Trong bối cảnh ô nhiễm không khí, thời tiết thay đổi thất thường, thói quen sinh hoạt thiếu điều độ, tình trạng ho và khó thở vào ban đêm càng trở nên phổ biến hơn ở nhiều đối tượng, đặc biệt là ở người lớn tuổi, người có bệnh nền hô hấp. Ngay cả người trẻ sống trong môi trường đô thị cũng thường xuyên gặp phải vấn đề này.
Tình trạng này nếu lặp lại nhiều lần không chỉ làm gián đoạn giấc ngủ mà còn khiến cơ thể suy nhược, dễ mệt mỏi và ảnh hưởng đến chất lượng sống về lâu dài. Vậy nguyên nhân thực sự gây ra ho khó thở về đêm là gì? Có phương pháp nào giúp cải thiện tình trạng này tại nhà một cách an toàn và hiệu quả? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu nội dung qua bài viết sau.
1. Ho khó thở về đêm
Ho kèm khó thở vào ban đêm là tình trạng khiến người bệnh tỉnh giấc giữa đêm vì những cơn ho liên tục, cảm giác tức ngực hoặc thở nông, có thể mô tả trạng thái như bị ép ngực, cần thêm không khí hít thở hay tim đập nhanh bất thường. Triệu chứng này thường xuất hiện rõ hơn khi nằm xuống ngủ, nhất là vào buổi tối, giữa khuya hoặc gần sáng, khi mà nhiệt độ không khí xuống thấp.
Cảm giác ho kèm hụt hơi, thở nông vào ban đêm
Trong một số trường hợp, tình trạng này là phản ứng tạm thời khi cơ thể chịu tác động từ môi trường hoặc thói quen sinh hoạt thiếu khoa học.
- Tư thế ngủ không phù hợp, đặc biệt là nằm quá thấp hoặc đè lên ngực, có thể cản trở luồng khí đi vào phổi, dẫn đến thở nông, dễ bị đánh thức giữa đêm vì tức ngực, ho khan.
- Thay đổi thời tiết đột ngột, nhất là khi giao mùa khiến cơ thể khó thích nghi kịp, làm khô niêm mạc mũi họng và gây ho nhiều hơn vào ban đêm hay gần sáng.
- Môi trường sống ô nhiễm, bụi bẩn, khói thuốc, khói nhang hoặc hóa chất tẩy rửa có thể khiến đường thở bị kích thích, đặc biệt vào chiều tối khi không khí trở nên ngột ngạt hơn, dẫn đến ho hay cảm giác thở ngắn lúc đi ngủ.
- Các tác nhân gây dị ứng, lông thú cưng, bụi vải từ chăn ga, nấm mốc, mạc bụi trong phòng ngủ là những dị nguyên phổ biến làm tăng phản ứng viêm tại niêm mạc hô hấp, gây ngứa rát cổ họng, ho dai dẳng hoặc thở khò khè nhẹ khi nằm xuống.
- Thói quen sinh hoạt không lành mạnh như ăn tối muộn, căng thẳng kéo dài hoặc sử dụng điều hòa lạnh quá mức khiến hệ hô hấp dễ nhạy cảm, làm khởi phát cơn ho hoặc cảm giác khó thở mỗi khi trời về khuya.
- Khi bị thừa cân, béo phì mỡ thừa ở vùng cổ và vùng bụng tạo áp lực lên đường hô hấp. Khi nằm xuống, trọng lượng của mô mỡ này gây chèn ép đường thở, làm hẹp không gian hô hấp, dẫn đến tình trạng dễ bị hụt hơi, thở nông hoặc tỉnh giấc giữa đêm vì cảm thấy khó thở.
Thừa cân, béo phì ảnh hưởng đến hệ hô hấp, có thể gây ho kèm khó thở về đêm
Trong phần lớn trường hợp, tình trạng ho kèm khó thở có thể thuyên giảm sau vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà, mà chưa cần dùng đến thuốc hay can thiệp y tế.
Tuy nhiên, khi triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần, dù đã áp dụng các biện pháp hỗ trợ hoặc xuất hiện thêm các dấu hiệu bất thường khác như đổ mồ hôi về đêm, thở ngày càng khó khăn, đau tức ngực, thở khò khè, ho ra đờm màu vàng hoặc xanh, ho ra máu, sốt, ớn lạnh,… bạn cần chủ động thăm khám ở cơ sở y tế để được chẩn đoán kịp thời. Bởi vì đây có thể là cảnh báo của những bệnh lý hô hấp nghiêm trọng, cần được can thiệp sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.
2. Ho khó thở về đêm cảnh báo những bệnh lý gì?
2.1. Nguyên nhân bệnh lý
Khi thăm khám, tùy theo tình trạng, bác sĩ sẽ dựa trên những triệu chứng lâm sàng người bệnh gặp phải và có thể chỉ định thêm các kiểm tra chuyên sâu hơn như xét nghiệm máu – chất nhầy, nội soi dạ dày, chụp X-quang phổi, CT scan ngực,… để xác định nguyên nhân gây ra các cơn ho khó thở về đêm.
- Dị ứng với bụi, nấm mốc, lông thú cưng, phấn hoa,… có thể gây kích ứng niêm mạc họng, làm xuất hiện các cơn ho đột ngột hoặc thở khò khè về đêm.
- Nhiễm trùng hô hấp như viêm họng, viêm amidan, viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi, viêm tiểu phế quản,… khiến niêm mạc đường thở bị sưng viêm, tăng tiết đờm và gây tắc nghẽn, nhất là vào ban đêm khi dịch nhầy bị ứ đọng gây ra cơn ho liên tục, kèm theo cảm giác nghẹt ở cổ, tức ngực hoặc gặp khó khăn khi thở.
- Hen suyễn gây chất nhầy tích tụ trong cổ họng khi người bệnh đang ngủ, nằm sai tư thế gây áp lực lên cơ hoành, kèm theo sự suy giảm hormone giãn phế quản vào ban đêm và môi trường ngủ dẫn đến triệu chứng ho khan kéo dài, thở rít, khò khè.
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) khiến đường thở bị tắc nghẽn hoặc bị hẹp lại so với bình thường kèm theo không khí lạnh dẫn đến tình trạng ho, cảm giác tức ngực về đêm.
- Ho gà là bệnh nhiễm khuẩn do vi khuẩn gây ra, với đặc trưng là những cơn ho dữ dội từng cơn về đêm, làm cho người bệnh kiệt sức, có thể kèm theo khó thở, đỏ mặt, nôn sau ho hoặc ngưng thở ngắn tạm thời.
- Các bệnh lý hô hấp khác cũng có thể gây ra triệu chứng ho kèm khó thở vào ban đêm kéo dài như giãn phế quản, ung thư phế quản, ho gà, lao phổi, bệnh phổi kẽ,… gây ho kéo dài, thở hụt hơi nhiều hơn về đêm do sự tích tụ đờm và giảm thông khí khi ngủ.
Ho gà gây nên triệu chứng khó thở vào ban đêm
Không chỉ riêng bệnh về hô hấp, nhiều bệnh lý khác như trào ngược dạ dày thực quản, suy tim, bệnh tim sung huyết, bệnh cường giáp, thiếu máu, chứng ngưng thở khi ngủ,… cũng có thể nguyên nhân gây ra tình trạng ho kèm thở không đều vào ban đêm.
2.2. Điều trị nguyên nhân bệnh lý
Việc điều trị ho kèm khó thở vào ban đêm sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể, từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Một số loại thuốc thường được sử dụng như thuốc giảm ho – long đờm, thuốc giãn phế quản, thuốc kháng viêm, thuốc kháng sinh khi có nhiễm khuẩn,…
Trong một số trường hợp đặc biệt, khi việc sử dụng thuốc không đạt được hiệu quả điều trị và gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc sử dụng phương pháp điều trị khác như phẫu thuật.
3. Các phương pháp giúp giảm ho khó thở về đêm tại nhà
3.1. Các cách giúp giảm triệu chứng ho khó thở
Bằng cách hạn chế tiếp xúc với các tác nhân kích thích và điều chỉnh môi trường sống phù hợp, xây dựng thói quen sinh hoạt có lợi cho hệ hô hấp, bạn có thể góp phần cải thiện tình trạng ho khó thở về đêm. Những phương pháp hỗ trợ tại nhà bạn có thể thực hành ngay như:
- Kê gối cao đầu khi ngủ giúp giảm áp lực lên ngực, hạn chế tình trạng dịch ứ đọng trong họng, hạn chế trào ngược axit dạ dày – nguyên nhân gây ra ho hoặc thở nông.
- Buổi tối nên ăn nhẹ, hạn chế ăn muộn để tránh trào ngược dạ dày – nguyên nhân khiến ho tăng lên khi nằm.
- Giữ vệ sinh phòng ngủ để giảm tác nhân gây dị ứng như nấm mốc hoặc lông thú cưng – một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng ho kích ứng.
- Uống nhiều nước ấm (trung bình 2-2.5 lít mỗi ngày), đặc biệt là trước khi ngủ khoảng 1-2 tiếng, là cách đơn giản giúp làm ẩm cổ họng, giảm khô niêm mạc và hạn chế tình trạng ho xuất hiện khi nằm xuống.
- Giữ ấm cơ thể, nhất là tai, mũi, họng và vùng ngực giúp bảo vệ cơ thể khỏi thời tiết lạnh, đặc biệt vào giai đoạn chuyển mùa để hạn chế vào ban đêm bị ho khó thở.
- Súc miệng bằng nước muối sinh lý giúp sát khuẩn nhẹ, giảm viêm và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây kích ứng.
- Xông mũi họng với nước ấm hoặc tinh dầu như lá cúc tần, lá chanh, lá bưởi, lá tre, lá sả,… giúp làm thông thoáng đường thở, hỗ trợ long đờm và hạn chế cơn ho xuất hiện khi nằm xuống.
- Duy trì độ ẩm không khí, bằng máy tạo ẩm hoặc đặt chậu nước trong phòng ngủ, giúp ngăn ngừa tình trạng khô họng, kích ứng niêm mạc, đặc biệt hữu ích trong mùa khô hoặc khi ngủ trong môi trường có điều hòa thường xuyên.
Sử dụng máy tạo ẩm cho không gian ngủ của bạn
3.2. Mẹo dân gian giúp giảm ho khó thở buổi tối
Một số loại thảo dược dân gian quen thuộc từ lâu đã được sử dụng để hỗ trợ giảm ho, tiêu đờm, giúp thông thoáng đường thở. Những mẹo này thường đơn giản, dễ thực hiện tại nhà và mang lại hiệu quả rõ rệt nếu áp dụng đều đặn, đặc biệt là vào buổi tối – thời điểm các triệu chứng thường trở nặng, gây khó chịu cho giấc ngủ hơn.
- Trà gừng mật ong có tác dụng làm ấm cổ họng, làm loãng đờm và giúp thông thoáng đường thở.
- Trà lá tía tô hỗ trợ giãn nhẹ phế quản, giảm phản xạ ho và đờm ứ đọng – đặc biệt có ích khi tình trạng khó thở vào ban đêm do cơ địa nhạy cảm với lạnh hoặc co thắt đường thở nhẹ.
- Nước lá hẹ hấp mật ong hoặc đường phèn giúp làm dịu cổ họng và tiêu viêm nhẹ ở niêm mạc hô hấp, từ đó giảm bớt cơn ho kéo dài khiến người bệnh thở gấp hoặc giật mình giữa đêm.
- Trà bạc hà mật ong giúp làm mát và thông mũi họng, rất hữu ích với người bị nghẹt mũi – tắc thở khi nằm.
Ngoài các cách trên, bạn có thể tham khảo thêm nhiều mẹo dân gian đơn giản khác giúp hỗ trợ giảm ho, giảm đờm cũng như cải thiện giấc ngủ về đêm một cách an toàn, tự nhiên.
3.3. Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh để hỗ trợ phục hồi cơ thể
Việc duy trì lối sống lành mạnh không chỉ giúp tăng sức đề kháng mà còn giúp phổi thải độc tốt hơn, từ đó hỗ trợ giảm nhẹ các cơn ho khan, thở nông hay nghẹt thở mỗi khi trời trở lạnh về khuya.
- Ăn uống đúng giờ, đầy đủ và cân đối 4 nhóm chất dinh dưỡng chính (bột đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất) giúp cơ thể có đủ năng lượng để phục hồi tổn thương niêm mạc hô hấp.
- Tránh các thực phẩm gây hại cho cơ thể như đồ chiên, nhiều dầu mỡ, cay nóng, quá ngọt hoặc quá mặn, vì có thể làm tăng viêm họng, kích thích ho và gây cảm giác bức bối khó ngủ.
- Ngủ đủ giấc và đúng giờ, trung bình 7-8 tiếng mỗi đêm và nên ngủ trước 23h00 để cơ thể có đủ thời gian tái tạo, giảm mệt mỏi, phục hồi hệ hô hấp và cải thiện chức năng phổi khi bị ho kéo dài.
- Duy trì vận động nhẹ nhàng mỗi ngày, tối thiểu 30 phút, giúp tăng tuần hoàn, hỗ trợ phổi làm việc hiệu quả hơn và giảm tình trạng tắc nghẽn đường thở.
- Tập hít thở sâu, thiền hoặc yoga mỗi tối không chỉ giúp làm dịu hệ thần kinh mà còn cải thiện nhịp thở, hỗ trợ người bệnh ngủ ngon và thở đều hơn suốt đêm.
Bên cạnh việc chăm sóc phục hồi, người bệnh cũng nên chủ động hình thành những thói quen nhằm hạn chế tối đa nguy cơ tiếp xúc với các nguyên nhân gây ra tình trạng ho khó thở về đêm.
- Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá hoặc hóa chất mạnh, đặc biệt vào buổi tối, vì đây là các yếu tố dễ làm kích ứng đường thở, khởi phát cơn ho và khó thở vào ban đêm.
- Tiêm vaccine phòng bệnh cúm và các bệnh lý hô hấp khác theo khuyến cáo giúp cơ thể tăng đề kháng, giảm nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp – đặc biệt trong thời điểm giao mùa.
- Duy trì cân nặng hợp lý, đặc biệt tránh tình trạng thừa cân – béo phì vì trọng lượng dư thừa, nhất là vùng bụng và cổ có thể ảnh hưởng đến cơ chế hô hấp khi ngủ, gây thở nông hoặc nghẹt thở về đêm.
- Không dùng chung đồ cá nhân như ly uống nước, khăn mặt hoặc bàn chải đánh răng để hạn chế lây nhiễm vi khuẩn, virus – yếu tố có thể làm tăng nguy cơ viêm họng, dẫn đến ho kéo dài và ảnh hưởng đến hô hấp, đặc biệt vào ban đêm.
- Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như bụi mịn, lông thú cưng, phấn hoa hoặc nấm mốc để giảm nguy cơ kích ứng niêm mạc và khởi phát cơn ho, tức ngực về đêm.
4. Tổng kết
Ho kèm khó thở vào ban đêm không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh nghiêm trọng ở đường hô hấp hoặc tim mạch. Nếu tình trạng này kéo dài hơn 2 tuần, hoặc xuất hiện thêm các dấu hiệu như sốt, ho có đờm vàng hoặc xanh, thở khò khè, tức ngực,… thì bạn nên đi khám sớm để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Bạn có thể áp dụng một số cách đơn giản tại nhà như kê gối cao khi nằm, giữ ấm cơ thể, uống nước ấm, súc miệng bằng nước muối hoặc dùng các mẹo dân gian như trà gừng, lá hẹ, xông mũi họng bằng tinh dầu,…
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể tham khảo các sản phẩm bảo vệ sức khỏe Thiên Môn Bổ Phổi của Dược Bình Đông – giải pháp từ thảo dược thiên nhiên, giúp bổ phổi; hỗ trợ giảm ho do viêm họng, viêm phế quản; giảm ho khan, ho gió, ho có đờm, ho hen, ho về đêm, ho lâu ngày, đau rát họng, khàn tiếng. Hiện nay, Dược Bình Đông đang cung cấp cho bạn Thiên Môn Bổ Phổi 280ml, Thiên Môn Bổ Phổi 90ml dành cho Trẻ em, Thiên Môn gói 15ml, Viên ngậm thảo mộc ho Thiên Môn, phù hợp cho nhiều đối tượng và nhu cầu khác nhau.
Bạn vui lòng liên hệ qua hotline 028.39.808.808 hoặc truy cập vào website để được chúng tôi hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!
Lưu ý, các sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
