm giác co thắt mạnh, đôi khi lan ra vùng lưng hoặc đùi, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và sinh hoạt hằng ngày.

Tuy nhiên, trên thực tế, cơn đau vẫn được xem là bình thường nếu chỉ xuất hiện trước kỳ kinh 1-2 ngày hoặc trong những ngày đầu hành kinh, kéo dài không quá 3 ngày. Nguyên nhân thường do nồng độ prostaglandin tăng cao làm tử cung co bóp mạnh hơn, khiến cơn đau rõ rệt hơn so với những cơn đau âm ỉ thông thường.

Hội chứng sau kỳ kinh mô tả các triệu chứng có thể xảy ra sau khi kết thúc kỳ kinh

Một số tình huống có thể khiến prostaglandin sản sinh nhiều hơn mức bình thường:

• Thói quen sinh hoạt thiếu điều độ như ăn uống mất cân bằng, stress kéo dài, cơ thể ít vận động hoặc lao lực thường xuyên.
• Đặt vòng tránh thai khiến tử cung bị kích thích, từ đó tăng co bóp và làm nồng độ prostaglandin tăng cao.
• Giai đoạn dậy thì hoặc tiền mãn kinh, khi hormone nội tiết chưa ổn định, cũng dễ làm prostaglandin sản sinh vượt mức bình thường.
• Yếu tố di truyền cũng góp phần khiến một số phụ nữ có xu hướng đau bụng dữ dội hơn trong kỳ kinh.

Một yếu tố giải phẫu khác như cổ tử cung quá hẹp cũng có thể làm cơn đau bụng ngày “rụng dâu” trở nên nặng nề hơn. Khi máu kinh khó thoát ra, tử cung buộc phải co bóp mạnh hơn để tống dịch, từ đó gây ra cảm giác đau quặn kéo dài.

Chính những yếu tố này mà vào những ngày đầu chu kỳ, chị em sẽ dễ gặp các triệu chứng như đau âm ỉ vùng bụng dưới, kèm theo đau lưng hoặc đùi, khiến cơ thể mệt mỏi, uể oải. Một số người còn cảm thấy buồn nôn, tiêu chảy nhẹ hoặc đầy hơi khó chịu.

2. Khi nào cơn đau bụng hành kinh dữ dội là bất thường? Cảnh báo những bệnh lý gì?

Cơn đau bụng dữ dội kéo dài, kèm dấu hiệu bất thường như máu đen vón cục, buồn nôn, mệt lả có thể cảnh báo các bệnh phụ khoa nghiêm trọng. Do đó, bạn cần được thăm khám sớm và thực hiện các kiểm tra như siêu âm, nội soi, để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Để nhận dạng đúng đắn và tránh làm chậm trễ quá trình điều trị, bạn có thể đọc kỹ chi tiết qua những nội dung bên dưới.

2.1. Dấu hiệu bất thường và những biến chứng

Khi cơn đau bụng khi hành kinh kéo dài quá mức hoặc tái diễn nhiều lần trong chu kỳ, đó có thể là dấu hiệu bất thường. Ở mức độ này, chị em thường cảm thấy khó chịu và đau đớn rõ rệt khi những cơn đau âm ỉ liên tục xen kẽ với những cơn đau quặn mạnh khiến cơ thể kiệt sức, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống.

Do đó, với những trường hợp đau dữ dội kéo dài, kèm theo thời gian hành kinh bất thường từ 5-6 ngày trở lên, chị em nên chủ động đi khám phụ khoa. Một số biểu hiện dưới đây là tín hiệu cảnh báo không nên xem nhẹ:

• Cơn đau xuất hiện sớm từ 10-15 ngày trước kỳ kinh, kéo dài đến khi có kinh nguyệt.
• Cảm giác đau bụng dưới dữ dội đến mức phải dùng thuốc giảm đau liên tục để cầm cự.
• Máu kinh có màu đen sẫm, vón thành từng cục lớn, khác biệt so với chu kỳ bình thường.
• Kinh nguyệt rối loạn, lúc quá nhiều, lúc lại thưa thớt hoặc kéo dài nhiều ngày không dứt.

Bên cạnh các cơn đau quặn, nhiều chị em còn gặp những triệu chứng toàn thân như cảm giác buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy nhẹ hay mất ngủ thường xuyên. Một số người còn cảm thấy tay chân lạnh run, cơ thể bủn rủn, khó tập trung vào công việc hay sinh hoạt hằng ngày.

Khi ấy, những cơn đau bụng dữ dội có thể là biểu hiện của các bệnh lý phụ khoa tiềm ẩn, âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản về lâu dài. Việc chần chừ trong thăm khám có thể khiến tình trạng nghiêm trọng và khó điều trị hơn.

2.2. Nguyên nhân bệnh lý gây ra tình trạng đau bụng kinh dữ dội

Như vừa đề cập, không ít trường hợp cơn đau bụng hành kinh dữ dội là hệ quả của những bệnh lý phụ khoa tiềm ẩn. Việc phát hiện sớm không chỉ giúp giảm đau hiệu quả mà còn bảo vệ sức khỏe sinh sản về lâu dài. Dưới đây là những nguyên nhân bệnh lý thường gặp:

• U xơ tử cung là sự xuất hiện các khối u lành tính trong cơ tử cung. Tùy vào kích thước và vị trí, u xơ có thể gây chèn ép khiến chu kỳ kinh nguyệt kéo dài, rong kinh và đau bụng dữ dội mỗi lần đến tháng.
• Lạc nội mạc tử cung xảy ra khi các tế bào nội mạc phát triển sai vị trí như tại buồng trứng, vòi trứng hoặc bàng quang,… Chúng vẫn chịu tác động của hormone và chảy máu theo chu kỳ làm gia tăng áp lực và gây ra cơn đau nặng nề trong kỳ kinh.
• U nang buồng trứng là những túi chứa dịch hoặc chất đặc bên trong buồng trứng khi phát triển lớn sẽ chèn ép lên vùng chậu. Khi tới kỳ kinh, áp lực này khiến cơn đau trở nên dữ dội và kéo dài.
• Viêm vùng chậu bao gồm các trường hợp viêm tử cung, cổ tử cung hoặc viêm vòi trứng đều có thể khiến chị em cảm thấy đau thắt bụng mỗi kỳ đèn đỏ, kèm theo tình trạng mệt mỏi, ra khí hư bất thường hoặc sốt nhẹ.

Bên cạnh những bệnh lý phổ biến, vẫn tồn tại một số nguyên nhân ít gặp nhưng cũng có thể gây đau dữ dội khi đến kỳ kinh, điển hình như dính buồng tử cung, dị tật tử cung bẩm sinh, đau do tâm lý,…

2.3. Chẩn đoán nguyên nhân gây ra tình trạng cơn đau bụng dữ dội

Để xác định chính xác nguyên nhân gây đau bụng dữ dội trong kỳ kinh, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc thăm khám tổng quát và khám phụ khoa chuyên sâu. Đồng thời, tiền sử bệnh cá nhân và gia đình cũng được khai thác kỹ lưỡng nhằm đánh giá các yếu tố nguy cơ liên quan. 

Khi nghi ngờ cơn đau bắt nguồn từ bệnh lý, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp kiểm tra sau:

• Siêu âm ổ bụng hoặc siêu âm đầu dò âm đạo giúp quan sát cấu trúc tử cung, buồng trứng, cổ tử cung và phát hiện khối u, u nang hoặc các bất thường trong ổ bụng.
• Chụp CT, MRI hoặc X-quang được chỉ định trong những trường hợp cần đánh giá chi tiết hơn về mô mềm hoặc vị trí khối u.
• Nội soi ổ bụng là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu giúp bác sĩ phát hiện trực tiếp các vấn đề như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung hoặc mang thai ngoài tử cung.

Chẩn đoán nguyên nhân đau dữ dội

2.4. Điều trị nguyên nhân bệnh lý

Sau chẩn đoán, phương án điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây đau bụng kinh dữ dội ở các chị em. Thông thường, bác sĩ sẽ cân nhắc giữa hai hướng điều trị chính:

• Dùng thuốc bao gồm thuốc nội tiết, thuốc giảm đau hoặc thuốc điều hòa chu kỳ kinh để kiểm soát triệu chứng và ngăn bệnh lý tiến triển.
• Phẫu thuật được chỉ định khi phát hiện các bệnh lý nghiêm trọng như u xơ lớn hoặc lạc nội mạc tử cung nặng. Các phương pháp phổ biến gồm bóc tách khối u, cắt bỏ niêm mạc tử cung hoặc cắt tử cung hoàn toàn, nếu người bệnh không còn nhu cầu sinh con.

3. Tổng hợp các phương pháp giúp giảm nhanh triệu chứng đau bụng kinh tại nhà

Bạn có thể giảm đau nhanh chóng tại nhà bằng thuốc, thực phẩm kháng viêm, các mẹo đơn giản như chườm ấm, thở sâu, uống trà gừng và duy trì các thói quen lành mạnh. Đồng thời, chị em cần tránh lạm dụng thuốc và theo dõi những bất thường để xử lý kịp thời.

3.1. Thuốc giảm đau

Một trong những cách giảm đau phổ biến nhất là sử dụng thuốc. Các loại thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) thường được chỉ định vì có khả năng ức chế quá trình tổng hợp Prostaglandin – chất trung gian hóa học gây đau và gây co bóp tử cung mạnh mẽ.  Từ đó, thuốc giúp làm dịu nhanh các cơn đau và hạn chế ra nhiều máu kinh.

Các thuốc thường được dùng là:

• Diclofenac kali 
• Ibuprofen 
• Naproxen 
• Paracetamol kết hợp với Ibuprofen

Tuy có hiệu quả tức thời, nhưng việc lạm dụng thuốc kéo dài có thể gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng. Nhóm NSAIDs nếu dùng liên tục có thể ảnh hưởng đến dạ dày, gan, thận hoặc tăng nguy cơ tim mạch. Do đó, bạn chỉ nên dùng khi thật sự cần thiết và luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Trong một số trường hợp cụ thể, khi cơn đau bụng hành kinh đi kèm với tình trạng co thắt dữ dội, bác sĩ có thể kê thêm nhóm thuốc giảm co thắt cơ trơn. Các hoạt chất như Spasmaverin hoặc Drotaverin giúp làm dịu cơ trơn tử cung, giảm cảm giác quặn thắt và tăng hiệu quả kiểm soát cơn đau.

3.2. Chế độ ăn giúp cải thiện triệu chứng

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ làm dịu cơn đau bụng kỳ kinh. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp không chỉ giúp giảm viêm và co thắt tử cung, mà còn bổ sung dinh dưỡng cần thiết để cơ thể phục hồi tốt hơn.

Một số nhóm thực phẩm được khuyến khích dùng cho các chị em bao gồm:

• Thực phẩm có nguồn gốc thực vật như ngũ cốc nguyên cám, rau xanh, trái cây và các loại đậu.
• Thực phẩm giàu vitamin E như bông cải xanh, cải bó xôi, bí đỏ, bơ, hạt hướng dương, hạnh nhân.
• Thực phẩm bổ sung sắt như thịt đỏ, rau lá xanh đậm, ngũ cốc nguyên hạt.
• Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như quả mọng, cam, củ cải đường, rau bina.
• Thực phẩm chứa axit béo thiết yếu như cá hồi, cá mòi, hạt óc chó, hạt chia giúp giảm viêm hiệu quả.

Ngoài ra, chị em nên tránh xa nhóm thực phẩm nóng trong người như đồ cay, chiên rán nhiều dầu mỡ, nước ngọt có gas hoặc cà phê,… Vì chúng có thể làm triệu chứng trầm trọng hơn.

Hạn chế thực phẩm quá ngọt

3.3. Các mẹo tại nhà giúp giảm nhanh triệu chứng

Bên cạnh thuốc và chế độ ăn uống, một số biện pháp đơn giản tại nhà cũng giúp giảm nhanh cơn đau bụng trong kỳ kinh mà chưa cần dùng đến thuốc hỗ trợ:

• Thở sâu chậm trong tư thế thoải mái giúp làm dịu thần kinh, điều hòa hô hấp và giảm cảm giác co thắt tử cung.
• Duy trì tư thế sinh hoạt đúng với cột sống ở trạng thái tự nhiên hình chữ S giúp giảm áp lực lên lưng, cổ và tử cung.
• Chườm nóng vùng bụng dưới bằng túi chườm, khăn ấm hoặc rang ngải cứu với muối giúp tăng tuần hoàn máu và làm dịu tín hiệu đau.
• Massage bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ giúp giãn cơ trơn tử cung, giảm đau và hỗ trợ lưu thông khí huyết
• Tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc giãn cơ giúp cơ thể sản sinh endorphin, một loại hormone có tác dụng giảm đau tự nhiên.
• Giữ ấm toàn thân, đặc biệt vùng bụng và bàn chân trong những ngày lạnh hoặc trước kỳ kinh giúp giảm co bóp tử cung.
• Uống trà thảo dược như trà gừng hoặc trà hoa cúc giúp làm ấm bụng, thư giãn và hỗ trợ điều hòa hoạt động tử cung.

Hơn nữa, chị em có thể kết hợp sử dụng sản phẩm hỗ trợ từ thảo dược để tăng hiệu quả điều trị. Trong đó, thực phẩm bảo vệ sức khỏe (TPBVSK) Bình Đông Cao Ích Mẫu của Dược Bình Đông là lựa chọn được nhiều người tin dùng nhờ công thức từ dược liệu tự nhiên, giúp giảm đau bụng kinh, đồng thời giúp bổ huyết, điều hòa kinh nguyệt

3.4. Duy trì thói quen sinh hoạt giúp giảm và phòng ngừa triệu chứng đau bụng hành kinh

Ngoài việc giảm đau tạm thời, việc hình thành thói quen sinh hoạt lành mạnh sẽ giúp giảm tần suất và mức độ đau trong những chu kỳ tiếp theo:

• Tránh thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp vì có thể gây rối loạn hormone, làm cơn đau dữ dội hơn và chu kỳ trở nên thất thường.
• Uống đủ 2-2.5 lít nước mỗi ngày, ưu tiên nước ấm, giúp tăng tuần hoàn máu, hỗ trợ giảm co thắt tử cung và giảm mức độ đau.
• Ngủ đủ giấc, đi ngủ đúng giờ (trước 23h), giúp ổn định hormone, giảm tình trạng mệt mỏi và hỗ trợ giảm đau tự nhiên.
• Giữ tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài, vì stress làm tăng sản xuất prostaglandin – chất gây co thắt tử cung mạnh, khiến cơn đau trầm trọng hơn.
• Duy trì cân nặng hợp lý, tránh quá gầy hoặc tăng cân đột ngột, vì thay đổi trọng lượng đột ngột làm mất cân bằng nội tiết tố, khiến chu kỳ trở nên rối loạn và cơn đau dữ dội hơn.

Ngoài ra, những thói quen có hại như thức khuya, lạm dụng thuốc giảm đau, thuốc nội tiết, ăn uống thất thường, ngồi lâu không vận động có thể khiến nội tiết rối loạn và làm chu kỳ trở nên bất ổn.

Hạn chế làm việc quá sức, stress hoặc tức giận

Để phòng ngừa các bệnh lý phụ khoa có thể gây đau bụng kinh dữ dội, chị em nên chủ động tạo thói quen chăm sóc sức khỏe sinh sản hằng ngày. Việc thăm khám phụ khoa định kỳ mỗi 6 tháng giúp phát hiện sớm những bất thường. 

Đồng thời, việc giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ trong những ngày hành kinh, thay băng vệ sinh mỗi 4 giờ và duy trì đời sống tình dục an toàn, lành mạnh cũng cần được chú trọng hơn.

4. Tổng kết

Đau bụng kinh dữ dội kéo dài hoặc đi kèm dấu hiệu bất thường có thể là biểu hiện của bệnh lý phụ khoa tiềm ẩn, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe sinh sản, nếu không được phát hiện và xử trí kịp. Một số dấu hiệu cần thăm khám ngay bao gồm:

• Đau bụng kinh kéo dài hơn 7 ngày dù đã dùng thuốc giảm đau.
• Máu kinh vón cục lớn, màu đen sẫm.
• Cơn đau kèm theo sốt, sút cân nhanh, mệt mỏi không rõ nguyên nhân.

Đồng thời, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tốt cơn đau nhờ phối hợp chăm sóc y tế, dinh dưỡng, sinh hoạt và các biện pháp giảm đau tự nhiên như:

• Chườm ấm vùng bụng 15-20 phút mỗi ngày trong kỳ kinh.
• Uống trà gừng hoặc trà hoa cúc để thư giãn và giảm prostaglandin.
• Massage bụng theo chiều kim đồng hồ để giảm căng tức.
• Ngủ đủ giấc, hạn chế stress, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.

Ngoài ra, bạn có thể cân nhắc sử dụng thêm các sản phẩm bảo vệ sức khỏe, hỗ trợ kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh. Điển hình là Bình Đông Cao Ích Mẫu của Dược Bình Đông. Đây là sản phẩm được bào chế từ 9 vị thảo dược như Thục địa, Ngải diệp, Đương quy, Xuyên khung,… giúp đau bụng kinh, bổ huyết, điều kinh, hỗ trợ giảm triệu chứng bế kinh, trễ kinh. 

Dược Bình Đông là thương hiệu uy tín với hơn 70 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Đông y và chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Các sản phẩm của Dược Bình Đông được bào chế từ thảo dược tự nhiên, kết hợp công nghệ hiện đại, tuân thủ quy chuẩn chất lượng nghiêm ngặt.

Lưu ý, sản phẩm không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

5. Câu hỏi thường gặp