Thời gian ủ bệnh cúm A là bao lâu? Việc cần làm khi bị mắc bệnh

Thời gian ủ bệnh của cúm A là bao lâu?

Thời gian ủ bệnh cúm A thường kéo dài từ 1 – 4 ngày, trung bình khoảng 2 ngày. Trong giai đoạn này, virus đã xâm nhập vào cơ thể nhưng chưa gây ra triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, ngay cả khi chưa xuất hiện dấu hiệu bệnh, người nhiễm cúm A vẫn có thể lây lan virus cho người khác.

Cúm A lây chủ yếu qua giọt bắn từ đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc qua tiếp xúc với bề mặt có virus. Sau thời gian ủ bệnh, các triệu chứng như sốt cao, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, ho, sổ mũi và mệt mỏi sẽ xuất hiện. Đặc biệt, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có bệnh nền có nguy cơ cao gặp biến chứng nguy hiểm nếu nhiễm cúm A. Vì vậy, việc nhận biết thời gian ủ bệnh và chủ động phòng ngừa là rất quan trọng trong việc kiểm soát sự lây lan của dịch bệnh.

Các giai đoạn của bệnh cúm A

Thông thường, các triệu chứng cúm có thể xuất hiện và tự thuyên giảm trong khoảng 7 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh kéo dài hơn, gây ảnh hưởng đến sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày. Diễn tiến của bệnh cúm thường trải qua ba giai đoạn chính:

• Giai đoạn khởi phát (1 – 3 ngày đầu): Người bệnh có thể đột ngột sốt cao kèm theo theo các triệu chứng đau đầu, đau nhức cơ thể, ho khan, đau họng và nghẹt mũi. Một số trường hợp có thể cảm thấy ớn lạnh và mệt mỏi toàn thân.
• Giai đoạn toàn phát (từ ngày thứ 4): Triệu chứng sốt dần thuyên giảm, nhưng người bệnh vẫn có thể bị ho kéo dài, đau họng, khàn tiếng, tức ngực hoặc khó chịu ở đường hô hấp. Một số người còn gặp tình trạng chán ăn, đầy hơi hoặc uể oải.
• Giai đoạn hồi phục (từ ngày thứ 8 trở đi): Các triệu chứng dần biến mất, tuy nhiên, tình trạng ho và cảm giác mệt mỏi có thể kéo dài thêm 1 – 2 tuần trước khi cơ thể hoàn toàn khỏe mạnh trở lại.

Giai đoạn ủ bệnh của cúm A có lây nhiễm không?

Giai đoạn ủ bệnh của cúm A vẫn có khả năng lây nhiễm. Lý giải vấn đề này, chuyên gia cho biết dù chưa xuất hiện triệu chứng, người nhiễm virus cúm A vẫn có thể lây bệnh cho người khác. Thông thường, virus cúm A bắt đầu lây nhiễm từ 1 ngày trước khi triệu chứng xuất hiện và tiếp tục lây lan trong suốt thời gian mắc bệnh.

Ở người lớn, khả năng lây nhiễm cao nhất rơi vào 3 – 5 ngày đầu tiên sau khi phát bệnh. Tuy nhiên, trẻ em có thể truyền virus lâu hơn, thường kéo dài 7 – 10 ngày. Đặc biệt, với trẻ nhỏ và những người có hệ miễn dịch suy yếu, thời gian lây nhiễm có thể kéo dài hơn nữa do cơ thể đào thải virus lâu hơn bình thường.

Chính bởi virus cúm A có thể lây lan ngay cả khi người bệnh chưa có triệu chứng, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa như rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang, vệ sinh môi trường sống và tiêm vắc xin phòng cúm hằng năm là rất quan trọng để giảm nguy cơ lây nhiễm trong cộng đồng.

Test cúm A trong giai đoạn ủ bệnh có được không?

Test cúm A trong giai đoạn ủ bệnh thường không cho kết quả chính xác. Lý do bởi giai đoạn này là khoảng thời gian “thầm lặng” khi virus đang nhân lên, nhưng số lượng còn quá ít để các phương pháp xét nghiệm thông thường có thể phát hiện.

Điều này có nghĩa là, nếu người bệnh xét nghiệm quá sớm, kết quả có thể âm tính giả, khiến người bệnh lầm tưởng bản thân không mắc bệnh. Vì vậy, việc xét nghiệm cúm A trong giai đoạn này thường không mang lại hiệu quả cao và không được khuyến khích rộng rãi.

Nếu nghi ngờ phơi nhiễm với virus cúm A nhưng chưa có triệu chứng, nên theo dõi sức khỏe trong 1 – 4 ngày (thời gian ủ bệnh cúm A trung bình) và test lại khi có biểu hiện như sốt, ho, đau họng, sổ mũi để tăng độ chính xác. Trong thời gian này, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và hạn chế tiếp xúc gần để giảm nguy cơ lây lan.

Cách xác định đã mắc cúm A hay chưa

Để xác định có mắc cúm A hay không, người bệnh hoặc người chăm sóc có thể dựa vào các triệu chứng lâm sàng, đồng thời thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán. Cúm A thường khởi phát đột ngột với các dấu hiệu như sốt cao (trên 38°C), ớn lạnh, đau đầu, đau nhức cơ, mệt mỏi, ho khan, đau họng, sổ mũi hoặc nghẹt mũi. Một số trường hợp có thể có triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn, tiêu chảy. Tuy nhiên, các dấu hiệu này có thể bị nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường hoặc các bệnh đường hô hấp khác.

Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, đặc biệt là trong mùa dịch cúm, người bệnh nên đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được xét nghiệm chẩn đoán cúm A. Các phương pháp phổ biến thường được các chuyên gia chỉ định thực hiện gồm:

• Xét nghiệm RT-PCR (phương pháp xét nghiệm sinh học phân tử): Đây là phương pháp có độ chính xác cao, giúp xác định chính xác chủng virus gây bệnh từ các mẫu bệnh phẩm như dịch tỵ hầu, dịch phế quản, dịch họng. Kết quả có thể có sau 1 – 2 giờ.
• Phương pháp sắc ký miễn dịch: Phương pháp này giúp định tính và phân biệt kháng nguyên virus cúm A, cho kết quả nhanh trong khoảng 10 phút với độ chính xác cao.
• Nuôi cấy virus: Được thực hiện trong phòng thí nghiệm chuyên biệt, phương pháp này giúp xác định tác nhân gây bệnh bằng cách nuôi cấy virus từ mẫu bệnh phẩm. Tuy nhiên, thời gian cho kết quả lâu hơn so với các phương pháp khác.
• Xét nghiệm nhanh (test nhanh): Đây là phương pháp sàng lọc cho kết quả trong 10 – 15 phút, dễ thực hiện và chi phí thấp. Tuy nhiên, độ chính xác và độ đặc hiệu không cao, không xác định được chủng virus. Bệnh phẩm thường được lấy từ dịch mũi họng.

Đặc biệt, nếu đối tượng là phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh nền hoặc suy giảm miễn dịch, ngay khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ mắc cúm A nên xét nghiệm sớm để có hướng điều trị kịp thời. Nếu sốt cao liên tục, khó thở, đau tức ngực hoặc triệu chứng nặng dần, cần đến bệnh viện ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.

Những việc cần làm khi biết mình bị cúm A

1. Chủ động cách ly khi bị cúm A

Khi được xác định mắc cúm A, việc đầu tiên cần làm là chủ động cách ly để ngăn chặn sự lây lan của virus sang người xung quanh. Cúm A có khả năng lây truyền mạnh qua giọt bắn đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, thậm chí có thể lây qua tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus. Việc cách ly đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát dịch bệnh.

Theo đó, người bệnh nên nghỉ ngơi tại nhà ít nhất 5 – 7 ngày hoặc cho đến khi các triệu chứng thuyên giảm hẳn. Trong thời gian này, cần hạn chế tiếp xúc với người khác, đặc biệt là trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và những người có bệnh lý nền – đây là nhóm đối tượng dễ bị biến chứng nặng nếu nhiễm cúm A. Nếu phải ra khỏi phòng hoặc tiếp xúc với người khác, cần đeo khẩu trang y tế đúng cách, che miệng khi ho/hắt hơi và thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.

2. Điều trị các triệu chứng khi mới phát

Khi mới mắc cúm A, việc điều trị triệu chứng kịp thời giúp người bệnh giảm khó chịu, hạn chế biến chứng và nhanh chóng hồi phục. Trước tiên, nếu bị sốt cao (trên 38,5°C), có thể sử dụng thuốc hạ sốt chứa paracetamol theo đúng liều lượng được khuyến cáo, kết hợp với uống nhiều nước ấm để hỗ trợ hạ nhiệt tự nhiên. Trong trường hợp có đau nhức cơ, mệt mỏi, người bệnh nên nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh làm việc quá sức để cơ thể có thời gian chống lại virus.

Bên cạnh đó, triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi có thể được cải thiện bằng cách xông hơi bằng nước ấm, sử dụng dung dịch nước muối sinh lý để rửa mũi hoặc dùng máy tạo độ ẩm giúp làm dịu đường hô hấp. Nếu có đau họng, ho, người bệnh có thể uống nước gừng ấm, trà mật ong hoặc súc miệng bằng nước muối loãng để giảm viêm và làm dịu cổ họng.

Quan trọng nhất, người bệnh cần bổ sung đầy đủ nước và chất điện giải, tránh để cơ thể mất nước do sốt và tiết dịch nhiều. Nên tăng cường ăn thực phẩm giàu vitamin C, kẽm, chẳng hạn như cam, bưởi, rau xanh để hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại virus tốt hơn. Hạn chế sử dụng đồ ăn dầu mỡ, cay nóng và đồ uống có cồn vì có thể làm tình trạng viêm nhiễm trầm trọng hơn.

Nếu sau 3 – 5 ngày các triệu chứng không thuyên giảm hoặc xuất hiện dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài, khó thở, đau tức ngực, người bệnh cần đến cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được bác sĩ đánh giá và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

3. Xử lý đồ dùng cá nhân

Khi mắc cúm A, việc vệ sinh và xử lý đồ dùng cá nhân đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế lây lan virus sang người khác. Trước tiên, người bệnh nên sử dụng khẩu trang y tế khi tiếp xúc với người khác và thay khẩu trang mới sau mỗi lần sử dụng. Khẩu trang đã qua sử dụng cần được bọc kín trong túi rác trước khi vứt bỏ để tránh phát tán virus ra môi trường.

Các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn mặt, cốc uống nước, chén bát, đũa muỗng nên được tách riêng, không dùng chung với người khác trong gia đình. Sau mỗi lần sử dụng, nên rửa sạch bằng nước nóng hoặc dung dịch sát khuẩn để tiêu diệt virus.

Ngoài ra, chăn ga gối, quần áo của người bệnh cần được giặt riêng bằng xà phòng và phơi dưới ánh nắng mặt trời để diệt khuẩn. Nếu có thể, nên sử dụng máy sấy ở nhiệt độ cao để đảm bảo loại bỏ virus còn sót lại. Đối với các bề mặt thường xuyên tiếp xúc như tay nắm cửa, điện thoại, điều khiển Tivi, bàn ghế, người nhà nên lau chùi bằng cồn sát khuẩn hoặc dung dịch khử trùng ít nhất 1 – 2 lần/ngày.

Đặc biệt, không nên để khăn giấy, khẩu trang đã sử dụng vương vãi trong nhà. Thay vào đó cần có một thùng rác riêng có nắp đậy, thường xuyên xử lý rác thải đúng cách để tránh nguy cơ lây nhiễm cho những người xung quanh. Việc duy trì không gian sống sạch sẽ, thông thoáng cũng là một yếu tố quan trọng giúp giảm nguy cơ lây lan virus cúm A trong gia đình.

4. Phòng tránh lây nhiễm cho mọi người

Để phòng tránh lây nhiễm cúm A, người bệnh cần chủ động cách ly, đeo khẩu trang, giữ khoảng cách với người khác, đặc biệt trong 5 ngày đầu sau khi phát bệnh. Đồng thời, giữ vệ sinh cá nhân nghiêm ngặt, khử trùng đồ dùng, không dùng chung vật dụng cá nhân để hạn chế virus cúm A lây lan. Ngoài ra, việc tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm cũng là biện pháp an toàn, đơn giản, hiệu quả cao giúp bảo vệ bản thân, gia đình và xã hội.

Có thể điều trị bệnh cúm A trong thời gian ủ bệnh không?

Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu nào dành riêng cho giai đoạn ủ bệnh của cúm A, bởi lúc này cơ thể chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng và chưa thể xác định chính xác bệnh nếu không làm xét nghiệm. Tuy nhiên, nếu người bệnh có tiếp xúc gần với người mắc cúm A hoặc có nguy cơ cao như phụ nữ mang thai, trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh nền, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng virus (như Oseltamivir) dự phòng nhằm giảm nguy cơ phát triển triệu chứng nghiêm trọng.

Ngoài ra, trong giai đoạn này, người có nguy cơ cao nên tăng cường sức đề kháng bằng cách bổ sung vitamin, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý và giữ vệ sinh cá nhân tốt. Đặc biệt, hạn chế tiếp xúc với người khác, đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên cũng giúp giảm thiểu lây lan virus nếu đã nhiễm bệnh nhưng chưa có triệu chứng.

Xem thêm: 12 cách điều trị cúm A tại nhà nhanh khỏi hiệu quả và an toàn

Khi nào người bệnh cần đến bệnh viện khi bị cúm A?

Khi mắc cúm A, hầu hết các trường hợp có thể tự điều trị và hồi phục tại nhà. Tuy nhiên, người bệnh cần đến bệnh viện ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng sau:

• Sốt cao liên tục trên 39°C, không giảm sau khi đã dùng thuốc hạ sốt.
• Khó thở, thở nhanh hoặc thở gấp, cảm giác tức ngực.
• Đau ngực dữ dội hoặc đau cơ nghiêm trọng.
• Môi và đầu chi tím tái, da nhợt nhạt.
• Mệt mỏi, li bì bất thường, giảm ý thức hoặc mất phương hướng.
• Nôn mửa nhiều lần, không kiểm soát được.
• Tiêu chảy kéo dài, dẫn đến mất nước nghiêm trọng.

Đặc biệt, các nhóm đối tượng như trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai và những người có bệnh lý mạn tính (như tiểu đường, bệnh tim mạch, suy giảm miễn dịch) cần được theo dõi chặt chẽ. Nếu họ mắc cúm A, nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời, ngay cả khi triệu chứng ban đầu không quá nghiêm trọng, do nguy cơ biến chứng ở những đối tượng này cao hơn.

Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời các triệu chứng nghiêm trọng của cúm A giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe cho bản thân cũng như cộng đồng.

Cách phòng ngừa tái phát bệnh cúm A

Cúm A là bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan nhanh chóng, vì vậy để hạn chế nguy cơ mắc bệnh và tái nhiễm, mỗi người cần thực hiện các biện pháp bảo vệ phù hợp. Hạn chế tiếp xúc gần với người nghi nhiễm hoặc đang mắc bệnh, đặc biệt trong thời điểm dịch bùng phát. Giữ vệ sinh cá nhân bằng cách rửa tay thường xuyên với xà phòng, tránh chạm tay lên mắt, mũi, miệng khi chưa vệ sinh sạch sẽ.

Khi ho hoặc hắt hơi, nên che miệng bằng khăn giấy hoặc khuỷu tay để giảm nguy cơ phát tán virus. Ngoài ra, cần đảm bảo không gian sống và làm việc luôn sạch sẽ, thoáng khí, thường xuyên lau dọn các bề mặt hay tiếp xúc như tay nắm cửa, bàn ghế, điện thoại di động,…

Tiêm vắc xin là giải pháp tối ưu giúp phòng ngừa cúm A. Các chuyên gia khuyến cáo trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn nên tiêm ngừa để tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh. Hiện nay, Việt Nam có các loại vắc xin phòng đầy đủ các chủng virus cúm đang lưu hành như vắc xin cúm tứ giá GC Flu Quadrivalent (Hàn Quốc), Influvac Tetra (Hà Lan), Vaxigrip Tetra (Pháp) tiêm cho trẻ từ 6 tháng và người lớn và vắc xin cúm tam giá Ivacflu-S (Việt Nam) tiêm cho người từ 18 đến tròn 60 tuổi.

Việc tiêm vắc xin cúm định kỳ mỗi năm là rất cần thiết vì virus cúm liên tục biến đổi kháng nguyên. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thường xuyên cập nhật chủng cúm mới và các nhà sản xuất vắc xin sẽ điều chỉnh thành phần để đảm bảo hiệu quả phòng bệnh tối ưu.

Hiệu quả bảo vệ của vắc xin cúm đã được chứng minh rõ ràng:

• Ngăn ngừa cúm với tỷ lệ lên đến 90%.
• Giảm biến chứng nghiêm trọng, hạn chế tình trạng đồng nhiễm với các loại virus và vi khuẩn khác.
• Ở người cao tuổi, vắc xin giúp giảm 60% nguy cơ mắc bệnh và giảm 80% tỷ lệ tử vong do biến chứng liên quan đến cúm.

Thời gian ủ bệnh cúm A thường kéo dài từ 1 – 4 ngày, trung bình khoảng 2 ngày. Trong giai đoạn này, mặc dù chưa có triệu chứng rõ ràng, người bệnh vẫn có thể lây nhiễm virus cho người khác, đặc biệt là từ 1 ngày trước khi triệu chứng xuất hiện. Việc cúm A có khả năng lây lan sớm và nhanh chóng đòi hỏi mọi người cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa như rửa tay sạch sẽ, đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc gần với người nghi nhiễm cúm và tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm để bảo vệ bản thân và cộng đồng.